Mùa cam này ở Bản Sen...

Cây cam làm nên thương hiệu xã

Xã Bản Sen (huyện Vân Đồn) có gần 46ha trồng cây cam, trong đó có hơn 30ha cam đã cho thu hoạch ở các thôn Bản Sen, Đồng Gianh, còn lại là diện tích cam đang chờ thu hoạch ở các thôn Đông Lĩnh, Nà La, Yên Xá. Người dân xã trồng chủ yếu là cam Sen, quả có hình dáng giống cam Bố Hạ, nhưng theo nhiều người thì cam Sen ngon hơn. Cam Sen đã có thương hiệu. Về mùa vụ cam không đủ bán. Hiện cam Sen được nhân rộng ở các địa phương khác trong huyện. Trong chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm” (OCOP), Bản Sen đã lấy cam Sen làm sản phẩm OCOP của xã.

Anh Phạm Văn Hoài, thôn Bản Sen (xã Bản Sen) đang nghĩ cách khôi phục vườn cam 1,5ha của gia đình bị hư hỏng vì đợt mưa lũ vừa qua.

Thôn Bản Sen là nơi trồng cam nhiều nhất ở xã. Thôn hiện có 30 hộ thì tất cả đều trồng cam, tổng diện tích khoảng 20ha. Thôn Bản Sen nằm khá thấp so với các thôn khác của xã, trong thung lũng, bao quanh là những dãy núi đá vôi. Ông Phạm Văn Cảnh, một hộ dân trồng cam ở thôn Bản Sen, cho biết: “Chất ở đá vôi tiết ra đất, tạo ra vị ngọt rất riêng cho cam Sen. Vào những năm được mùa, mỗi cây cam, gia đình tôi thu hoạch khoảng 50kg, có cây tới 1,5 tạ quả”. Từ năm 2006, xã Bản Sen và huyện Vân Đồn đã có các chương trình hỗ trợ người trồng cam. Đến năm 2014, các thôn Nà La, Đông Lĩnh, Yên Xá bắt đầu trồng mới cam (70 hộ trồng, diện tích 16ha). Người trồng cam được hỗ trợ 100% về tiền giống, phân bón từ nguồn xây dựng nông thôn mới. Trước đó, năm 2013, từ nguồn vốn của trung ương và tỉnh (14 tỷ đồng), hồ Cái Xuôi (thôn Yên Xá, xã Bản Sen) được nâng cấp, dung tích khoảng 30.000m3 nước. Cũng từ nguồn vốn xây dựng nông thôn mới, khoảng 90% hệ thống kênh mương thuỷ lợi của xã được cứng hoá, góp phần đáng kể vào việc phát triển ổn định các diện tích cam ở Bản Sen.

Mùa cam sau lũ

Cam ở Bản Sen thu hoạch tập trung vào dịp giáp Tết, nếu thời tiết thuận lợi, sản lượng cam toàn xã khoảng 90 tấn. Năm nay cam đậu quả nhiều, cuối tháng 7 quả đã to bằng trái chanh, cùng với niềm vui lớn dần với các hộ trồng cam về một mùa bội thu. Thế nhưng đợt mưa lớn cuối tháng 7 đầu tháng 8 vừa qua, khiến cả một thôn trù phú trước đây, giờ ngập trắng nước… Sau lũ, nhiều hộ trồng cam ở đây lâm vào cảnh trắng tay.

Sau hơn 1 tháng đợt mưa lũ lịch sử, tôi trở lại thôn Bản Sen. Ước tính có khoảng 22ha cam bị hỏng, chủ yếu là ở thôn Bản Sen, một phần ở thôn Đồng Gianh. Dấu tích của đợt mưa lũ vẫn còn in đậm trên những con đường bê tông dẫn vào thôn, với nhiều đoạn đường bị lũ lật tung, nhiều khu vườn bị chết khô. Cả 30 hộ trồng cam ở thôn Bản Sen bị thiệt hại khoảng 9.000 gốc trên diện tích gần 15ha. Chúng tôi đến thăm gia đình anh Phạm Văn Hoài (thôn Bản Sen), một trong những người trồng nhiều cam nhất ở xã. Anh Hoài có nghề trồng cam gần 20 năm nay. Trước đợt mưa lũ, anh có khoảng 1.000 gốc cam trồng trên diện tích hơn 1,5ha. Nếu không nghe anh Hoài kể, tôi khó có thể hình dung khu đất tôi đang đứng toàn đá cát, cành cây, đồ dùng hỏng của gia đình dồn lại sau lũ, trước đây là vườn cam rộng lớn. Kinh tế gia đình bao năm nay chỉ trông vào cây cam. Ngôi nhà trong lũ bị ngập bùn đất, giờ cũng không ở được, gia đình anh phải chuyển sang ở nhờ nhà cậu em trai gần đó. Anh Hoài bảo: Những năm được mùa, gia đình anh thu được khoảng 6 tấn cam, bán được khoảng 200 triệu đồng, trừ chi phí còn được hơn một nửa. Số tiền này chi tiêu cả năm cho gia đình 5 người. Năm 2011, anh vay 30 triệu đồng của Ngân hàng CSXH huyện cùng số tiền tích cóp được từ nhiều năm trồng cam để nuôi tu hài. Nào ngờ đúng năm đó, nhiều hộ nuôi tu hài ở huyện đều lao đao vì dịch bệnh, anh lâm cảnh thua lỗ, nợ nần. Từ đó đến nay,  gia đình anh chỉ biết trông chờ nghề trồng cam truyền thống. Để thêm thu nhập, anh trồng gần trăm gốc đào, giờ cũng trở thành củi khô vì mưa lũ…

Tỉnh, huyện đã có những hỗ trợ nhất định để giúp các hộ ở xã Bản Sen khắc phục hậu quả mưa lũ. Nhiều nhà hảo tâm cũng đã đến trao tặng những phần quà thiết thực. Tính đến nay đã có 86 đoàn từ thiện trong và ngoài tỉnh đến tặng quà cho người dân xã. Chị Nguyễn Thị Hương, chuyên viên Phòng NN&PTNT huyện, người đang làm nhiệm vụ kiểm đếm thiệt hại về cam của người dân xã để huyện có kế hoạch hỗ trợ, cho biết: “Chúng tôi đang lập chương trình hỗ trợ giống cam cho bà con. Tuy chưa có con số cụ thể, nhưng huyện sẽ cố gắng giúp bà con theo hướng tích cực nhất, để họ tiếp tục tái sản xuất”. Thế nhưng với nhiều hộ dân ở đây, việc cải tạo lại vườn trồng là bài toán dài. Sau đó là chờ đợi vài ba năm sau cây cam mới cho thu hoạch…

Công Thành[links()]