"Trái ngọt" nông thôn mới

Từ năm 2010, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) được triển khai trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Sau 10 năm thực hiện, bộ mặt nông thôn và đời sống nông dân đã chuyển mình mạnh mẽ, với nhiều “trái ngọt” đáng ghi nhận.

Từ những điều không thể

Gắn bó với mảnh đất Ba Chẽ gần hết cuộc đời, nhưng 10 năm trước, ông Triệu Quý Bảo (thôn Pắc Cáy, xã Đồn Đạc) chưa bao giờ nghĩ quê hương mình sẽ “thay da đổi thịt” đến vậy. Ông kể: “Bây giờ đường NTM chắc chắn, khang trang hơn rất nhiều. Hệ thống kênh mương được đầu tư xây dựng kiên cố, bà con yên tâm sản xuất. Đời sống của người dân được nâng lên rõ rệt, ai cũng vui mừng”. 

Xã Thanh Lâm (huyện Ba Chẽ) vinh dự đón nhận bằng công nhận đạt chuẩn xã nông thôn mới. Ảnh: Ngọc Lợi (Trung tâm TT-VH Ba Chẽ)

Với xuất phát điểm thấp, huyện Ba Chẽ có 7/7 xã đặc biệt khó khăn nằm trong chương trình 135 của Chính phủ. Năm 2010, tỷ lệ hộ nghèo chiếm 48%. Thoát nghèo đã khó, xây dựng NTM là chặng đường vô cùng gian nan với huyện Ba Chẽ. Theo kế hoạch của UBND tỉnh, đến năm 2020, huyện Ba Chẽ có 4 xã đạt chuẩn NTM. Đến nay, huyện đã có là 2/7 xã đạt chuẩn NTM là Lương Mông và Thanh Lâm. Trung bình, các xã đạt 13/20 tiêu chí, 38/53 chỉ tiêu NTM. Năm 2019, xã Minh Cầm đăng ký đạt chuẩn NTM, sắp tới là các xã Đạp Thanh, Nam Sơn phấn đấu về đích NTM vào năm 2020.

Thực tế ở các khu vực miền núi, khó khăn về vật chất có thể chủ động đầu tư xây dựng, nhưng để thay đổi nhận thức của người dân, nhất là đồng bào tộc thiểu số, là “nhiệm vụ khá khó khăn”. Nhiệm vụ ấy  đã được chính quyền huyện quyết tâm thực hiện đến cùng. Tiêu biểu phải kể đến 104 hộ dân tại 8/8 xã, thị trấn tự nguyện viết đơn xin ra khỏi diện nghèo và không tái nghèo những năm tiếp theo. Năm 2018, là năm Ba Chẽ có số hộ dân tự nguyện viết đơn thoát khỏi diện nghèo cao nhất từ trước đến nay. Không những thế, nhiều hộ dân còn tự nguyện hiến đất, đóng góp kinh phí, tạo nguồn lực cho các chương trình xây dựng NTM.

Để có được kết quả ấy, bên cạnh việc dồn mọi nguồn lực đầu tư xây dựng công trình thiết yếu, hỗ trợ sản xuất, phát triển mô hình kinh tế hiệu quả, phải kể đến công tác tuyên truyền “mưa dầm thấm lâu” được thực hiện bền bỉ trong nhiều năm. Từ vận động, chia sẻ, lắng nghe nguyện vọng của người dân để chính quyền có sự điều chỉnh, hỗ trợ phù hợp và kịp thời; đến nay, chương trình xây dựng NTM của huyện Ba Chẽ đang tạo sức lan toả mạnh mẽ đến từng người dân.

Đến sức sống mới của nông thôn mới

Mô hình trồng na đem lại hiệu quả kinh tế cao tại TX Đông Triều.

Không chỉ ở huyện Ba Chẽ, phong trào xây dựng NTM đã mang một sức sống mới, một gam màu mới tươi sáng cho bức tranh nông thôn Quảng Ninh. Những con đường lầy lội xưa, nay được thay bằng những tuyến đường bê tông chắc chắn cùng dãy hoa chiều tím phủ khắp các làng quê, từ TX Đông Triều, TX Quảng Yên đến những khu vực miền núi như các huyện Tiên Yên, Bình Liêu, Đầm Hà… Những tòa nhà cao tầng mọc lên bên các mô hình trang trại, kinh tế hiệu quả. Những ngôi trường, nhà văn hóa, trạm y tế… khang trang phục vụ tối đa lợi ích của cộng đồng. NTM giờ đây không còn là phong trào mà trở thành nếp sống, nét văn hóa đặc sắc của vùng quê Quảng Ninh.

