Để đẩy mạnh hoạt động xuất nhập khẩu ở Quảng Ninh

Những năm gần đây, hoạt động xuất nhập khẩu tại Quảng Ninh đã không ngừng phát triển, đóng góp tích cực vào sự phát triển của tỉnh, với tổng kim ngạch xuất khẩu năm 2015 đạt 1.590 triệu USD. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu thu được, vẫn còn nhiều thách thức đang đặt ra đối với hoạt động này.

Công ty TNHH Dầu thực vật Cái Lân, tại Khu Công nghiệp Cái Lân, TP Hạ Long.

Để xuất nhập khẩu của Quảng Ninh phát triển bền vững, tỉnh đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp. Đó là phát triển sản xuất, chuyển dịch cơ cấu kinh tế; phát triển thị trường, xúc tiến thương mại; hoàn thiện chính sách thương mại, tài chính, tín dụng và đầu tư phát triển sản xuất hàng hoá xuất khẩu; đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, dịch vụ phục vụ xuất nhập khẩu hàng hoá và đẩy nhanh xã hội hoá dịch vụ logistics; đào tạo phát triển nguồn nhân lực... Trong đó chú trọng giải pháp phát triển sản xuất, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đặc biệt là nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh và năng lực cạnh tranh của khu vực kinh tế trong nước.

Yếu tố con người đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, đồng thời cũng là lợi thế để thu hút các doanh nghiệp FDI, tuy nhiên, các nhà đầu tư thường chưa thoả mãn với số lượng và chất lượng nguồn lao động. Vì vậy, Quảng Ninh cần có chiến lược đào tạo nguồn lao động có tay nghề cao và có chính sách ưu đãi để thu hút nhân tài, hình thành đội ngũ cán bộ và công nhân kỹ thuật có trình độ, tay nghề cao, đáp ứng được yêu cầu của khu vực kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.

Trong thời gian tới, Quảng Ninh cần đẩy mạnh xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu các mặt hàng tiêu dùng không thiết yếu, hàng xa xỉ. Đồng thời xây dựng chính sách cụ thể và phù hợp về phát triển sản xuất trong nước, nhằm tạo ra nguồn nguyên liệu tại chỗ, dần thay thế nguyên liệu nhập khẩu. Tỉnh cần kiến nghị Chính phủ phải xây dựng các hàng rào phi thuế quan phù hợp với cam kết quốc tế để hạn chế nhập khẩu các loại máy móc, thiết bị, công nghệ lạc hậu, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng Việt Nam; cơ cấu hàng xuất khẩu cần được chuyển dịch theo hướng giảm tỉ trọng nhóm sản phẩm thô và sơ chế, tăng nhanh tỉ trọng nhóm sản phẩm chế biến, chế tạo; ưu tiên phát triển ngành công nghiệp áp dụng công nghệ cao để tăng nguồn hàng có sức cạnh tranh và giá trị gia tăng cao. Hiện nay, sự liên kết, hợp tác giữa các doanh nghiệp trong nước chưa chặt chẽ, thậm chí vì lợi ích cục bộ mà các doanh nghiệp trong cùng một ngành thực hiện các biện pháp cạnh tranh không lành mạnh, làm suy giảm năng lực cạnh tranh lẫn nhau cũng như của toàn ngành sản xuất. Vì vậy, cần khuyến khích các doanh nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu tăng cường liên kết, hợp tác, đổi mới công nghệ, nhập khẩu dây chuyền công nghệ hiện đại để nâng cao chất lượng sản phẩm, nhất là các ngành hàng có giá trị gia tăng cao.

Để nâng cao hiệu quả của hoạt động xuất khẩu, không những cần gia tăng khối lượng hàng hoá xuất khẩu, mà quan trọng hơn là không ngừng phát triển công nghiệp hỗ trợ, sử dụng nguyên liệu trong nước và cung cấp vật liệu, linh kiện cho các ngành sản xuất, lắp ráp thành phẩm.

Với lợi thế là vùng đất có nhiều ngành nghề thủ công truyền thống, thủ công mỹ nghệ có nhiều tiềm năng như đồ gỗ mỹ nghệ, đồ gốm mỹ nghệ, than mỹ nghệ, tranh thêu… nhưng vẫn chưa phát huy được lợi thế, nên kim ngạch xuất khẩu vẫn còn ở mức thấp. Vì thế, tỉnh cần đầu tư mạnh mẽ cơ sở hạ tầng để các cụm công nghiệp làng nghề phát triển mạnh. Đặc biệt, tỉnh cần có chính sách tài chính để hình thành các doanh nghiệp làng nghề có quy mô đủ lớn chuyên sản xuất hàng hoá xuất khẩu nhằm các doanh nghiệp này sẽ là “đầu kéo” cho các cơ sở, doanh nghiệp sản xuất hàng hỗ trợ. Đây sẽ là bước đi đột phá để hàng thủ công mỹ nghệ của Quảng Ninh có thể vươn xa trong những năm tới đây.

Tin rằng, với những giải pháp cụ thể, phù hợp và sự tích cực của các doanh nghiệp, hoạt động xuất nhập khẩu của Quảng Ninh sẽ phát triển mạnh trong những năm tới đây, khẳng định được thương hiệu hàng hoá Việt Nam trên trường quốc tế.

Lương Gia Hùng (Sở Công Thương)