Xung lực phát triển mới

Trên nền tảng thuận lợi này, tỉnh đã hoạch định chiến lược phát triển rừng bền vững và giá trị cao là bảo vệ tốt nhất 122.700ha rừng tự nhiên và khai thác đạt giá trị cao nhất 214.800ha rừng sản xuất. Trong đó cơ sở, xương sống để hiện thực hóa mục tiêu là những cơ chế chính sách đặc thù về lâm nghiệp.

RỪNG GIÀU NHỜ ĐÒN BẨY CHÍNH SÁCH

Trong một thời gian dài, Quảng Ninh thực hiện rất tích cực, hiệu quả các chính sách giao đất, giao rừng; hỗ trợ nâng cao năng lực phòng cháy, chữa cháy rừng; chi trả dịch vụ môi trường rừng; khoanh nuôi, tái sinh rừng, bảo tồn, làm giàu rừng; cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững…

Từ năm 2020, Nghị quyết số 19-NQ/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về phát triển lâm nghiệp bền vững tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 được triển khai, đi liền với đó là hệ thống các chương trình, đề án, kế hoạch hành động cụ thể: Chương trình hành động số 60/CTr-UBND; Đề án phát triển lâm nghiệp bền vững đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030; Kế hoạch số 64 triển khai một số nội dung Đề án phát triển lâm nghiệp bền vững tỉnh Quảng Ninh năm 2020... Đây đều là những chính sách mang tính đột phá trong lĩnh vực lâm nghiệp.

Cán bộ Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Cẩm Phả khảo sát diện trồng rừng trước khi trồng mới.

Từ những chính sách trên, gần 90% diện tích rừng toàn tỉnh đã có chủ. Trong đó, 333.225ha rừng được giao cho 23.000 hộ gia đình và 59 tổ chức, nhờ đó công tác quản lý, bảo vệ rừng chặt chẽ hơn, việc phát triển và khai thác rừng liên tục và hiệu quả hơn. Các chủ rừng từ hộ gia đình đến tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp đều không để đất rừng được giao ở dạng đất trống đồi núi trọc, mà thêm những điều kiện để trồng, chăm sóc, bảo vệ, quản lý và phát triển rừng. Ước tính mỗi năm các chủ rừng sản xuất trồng mới khoảng 10.000ha rừng.

Trong khoảng 10 năm trở lại đây, số vụ cháy rừng trên địa bàn năm sau giảm sâu so với năm trước cả về diện tích cháy, mức độ và hậu quả (giảm trung bình mỗi năm là 25%); đặc biệt hầu như không có cháy trong diện tích rừng tự nhiên. Từ chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng, mỗi năm Quảng Ninh thu được từ 3-5 tỷ đồng để chi trả cho các chủ rừng liên quan. Nếu áp theo quy định tới đây, số tiền thu từ chính sách này có thể lên đến trên 100 tỷ đồng, mang đến một nguồn lực khá lớn cho rừng và các chủ rừng.

XUNG LỰC MỚI CỦA RỪNG QUẢNG NINH

Đầu tháng 8 vừa qua, UBND tỉnh đã xem xét và cơ bản thông qua, tiến tới đề nghị HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết một số chính sách đặc thù để khuyến khích phát triển lâm nghiệp bền vững trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh. Theo ông Vũ Duy Văn, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, trước mắt tỉnh sẽ triển khai ngay với các chính sách tiêu biểu là: Hỗ trợ chuyển đổi từ rừng sản xuất sang rừng phòng hộ, rừng đặc dụng theo quy hoạch 3 loại rừng; xử lý thực bì bằng biện pháp không đốt; hỗ trợ cấp chứng chỉ và duy trì đánh giá quản lý rừng bền vững; Nhà nước thực hiện thu hồi rừng, đất rừng có vị trí, tính chất trọng yếu. Các chính sách này sẽ tạo ra thay đổi lớn trong tư duy, hành động về bảo vệ, phát triển và khai thác giá trị rừng toàn tỉnh.

