Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch: Nỗ lực của doanh nghiệp

Với nguồn tài nguyên lớn và sự tập trung đầu tư bài bản, đồng bộ, du lịch Quảng Ninh những năm gần đây có sự phát triển mạnh mẽ. Các hoạt động du lịch ngoài tăng nguồn thu cho ngân sách đã góp phần giải quyết việc làm cho hàng vạn lao động trong và ngoài tỉnh. Ngược lại, việc giải bài toán nguồn nhân lực tương xứng với sự phát triển của du lịch Quảng Ninh vẫn luôn được đặt ra với yêu cầu ngày càng chuyên nghiệp hơn.

Nhìn từ thực tiễn

Đầu tư theo mô hình du lịch sinh thái nhưng CoTo Village không đón khách nước ngoài do hạn chế về nguồn nhân lực du lịch.

Đầu tư cơ sở hạ tầng với hơn 10 tỷ đồng vào CoTo Village, anh Lê Xuân Thành đã có một khu du lịch sinh thái cao cấp với 25 căn nhà gỗ mái lá thiết kế độc đáo hướng ra vụng Kho Gạo tại thôn Hồng Hải, xã Đồng Tiến, Cô Tô. Anh bảo, anh làm CoTo Village vì đam mê, kinh doanh đặc thù và lựa chọn dòng khách riêng biệt. Năm nay do tác động của dịch Covid-19 nên lượng khách có bị ảnh hưởng ít, nhiều chứ như những năm trước thì từ tháng 4 đến tháng 7 luôn full phòng.

Kén khách, theo dòng du lịch sinh thái cao cấp nhưng CoTo Village đã không đón khách nước ngoài kể cả trước khi có dịch Covid-19. Anh Lê Xuân Thành cho hay, trước đây khu du lịch từng đón khách nước ngoài nhưng sau phải dừng vì nhân lực phục vụ tại đây chủ yếu là người địa phương, việc đón khách nước ngoài không đảm bảo do ngôn ngữ bất đồng, khó khăn trong việc hướng dẫn, ăn uống…

Đó là một câu chuyện rất cụ thể ở Cô Tô, nơi đón lượng khách nước ngoài vào năm 2019 với 4.200 khách, chiếm 1,5% tổng lượng du khách của huyện đảo. Tất nhiên, du lịch Cô Tô mới phát triển mạnh từ sau khi có điện lưới quốc gia vào cuối năm 2013 và chỉ được đón khách nước ngoài từ quãng giữa năm 2016, dù địa phương đã có những giải pháp cụ thể, tuy nhiên những bất cập về nguồn nhân lực du lịch cũng là điều dễ hiểu.

Nhân viên Sunworld Hạ Long Complex hướng dẫn du khách làm thủ tục khi vào cửa tại khu Công viên Rồng.

Hạ Long là nơi tập trung đông nhất các lao động ngành du lịch toàn tỉnh, trong đó lao động khối khách sạn chiếm số lượng lớn. Ông Nguyễn Thái Hưng, Tổng Giám đốc Khách sạn Sài Gòn - Hạ Long, chia sẻ: Thời gian gần đây, sự phát triển của du lịch Quảng Ninh khá nóng, nhiều khách sạn lớn mọc lên, e rằng nguồn nhân lực không theo kịp. Nguồn nhân lực có đào tạo nhưng để đáp ứng được hết cho các khách sạn mới này thì sự thiếu hụt cũng khá lớn. Đấy là một khó khăn của những nhà quản lý điều hành trong việc tìm kiếm nguồn nhân lực tốt để làm việc cho đơn vị mình.     

Đánh giá cụ thể hơn ở một góc khác, ông Bùi Tấn Điều, Giám đốc điều hành Khách sạn Central Luxury, nhận xét: Nguồn lao động du lịch ở Quảng Ninh trẻ cũng có, lớn tuổi cũng có với điểm mạnh là họ làm việc rất hăng say, rất tập trung vào công việc. Tuy nhiên, sự hỗ trợ, liên kết, chia sẻ giữa các bộ phận với nhau còn hạn chế.

Sau khi đầu tư tại Hạ Long gần 2 năm qua thì chúng tôi đã thay đổi được điểm yếu đó. Có vậy thì khách hàng mới được hưởng lợi toàn bộ, không bị đứt quãng trong thụ hưởng dịch vụ. Sau thời gian đó thì chúng tôi đã hình thành một văn hóa doanh nghiệp riêng, các bạn biết chia sẻ với nhau, làm sao để phục vụ tốt nhất cho khách hàng, không để khách hàng phải chờ đợi lâu ở một bộ phận nào.  

Kinh doanh nhiều loại hình dịch vụ du lịch tại Quảng Ninh, ông Dương Văn Quý, Giám đốc Công ty CP Du lịch Việt Á - Victoria, bày tỏ: Mấy năm gần đây, du lịch Quảng Ninh phát triển khá đồng bộ nhưng khi mà tốc độ phát triển quá nhanh thì việc chuyên nghiệp hóa đội ngũ nhân lực vẫn còn yếu, đuối. Tôi thấy rằng, ở Quảng Ninh thì đa phần là biết tiếng Trung, vẫn chưa chú trọng về tiếng Anh nhiều lắm, hy vọng là các đơn vị đào tạo cho nhân viên song song cả hai thứ tiếng là tiếng Anh và tiếng Trung...

