Vân Đồn: Quy hoạch phát triển rừng đầu nguồn

Một số hồ thủy lợi trên địa bàn huyện Vân Đồn hiện xảy ra tình trạng cạn nước, không đáp ứng nhu cầu nguồn nước phục vụ sinh hoạt, sản xuất cho các hộ dân. Một trong những nguyên nhân là do rừng đầu nguồn đang bị suy giảm cả về số lượng và chất lượng. Để khắc phục tình trạng này, huyện đang khẩn trương rà soát quy hoạch phát triển, bảo vệ rừng đầu nguồn…

Hiện 100% diện tích rừng đầu nguồn ở hồ Khe Mai là rừng sản xuất.

Hồ Khe Mai (xã Đoàn Kết) là một trong 3 hồ (cùng với hồ Khe Bằng và hồ Vòong Tre) nằm trên địa bàn huyện được giao cho Công ty TNHH MTV Thủy lợi Yên Lập quản lý và vận hành. Đây là hồ thủy lợi lớn nhất huyện Vân Đồn, dung tích chứa hơn 1,65 triệu m³ nước. Diện tích lưu vực của hồ 3,14 km² có chức năng cung cấp nước sinh hoạt cho các hộ dân các xã Đoàn Kết, Hạ Long, Đông Xá...; sân bay Vân Đồn; nước tưới 2 vụ cho gần 50ha đất nông nghiệp cho xã Đoàn Kết. Tuy nhiên, giữa tháng 7/2020, lần đầu tiên mực nước hồ Khe Mai xuống thấp kỷ lục, chỉ cách mực nước chết hơn 50cm. Nhiều khu vực giữa lòng hồ cạn trơ đáy, ảnh hưởng không nhỏ đến điều tiết cung cấp nước sinh hoạt và sản xuất.

Theo ông Nguyễn Thanh Bình, Phó Phòng Quản lý nước và Kế hoạch (Công ty TNHH MTV Thủy lợi Yên Lập): Nguyên nhân khiến mực nước hồ Khe Mai xuống nhanh giữa tháng 7 vừa qua là do mưa ít, nắng nóng kéo dài. Hiện hơn 280ha diện tích rừng đầu nguồn hồ Khe Mai là rừng sản xuất, không có rừng tự nhiên, nên không loại trừ nguyên nhân rừng đầu nguồn kém chất lượng không giữ được nước, khả năng sinh thủy yếu, khiến hồ thường xuyên bị cạn kiệt nguồn nước trong thời gian gần đây.

Trên địa bàn huyện Vân Đồn hiện có 25 hồ, đập thủy lợi lớn, nhỏ phục vụ nước tưới sản xuất và sinh hoạt. Trong đó, 22 hồ do huyện quản lý; 3 hồ giao cho Công ty TNHH MTV Thủy lợi Yên Lập quản lý, vận hành. Không riêng hồ Khe Mai, đa số các hồ thủy lợi trên địa bàn huyện chung tình trạng khu vực xung quanh hồ chủ yếu là rừng sản xuất, đã giao đất, giao rừng cho dân, doanh nghiệp quản lý từ năm 1990 đến nay. Theo thống kê của huyện, hiện địa phương có hơn 12.900ha rừng; trong đó có gần 4.000ha rừng tự nhiên và phòng hộ; chỉ có hồ Lòng Dinh (xã Bản Sen) còn giữ được gần 1.000ha rừng tự nhiên khu vực đầu nguồn.

Hiện phần lớn diện tích rừng sản xuất chủ yếu trồng cây keo, khi đến chu kỳ khai thác, thu hoạch sẽ làm thảm thực vật bị tác động mạnh, độ che phủ thấp, nguồn sinh thuỷ ít. Vào mùa mưa không chỉ dễ bị xói mòn, giữ nước kém, mà còn làm ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước tại các hồ.

Rừng đầu nguồn hồ Khe Bòng (xã Bình Dân) chủ yếu là rừng sản xuất, nên khả năng giữ nước, sinh thủy vài năm gần đây rất yếu.

Trước thực trạng này, đầu năm 2020, Sở NN&PTNT đã phối hợp với huyện Vân Đồn khảo sát và lập Đề án chuyển loại rừng từ sản xuất sang rừng phòng hộ đặc dụng sau rà soát quy hoạch 3 loại rừng (rừng phòng hộ, rừng đặc dụng và rừng sản xuất). Đề án này đang hoàn thiện trình tỉnh phê duyệt. Theo đó, giai đoạn năm 2021-2025, dự kiến Vân Đồn sẽ chuyển đổi hơn 1.033ha từ rừng sản xuất sang rừng phòng hộ và rừng đặc dụng.

Phương án của huyện sẽ thu hồi một phần diện tích rừng sản xuất phục vụ chuyển đổi sang trồng rừng phòng hộ và rừng đặc dụng; hỗ trợ kinh phí khuyến khích người dân, doanh nghiệp ưu tiên trồng rừng gỗ lớn trong diện tích rừng đầu nguồn tại các hồ chứa nước. Bên cạnh đó, huyện đang xúc tiến đầu tư dự án xây dựng hồ Đồng Dọng (xã Vạn Yên và xã Bình Dân), chủ trương sẽ thu hồi chuyển đổi 1.000ha rừng sản xuất xung quanh hồ thành rừng phòng hộ đầu nguồn.

Những đề án, dự án được triển khai sẽ giúp nâng độ che phủ rừng, đảm bảo khả năng phòng hộ đầu nguồn của rừng trong lưu vực các hồ chứa tại các hồ thủy lợi Vân Đồn; góp phần đảm bảo nguồn sinh thủy, cải thiện chất lượng nước trong hồ chứa, đáp ứng nhu cầu cung cấp nước phục vụ phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Phạm Tăng

[links()]