Theo phân tích của ông Văn, tới đây khoảng 11.000ha rừng sản xuất của người dân chuyển sang rừng phòng hộ, đặc dụng sau 3 lần điều chỉnh quy hoạch 3 loại rừng sẽ được hỗ trợ với mức hỗ trợ 40-45 triệu đồng/ha, chi trả trong 1-2 lần, góp phần đảm bảo hài hòa lợi ích của người dân, tạo động lực cho các hộ dân trồng lại rừng.

Cây thông đang mang lại nguồn thu ổn định cho công nhân Công ty CP Thông Quảng Ninh.

Bên cạnh đó, khoảng 10.000ha đất rừng mỗi năm sẽ được hỗ trợ khi xử lý thực bì bằng biện pháp không đốt, với mức hỗ trợ 3 triệu đồng/ha. Cái được nhất ở chính sách này là dần thay đổi thói quen, tập quán canh tác lâm nghiệp của người dân từ xử lý thực bì bằng biện pháp dùng lửa đốt sang không đốt. Qua đó bảo vệ cấu trúc sinh thái đất, cải thiện độ dinh dưỡng của đất, giảm nguy cơ cháy rừng, tăng năng suất, chất lượng rừng/đơn vị diện tích, đảm bảo bảo tồn và đa dạng sinh học đối với tài nguyên rừng.

Đối với chính sách hỗ trợ cấp chứng chỉ và duy trì đánh giá quản lý rừng bền vững (FSC), trước mắt khoảng gần 13.400ha rừng của một số công ty lâm nghiệp, hộ gia đình, cá nhân trước đã được cấp chứng chỉ FSC mà hiện nay không còn hiệu lực, sẽ được nhận hỗ trợ để thực hiện các điều kiện cấp chứng chỉ trở lại, mức hỗ trợ là 500.000 đồng/ha. Từ những điều kiện ràng buộc của FSC, Quảng Ninh kỳ vọng sẽ tạo được nguồn nguyên liệu gỗ rừng trồng đáp ứng tiêu chí xuất khẩu, qua đó nâng cao giá trị rừng.

Riêng đối với thu hồi rừng, đất rừng có vị trí, tính chất trọng yếu, Quảng Ninh xác định khoảng 750ha rừng dọc tuyến đường 334 và khu vực sân bay (thuộc huyện Vân Đồn) sẽ được hỗ trợ thu hồi khi sử dụng để chuyển sang mục đích khác, mức hỗ trợ thu hồi là khoảng 220 triệu đồng/ha.

Bên cạnh những chính sách trên, người trồng rừng Quảng Ninh hiện mong chờ những chính sách hỗ trợ liên quan đến việc trồng rừng gỗ lớn, bảo vệ diện tích rừng khu vực vành đai biên giới, hỗ trợ phát triển giống lâm nghiệp... Đây cũng là những nội dung chính sách sẽ được các đơn vị chuyên môn tham mưu, đề xuất phù hợp trong những giai đoạn thiếp theo.

Ông Nguyễn Hữu Giang, Giám đốc Sở NN&PTNT, nhấn mạnh: Từ những chính sách lâm nghiệp, Quảng Ninh chắc chắn bảo vệ tốt nhất 122.700ha rừng tự nhiên, khai thác đạt giá trị cao nhất 214.800ha rừng sản xuất, đúng như mục tiêu đề ra.

Việt Hoa

Ông Phạm Kim Trọng, Phó Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Tiên Yên: “Đẩy nhanh thực hiện các chính sách hỗ trợ”:

Tiên Yên hiện có 2.300ha rừng sản xuất quy hoạch chuyển sang rừng phòng hộ. Do đó, để đảm bảo duy trì thu nhập cho người dân, ổn định cuộc sống, thúc đẩy ngành lâm nghiệp phát triển, tỉnh cần đẩy nhanh thực hiện các chính sách hỗ trợ cho người dân có diện tích rừng chuyển từ rừng sản xuất sang rừng phòng hộ; có chính sách đền bù giải phóng mặt bằng đối với diện tích rừng sản xuất chuyển thành rừng phòng hộ, nhất là tại khu vực đầu nguồn, có khả năng sinh thủy, bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, tỉnh cần có các biện pháp đi liền, đảm bảo thuyết phục, giảm thiểu chi phí, ổn định cuộc sống khi thực hiện xử lý thực bì bằng phương pháp không đốt.

