Sản xuất vụ đông xuân: Móng Cái bỏ hoang hàng trăm ha đất

Từ nhiều năm nay, tại Móng Cái, tình trạng người dân bỏ hoang đất sản xuất nông nghiệp diễn ra khá phổ biến, đặc biệt là trong sản xuất vụ đông xuân. Vụ đông xuân năm nay, mặc dù TP Móng Cái đã quyết liệt chỉ đạo các địa phương thực hiện kế hoạch mở rộng diện tích gieo cấy, song vẫn chưa có mấy chuyển biến.

Bỏ hoang đất sản xuất

Đi dọc tuyến đường các xã, phường: Vĩnh Trung, Vĩnh Thực, Bình Ngọc, Hải Xuân, Quảng Nghĩa, Hải Yên, Hải Hoà, Ninh Dương, Vạn Ninh..., thật dễ dàng bắt gặp những cánh đồng rộng lớn bỏ hoang, trở thành bãi chăn thả trâu, bò.

Phường Bình Ngọc có 263,25ha đất sản xuất nông nghiệp, trong đó có 110,61ha đất 2 lúa, 106,76ha đất 1 lúa và 45,87ha đất trồng màu. Đến thời điểm này, phường đã gieo trồng được 118,9ha cây trồng các loại. Diện tích đất không gieo trồng vụ xuân còn 144,3ha, trong đó đất 2 lúa là 37,58ha và đất 1 lúa, đất trồng màu là 106,76ha. Ngoài ra, còn có khoảng 323ha đất nông nghiệp có thể sản xuất được, nhưng người dân hoàn toàn không cấy lúa ở vụ này.

Ông Nguyễn Trung Đông, Phó Chủ tịch UBND phường Bình Ngọc, cho biết: Nhiều năm trước, khi thời tiết thuận lợi, toàn phường có thể gieo trồng được khoảng 234ha cây trồng cả năm, trong đó diện tích cấy lúa có thể lên tới 180ha. Tuy nhiên, những năm gần đây, sản xuất nông nghiệp ở đây hoàn toàn phụ thuộc vào tự nhiên. Nếu thời tiết có mưa như vụ mùa thì mới có nước để cày, cấy. Nếu không có mưa thì bỏ ruộng. Từ mấy năm nay, người dân Bình Ngọc hoàn toàn không cấy lúa vụ xuân, mà chỉ cấy lúa vụ mùa. Đối phó với tình trạng này, phường đã tìm hướng chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Trong vụ xuân này, phường tập trung vận động bà con nông dân mở rộng diện tích cây khoai lang, lạc vào diện tích đất lúa... Nhưng xem ra, đây chưa phải là giải pháp lâu dài mang tính bền vững bởi theo thời vụ, thời điểm này trồng khoai lang, lạc vào diện tích đất lúa nhưng vài tháng sau mưa xuống chỉ một vài hôm là khoai lang, lạc úng nước.

Hàng trăm ha đất sản xuất nông nghiệp vụ đông xuân đang bị bỏ hoang tại xã Hải Xuân (Móng Cái).

Nếu như do thiếu nước, người dân Bình Ngọc bỏ hoang đất sản xuất nông nghiệp trong vụ xuân, thì tại nhiều xã, phường khác, hệ thống kênh mương thuỷ lợi phục vụ sản xuất luôn đáp ứng cung cấp nước sản xuất cho 85-90% diện tích đất canh tác, nhưng người dân vẫn bỏ hoang đất sản xuất lên tới 60-70% diện tích.

Ông Nguyễn Văn Lập, Phó Chủ tịch UBND xã Hải Xuân, cho biết: Tổng diện tích đất canh tác hàng năm của xã là 535ha, trong đó canh tác vụ mùa là 326ha, vụ đông xuân 279ha. Vụ đông xuân năm nay, theo kế hoạch, xã Hải Xuân gieo trồng 20ha lúa, 55ha khoai lang, 25ha ngô, 48ha lạc, 55ha rau, đậu các loại. Để thực hiện kế hoạch này, xã đã tổ chức hội nghị chỉ đạo sản xuất, ra thông báo để nhân dân mua giống sản xuất, triển khai kế hoạch chỉ đạo sản xuất trên toàn xã, nhưng xem chừng tình hình không khả quan lắm, rất khó để hoàn thành kế hoạch. Ngày 8-2-2017, qua kết quả kiểm tra tình hình sản xuất nông nghiệp của TP Móng Cái, xã Hải Xuân gieo trồng được 52,5% kế hoạch gieo cấy vụ đông xuân, trong đó không có diện tích cấy lúa. Hiện xã Hải Xuân đang chỉ đạo các thôn đưa cây rau màu trồng trên đất 2 vụ lúa, phấn đấu đạt trên 80% kế hoạch gieo cấy vụ đông xuân.

