Để nâng tầm thương hiệu nông sản

Một trong những điểm nổi bật của Quảng Ninh trong lĩnh vực nông nghiệp thời gian qua là việc triển khai thành công chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm” (OCOP). Sau hơn 3 năm triển khai, chương trình OCOP giai đoạn 1 bước đầu đã khơi dậy tiềm năng, lợi thế của một số vùng, giúp nhân dân và doanh nghiệp phát huy được nội lực.

Đóng gói bột nghệ tại HTX Nông dược xanh Tinh hoa (xã Quảng La, huyện Hoành Bồ). Một trong những sản phẩm đăng ký tham gia chương trình OCOP của huyện Hoành Bồ.

Là doanh nghiệp tư nhân đầu tiên của huyện Ba Chẽ được thành lập và nhận hỗ trợ của chương trình OCOP, Công ty CP Kinh doanh lâm sản Đạp Thanh đã từng bước nâng cao chất lượng và thương hiệu của trà hoa vàng. Nhận xét về lợi ích khi tham gia chương trình, anh Nịnh Văn Trắng, Giám đốc Công ty khẳng định: Chương trình đã thay đổi toàn diện quan điểm sản xuất của tôi cũng như rất nhiều người dân Ba Chẽ. Trước đây, tôi chỉ tiến hành thu mua trà hoa vàng để bán cho thương lái Trung Quốc. Đến năm 2009, gia đình đã quyết định chuyển đổi đất vườn đồi trồng keo sang trồng trà hoa vàng kết hợp chăn nuôi gà. Tuy nhiên, quy mô sản xuất cũng vẫn còn khá nhỏ lẻ, manh mún. Kể từ khi có chương trình OCOP, được sự vận động, hướng dẫn và hỗ trợ của tỉnh về phát triển thương hiệu trà hoa vàng, tôi đã mạnh dạn thành lập công ty và mở rộng diện tích lên 15ha. Đến nay, với sự phối hợp của đơn vị tư vấn là Công ty DKPharma, chúng tôi đã cho ra đời 3 sản phẩm từ cây trà hoa vàng là: Hoa đóng gói, lá đóng gói và trà túi lọc. Doanh thu mỗi năm đạt trên 1 tỷ đồng.

Không chỉ góp phần chuyển dịch sản xuất từ nhỏ lẻ sang sản xuất hàng hoá theo chuỗi giá trị, chương trình OCOP đã tạo mối liên kết giữa các hộ sản xuất, hình thành và tái cơ cấu các tổ chức kinh tế dựa vào cộng đồng. Tính đến thời điểm này, chương trình đã thu hút được 119 đơn vị, tổ chức tham gia chương trình OCOP. Trong đó có 10 doanh nghiệp, 18 HTX, 27 tổ hợp tác mới được thành lập. Phần lớn các mô hình kinh tế này đã tạo động lực phát triển nền kinh tế ở khu vực nông thôn. Thực tế cho thấy, chương trình OCOP đã góp phần tái cơ cấu kinh tế nông nghiệp của địa phương theo hướng gia tăng giá trị và phát triển nội sinh dựa trên các lợi thế của từng vùng. Thông qua chương trình, 280 sản phẩm có lợi thế của các địa phương đã tạo dựng được thương hiệu và chiếm lĩnh thị trường thành công. Nổi bật có các sản phẩm như: Nem chua Quảng Yên, bánh gật gù Tiên Yên, giò Móng Cái, ổi Hoành Bồ, củ cải Đầm Hà, trứng vịt biển Đồng Rui... Đặc biệt, qua các kỳ hội chợ, sản phẩm OCOP đã trở thành sản phẩm du lịch của tỉnh, nhận được sự ủng hộ của đông đảo người dân và du khách.

Trước những thành công mà chương trình mang lại, OCOP Quảng Ninh đã được Trung ương đánh giá là một chương trình quan trọng, có tính chuyên nghiệp, tính hệ thống trong thực hiện nhóm kinh tế và sản xuất của Bộ Tiêu chí quốc gia về xây dựng nông thôn mới. Do đó, tại hội nghị toàn quốc tổng kết 5 năm thực hiện chương trình nông thôn mới (giai đoạn 2010-2015), OCOP của Quảng Ninh đã được lựa chọn là một trong 20 mô hình điển hình trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2015.

Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, tuy nhiên, đây lại là chương trình được triển khai có hệ thống đầu tiên trong cả nước, chưa từng có tiền lệ, do đó, giai đoạn 2013-2016, chương trình vẫn còn gặp một số tồn tại, hạn chế. Dẫn đến  trình độ quản lý, năng suất, chất lượng, số lượng sản phẩm còn thấp, chưa đáp ứng đủ cho nhu cầu thị trường. Để hoàn thành mục tiêu đưa OCOP trở thành một chương trình phát triển kinh tế khu vực nông thôn và đô thị của Quảng Ninh trong tiến trình thực hiện xây dựng Quảng Ninh trở thành tỉnh có cơ cấu kinh tế dịch vụ - công nghiệp hiện đại vào năm 2020, ngay từ bây giờ, các địa phương cần phải quán triệt, nắm rõ các định hướng, mục tiêu chương trình OCOP giai đoạn 2 (2017-2020). Trong đó cần tập trung vào 9 nhiệm vụ trọng tâm sau: Duy trì thực hiện chu trình OCOP thường niên; phát triển HTX, doanh nghiệp vừa và nhỏ là tổ chức quan trọng trong sản xuất sản phẩm, ứng dụng KHCN, điều hành các vùng sản xuất tập trung; phát triển sản phẩm theo hướng đáp ứng về số lượng, gia tăng về giá trị, đảm bảo tiêu chuẩn cao của Việt Nam và từng bước chuẩn hoá theo tiêu chuẩn quốc tế, phục vụ xuất khẩu; thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ xúc tiến thương mại; xây dựng và hoàn thiện hệ thống quản lý OCOP chuyên trách, chuyên nghiệp từ tỉnh đến huyện, xã; thực hiện đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước, cán bộ quản lý doanh nghiệp, HTX và người lao động; xây dựng hệ thống chính sách riêng cho chương trình, cho từng sản phẩm, nhóm sản phẩm cụ thể; hợp tác quốc tế để phát triển OCOP trong phong trào OVOP (Chương trình “Mỗi làng một sản phẩm” của Nhật Bản), OTOP (Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” của Thái Lan) của thế giới, nhằm đưa sản phẩm OCOP xuất khẩu và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế khi Việt Nam tham gia thực hiện các Hiệp định thương mại TPP, AFTA; dần từng bước có kế hoạch và lộ trình triển khai thu hồi kinh phí về ngân sách nhà nước hỗ trợ cho chương trình thông qua việc quản lý, sử dụng nhãn hiệu (thương hiệu) OCOP và xây dựng lộ trình để hệ thống quản lý OCOP vận hành theo hình thức PPP.

Hoàng Nga