Bà Bùi Thị Hương, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ba Chẽ: “Có chính sách hỗ trợ cho các công ty lâm nghiệp trồng rừng gỗ lớn”:

Công ty hiện có khoảng 40ha keo tai tượng độ tuổi 5 năm trở lên. Theo tính toán, keo từ 5-8 năm có giá bán 80 triệu đồng/ha; từ năm thứ 8 trở đi, giá trị cao gấp đôi, gấp ba. Không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao hơn, cây gỗ lớn còn phục vụ hiệu quả cho việc chế biến sâu, nâng cao giá trị rừng trồng, góp phần rất lớn trong bảo vệ môi trường. Do đó, Công ty rất mong tỉnh có các chính sách hỗ trợ cho các công ty lâm nghiệp thực hiện trồng rừng gỗ lớn, như hỗ trợ phân bón, nhân công chăm sóc... Bởi thực tế các công ty này gặp nhiều khó khăn về tài chính, kinh doanh bằng vốn tự có hoặc vốn góp của cổ đông, nhiều khi phải thu hoạch sớm để chi trả chi phí.

Bà Lê Thị Thu Hương, Trưởng Phòng NN&PTNT huyện Bình Liêu: "Hỗ trợ các chủ rừng chuyển rừng sản xuất sang rừng phòng hộ": 

Bình Liêu hiện có 3.200ha rừng sản xuất, sau khi áp theo tiêu chí mới, đã chuyển thành rừng phòng hộ. Vì không thể chủ động khai thác như rừng sản xuất, người dân và các chủ rừng gặp khó khăn trong thu hồi vốn và lợi nhuận. Do đó, chúng ta phải có cơ chế phù hợp, có thể cho khai thác trước một lượng nhất định để thu hồi vốn; khai thác đến đâu, trồng lại đến đó theo đúng tiêu chuẩn rừng phòng hộ. Lâm nghiệp huyện Bình Liêu có tiềm năng, lợi thế lớn, nhưng chưa có cơ chế, giải pháp phù hợp để biến tiềm năng đó thành giải pháp nâng cao thu nhập cho người dân. Hy vọng rằng chính sách mới về lâm nghiệp của tỉnh sớm được thông qua, để đến cuối năm 2020, các địa phương có được cơ chế, xác định nguồn đầu tư và danh mục triển khai. 

Ông Lê Thanh Tùng, Giám đốc Công ty TNHH Thanh Lâm: “Ban hành chính sách thống nhất mang tính dài hơi cũng như trước mắt”

Quảng Ninh có thế mạnh về phát triển kinh tế rừng. Tuy nhiên với đặc thù chu kỳ sản xuất dài, có khi đến cả chục năm, nên việc có những chính sách hỗ trợ kinh tế rừng phát triển là rất cần thiết và quan trọng. Quảng Ninh đang đề ra chiến lược phát triển rừng bền vững và giá trị cao, đi vào rừng gỗ lớn và chế biến sâu. Như vậy, tỉnh cần kịp thời dành kinh phí và ban hành chính sách thống nhất mang tính dài hơi cũng như trước mắt, như chính sách hỗ trợ trồng rừng gỗ lớn, thực hiện chứng chỉ quản lý rừng bền vững, hỗ trợ cây giống, phân bón, ngày công săm sóc… Đây thật sự là những chính sách cần thiết cho người trồng rừng, qua đó nâng cao giá trị trồng rừng, chế biến gỗ rừng, tạo việc làm, thu nhập cho người dân, doanh nghiệp, tạo nguồn thu cho xã hội.

Cao Quỳnh - Hằng Ngần - Việt Hoa (Thực hiện)