Theo thống kê của Phòng Kinh tế TP Móng Cái, xã Hải Xuân có 486,25ha đất trồng cây hàng năm, trong đó đất 2 vụ lúa là 321,77ha, đất 1 vụ lúa là 133,22ha, diện tích đất trồng màu 31,25ha. Vụ đông xuân năm nay, xã Hải Xuân bỏ hoang 301,2ha đất nông nghiệp, trong đó đất 2 vụ lúa là 168,02ha, đất trồng màu, 1 vụ lúa 133,22ha.

Không chỉ phường Bình Ngọc, xã Hải Xuân mà hầu như 14/17 xã, phường có sản xuất nông nghiệp của Móng Cái đều bỏ hoang đất sản xuất nông nghiệp. Theo thống kê của Phòng Kinh tế thành phố, tổng diện tích đất trồng cây hàng năm của Móng Cái là 4.568,79ha, trong đó đất 2 vụ lúa là 2.248,98ha, đất 1 vụ lúa 1.455,23ha. Vụ đông xuân năm nay, diện tích gieo trồng của thành phố ước đạt 2.203ha, trong đó cây lúa 599ha, cây màu 1.604,4ha. Diện tích đất không gieo trồng vụ đông xuân là 2.356ha. Những địa phương có diện tích đất không gieo trồng vụ đông xuân lớn là Quảng Nghĩa (244,7ha), Hải Tiến (114,7ha), Hải Yên (226,9ha), Ninh Dương (199,9ha), Vạn Ninh (112ha), Hải Hoà (314,8ha), Hải Xuân (301,2ha), Bình Ngọc (144,3ha), Vĩnh Thực (204,9ha), Vĩnh Trung (234,8ha)...

Cần có giải pháp bền vững

Khi được hỏi về nguyên nhân của tình trạng bỏ hoang đất sản xuất nông nghiệp vụ đông xuân thì lãnh đạo các xã, phường, phòng, ban chức năng đưa ra nhiều nguyên nhân như: Thiếu nước sản xuất do địa hình bán sơn địa; người dân Móng Cái đi buôn bán, vận chuyển hàng hoá, khai thác thuỷ hải sản có thu nhập cao hơn nên không sản xuất nông nghiệp vụ đông xuân; việc chỉ đạo sản xuất nông nghiệp của thành phố từ nhiều năm trước xuống các địa phương chưa quyết liệt; chưa có chế tài xử lý hay thu hồi đất một cách cụ thể, hiệu quả nên nhiều năm nay người dân bỏ hoang đất nông nghiệp vụ đông xuân...

Để giải quyết tình trạng này, các xã, phường, TP Móng Cái đã đưa ra nhiều giải pháp như: Mở rộng diện tích trồng rau màu trên diện tích đất lúa; xây dựng nghị quyết chuyên đề về sản xuất nông nghiệp, trong đó giao cho các đoàn thể phụ trách các thôn đôn đốc về sản xuất; đánh giá mức độ hoàn thành công việc, là căn cứ xét thi đua cuối năm đối với các thôn, đoàn thể; rà soát, thực hiện trồng ngô sinh khối, trồng cỏ cung cấp nguyên liệu cho doanh nghiệp chăn nuôi... Tuy nhiên, xem ra đây chỉ là những giải pháp mang tính tình thế cho vụ đông xuân này. Còn về lâu dài thì chưa có giải pháp nào cụ thể như việc dồn điền đổi thửa, sản xuất theo cánh đồng mẫu lớn, cho thuê đất, thu hồi, tạm thu hồi đất để giao cho doanh nghiệp, người dân có nhu cầu sử dụng.

Hữu Việt