Những ngày này, Quảng Ninh hân hoan đón nhiều “trái ngọt” từ hành trình 10 năm xây dựng NTM. Toàn tỉnh đã có 3/13 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn và hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM là TX Đông Triều, huyện đảo Cô Tô, TP Cẩm Phả. Trong đó, xã Việt Dân (TX Đông Triều) được công nhận là đơn vị đạt chuẩn NTM kiểu mẫu đầu tiên của cả nước. Thu nhập của người dân khu vực nông thôn năm 2018 đạt 38,5 triệu đồng/người/năm, tăng 27,52 triệu đồng so với năm 2010. Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều toàn tỉnh là 1,28%, giảm 6,4% so với năm 2010. Đáng chú ý, kết quả huy động nguồn lực thực hiện Chương trình giai đoạn 2010-2019 lên đến 166.068 tỷ đồng, trở thành sức mạnh giúp các địa phương phấn đấu về đích NTM.

Đặc biệt, một trong những niềm tự hào lớn nhất của thành quả xây dựng NTM phải kể đến Chương trình “Mỗi xã, phường một sản phẩm” (chương trình OCOP), đã tạo được dấu ấn sâu đậm đối với người dân trong và ngoài tỉnh. Cả tỉnh hiện có 148 doanh nghiệp, HTX và hộ sản xuất với 402 sản phẩm tham gia chương trình OCOP. Trong đó, có 138 sản phẩm đạt sao, trên 90% các sản phẩm OCOP được dán tem điện tử truy suất nguồn gốc. Hội chợ OCOP được tổ chức 2 lần/năm vào dịp 30/4-1/5 và Tết Nguyên đán đã trở thành nét văn hóa đặc trưng của người dân Quảng Ninh. Cùng với đó, sản phẩm OCOP tham gia Tuần kết nối tiêu thụ sản phẩm OCOP, Hội chợ thương mại - du lịch quốc tế, khu vực, sẵn sàng mở rộng thị trường trong và ngoài nước.

Giai đoạn nước rút

Thời gian tới, sẽ có thêm ít nhất 18 xã đạt chuẩn NTM, nâng tổng số 90 xã đạt chuẩn; bình quân các xã đạt 18 tiêu chí. Đồng thời, có thêm 3 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM là Uông Bí, Móng Cái, Quảng Yên. Trong đó có 19 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 1 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn năm 2019 đạt 41,1 triệu đồng/năm.

Chỉ còn hơn 1 năm nữa, các địa phương trong tỉnh đang gấp rút, tập trung nhiều giải pháp thực hiện tiêu chí khó, huy động mọi nguồn lực để hoàn thành đúng kế hoạch đề ra. Ở TX Quảng Yên, để dồn lực về đích, công tác giải ngân nguồn vốn được coi là một trong những giải pháp trọng tâm để đưa 3 xã Cẩm La, Liên Vị, Tiền Phong về đích. Ở huyện Đầm Hà, dù là địa phương còn khó khăn, nhưng huyện đã sát sao trong việc thực hiện các chỉ tiêu, tiêu chí đăng ký 3 xã về đích NTM đến năm 2020. 

Ở cấp tỉnh, Ban Xây dựng NTM tỉnh đã đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát và hướng dẫn các xã triển khai xây dựng NTM theo đúng tiến độ kế hoạch năm 2019. Theo Trưởng Ban Xây dựng NTM tỉnh Vũ Thành Long, để đạt được những mục tiêu đó, Ban tiếp tục đôn đốc, hướng dẫn địa phương triển khai xây dựng NTM nâng cao; xét, công nhận thôn đạt chuẩn, vườn đạt chuẩn NTM, làm mô hình điểm cho công tác tuyên truyền và nhân rộng. Đồng thời chỉ đạo, hướng dẫn địa phương hoàn thiện hồ sơ trình Trung ương xét, công nhận đơn vị cấp huyện hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền về NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu trên các phương tiện thông tin đại chúng, nhất là trên các trang mạng xã hội, để người dân hiểu và tiếp tục ủng hộ, đồng hành. Hoàn thiện cơ sở hạ tầng thiết yếu trên địa bàn xã, tập trung ở những xã nghèo, xã đặc biệt khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội và tăng hưởng thụ trực tiếp cho người dân. Đặc biệt, ưu tiên thúc đẩy hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, nhất là sản xuất nông nghiệp sạch, an toàn, chương trình OCOP, góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động và kinh tế nông thôn để tăng thu nhập cho người dân nông thôn một cách bền vững.

Gian hàng sản phẩm OCOP được du khách tin tưởng lựa chọn và mua sắm tại Trạm dừng nghỉ Quảng Ninh Gate (TX Đông Triều).

Hành trình 10 năm xây dựng NTM là một minh chứng của sự đoàn kết, đồng lòng, nỗ lực không ngừng nghỉ của chính quyền và nhân dân trong tỉnh. Tuy nhiên, đây mới chỉ là chặng đường đầu đầy khởi sắc để Quảng Ninh gặt hái thêm nhiều thành quả tốt đẹp hơn trên chặng đường tiếp theo xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. NTM đang dần thực sự trở thành thói quen, nét văn hóa độc đáo trong bức tranh đa sắc của làng quê Quảng Ninh.

Hoàng Quỳnh

[links()]