Chủ động đào tạo và đào tạo lại

Qua tìm hiểu, chúng tôi nhận thấy các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ du lịch trên địa bàn đều ưu tiên sử dụng lao động địa phương. Nhiều đơn vị, nhất là doanh nghiệp có tên tuổi đa số tuyển dụng lao động đã qua đào tạo, tuy nhiên quá trình làm việc vẫn chú trọng công tác đào tạo lại dưới nhiều hình thức khác nhau.

Nhân viên Khu du lịch nghỉ dưỡng sinh thái FLC Hạ Long giới thiệu món ăn tới du khách tại Liên hoan Ẩm thực Quảng Ninh 2020.

Ông Nguyễn Thái Hưng chia sẻ: Với ngành khách sạn thì nguồn nhân lực chiếm tỷ trọng rất lớn trong sự thành công hay không của dịch vụ. Cơ sở vật chất là một phần nhưng cơ sở vật chất tốt mà nguồn nhân lực không tốt thì không thể mang tới dịch vụ tốt cho khách hàng được.

Vì vậy, ngay từ khâu tuyển dụng đầu vào, chúng tôi đã có sự sàng lọc rất kỹ lưỡng. Quá trình làm việc có sự đào tạo và tái đào tạo thường xuyên, đào tạo tại chỗ bằng việc mời các thầy từ các trường tới giảng, rồi cho nhân viên tới các khách sạn tốt hơn để được học tập những kinh nghiệm tốt hơn. Đặc biệt, trong mùa dịch Covid-19 này, nguồn nhân lực dễ có sự xáo trộn lớn. Tuy nhiên, khách sạn chúng tôi gần như giữ nguyên bộ máy, kể cả những lúc chịu tác động mạnh của dịch, để đảm bảo lực lượng phục vụ khách.

Theo chia sẻ của ông Dương Văn Quý thì Công ty thường cho anh em đi học tập các tập đoàn lớn, cho đi nước ngoài như Singapo, Trung Quốc để học hỏi thêm kiến thức. Hay như với khách sạn Central Luxury, ông Bùi Tấn Điều cho hay, mặc dù Hạ Long có nguồn nhân lực dồi dào nhưng với số lượng khách sạn lớn như vậy thì cũng khan hiếm về nguồn nhân lực có tay nghề.

Chính vì thế, đơn vị rất coi trọng việc tuyển dụng nguồn lao động có tay nghề và ưu tiên các sinh viên học chuyên ngành về du lịch ở Hạ Long. Cùng với đó phối hợp đào tạo để họ có thêm những kiến thức nghiệp vụ, đảm bảo tiêu chuẩn nghề, phục vụ tốt cho khách sạn cũng như du lịch Quảng Ninh nói chung.

Nhiều doanh nghiệp kinh doanh du lịch đều ưu tiên sử dụng lao động địa phương. Ảnh: Khu du lịch làng quê Yên Đức (Đông Triều) là nơi nhiều nông dân được tuyển dụng để làm du lịch ngay tại địa phương.

Theo thống kê của Sở Du lịch, trên địa bàn Quảng Ninh hiện nay có khoảng 23.000 lao động trực tiếp và 37.000 lao động gián tiếp hoạt động trong các lĩnh vực du lịch. Trong đó khối khách sạn 9.000 người, lữ hành 1.000 người, các khu, điểm du lịch là 6.000 lao động, nhà hàng, điểm mua sắm 5.000 lao động, phương tiện vận chuyển 5.000 người (tàu du lịch 3.000 lao động).

Cùng với nỗ lực của các doanh nghiệp, công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực du lịch đã được tỉnh dành nguồn lực nhất định từ ngân sách nhà nước để tổ chức thực hiện, thời gian qua đã đào tạo tại chỗ cho trên 4.000 cán bộ quản lý và người lao động ngành du lịch. Tỉnh đã thành lập Trường Đại học Hạ Long nhằm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ phát triển du lịch.

Đánh giá cao những điều này, ông Nguyễn Trùng Khánh, Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Việt Nam, nhận định: Quảng Ninh có Trường Đại học Hạ Long là cơ sở đào tạo có quy mô lớn đào tạo về du lịch, về nguồn nhân lực du lịch. Các tập đoàn kinh tế, các cơ sở lưu trú về du lịch, các khu resort tại đây cũng đã chủ động trong việc đào tạo riêng nguồn nhân lực của đơn vị mình. Qua đó góp phần đảm bảo cho hoạt động du lịch.

Tuy nhiên, để chất lượng du lịch có thể đạt được tốt hơn, Quảng Ninh cần có sự quan tâm đầu tư nhiều hơn nữa cũng như có định hướng đào tạo, có những chương trình khung đáp ứng được nhu cầu đào tạo hiện tại của các doanh nghiệp cũng như có sự tương thích với chương trình đào tạo du lịch của các nước trong khu vực và quốc tế…

Phan Hằng