PPP - Nền tảng để tạo đột phá

Những năm qua, Quảng Ninh đã trở thành một trong những địa phương phát triển năng động nhất cả nước thông qua việc vận dụng hiệu quả các giải pháp trong thu hút đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP).

Cao tốc Hạ Long - Hải Phòng được đầu tư theo hình thức PPP, đưa vào khai thác cuối năm 2018, góp phần rút ngắn thời gian di chuyển từ Hạ Long đi Hà Nội chỉ còn 1 giờ 45 phút.

PPP được Quảng Ninh triển khai thực hiện từ năm 2013 trong bối cảnh khung pháp lý về đầu tư công - tư chưa đầy đủ. Tuy nhiên, với quan điểm đẩy mạnh xã hội hóa, huy động mọi nguồn lực để phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng, Quảng Ninh đã mạnh dạn nghiên cứu một số mô hình đầu tư mới, nhằm kết hợp và huy động nguồn lực từ khối tư nhân. Trong đó điển hình là thí điểm đầu tư theo các hình thức: Đầu tư công - quản lý tư (nhà nước bỏ vốn đầu tư, giao cho đơn vị có đủ năng lực để quản lý, khai thác); đầu tư tư - sử dụng công (nhà đầu tư bỏ vốn, nhà nước thuê lại).

Để có căn cứ triển khai, tỉnh đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép thí điểm, chỉ đạo các địa phương áp dụng mô hình đầu tư mới, thành lập Ban chỉ đạo thực hiện. Song song với đó, ban hành danh sách công trình để áp dụng thí điểm, chủ động ưu tiên vốn ngân sách cho các phần việc tham gia của Nhà nước như chuẩn bị đầu tư, đền bù GPMB.

Tỉnh cũng đã phát thông điệp “Nhà nước không trực tiếp làm những gì nhân dân, doanh nghiệp làm được và làm tốt hơn”; quyết liệt trong cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, chủ động mời gọi các nhà đầu tư chiến lược thay cho bị động đợi chờ để huy động sự vào cuộc của nguồn vốn tư nhân. Đồng thời tích cực đồng hành cùng doanh nghiệp kể từ khi có ý tưởng nghiên cứu, triển khai dự án. 

Đường bao biển Bãi Cháy do Sun Group đầu tư theo hình thức PPP

Điểm nhấn trong thực hiện hình thức này, đó là tỉnh đã mạnh dạn, chủ động đề xuất Chính phủ cho tự huy động các nguồn lực để làm tuyến cao tốc đầu tiên là Hạ Long - Hải Phòng, một đề xuất táo bạo và chưa từng có tiền lệ. Đây cũng được coi là dự án kích cầu, khởi động cho hàng loạt các dự án giao thông trọng điểm của tỉnh sau này, hình thành lên cảng hàng không, cảng tàu quốc tế, cao tốc mới...

Sau 6 năm triển khai, đến năm 2019, tổng vốn đầu tư PPP tại Quảng Ninh đạt gần 46.300 tỷ đồng với 29 dự án ở các lĩnh vực giao thông, hạ tầng kỹ thuật, dân dụng, văn hóa... Trong đó, vốn nhà nước tham gia vào các dự án PPP khoảng 5.100 tỷ đồng, chủ yếu tập trung cho công tác GPMB. Như vậy cứ 1 đồng ngân sách bỏ ra, có thể huy động được 8-9 đồng từ khối tư nhân đầu tư vào Quảng Ninh.

Đặc biệt, vận dụng hiệu quả hình thức PPP không chỉ có được các dự án mang tính đột phá, Quảng Ninh còn huy động được sáng kiến, năng lực, kinh nghiệm quản lý của kinh tế tư nhân, góp phần rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục và thời gian đầu tư, giảm chi phí xây dựng, chất lượng dịch vụ được cải thiện rõ rệt, nâng cao hiệu quả đầu tư công. Đồng thời, tiết kiệm nguồn NSNN để dành nguồn lực đầu tư các lĩnh vực an sinh xã hội khác, triển khai mục tiêu phát triển đồng đều các khu vực, vùng miền của tỉnh.

Cao tốc Vân Đồn - Móng Cái đầu tư theo hình thức PPP đang được khẩn trương thực hiện.

Một số dự án đến nay đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, phát huy hiệu quả đầu tư như Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn khai thác từ đầu năm 2019 đã đón gần 2.600 chuyến bay cất, hạ cánh với khoảng 320.000 lượt hành khách; cao tốc Hạ Long - Hải Phòng rút ngắn thời gian di chuyển từ Hạ Long đến Hà Nội chỉ còn 1 giờ 45 phút, với lưu lượng xe trung bình đạt trên 10.000 lượt/ngày...

Năm 2020, dù chịu tác động của dịch Covid-19, nhưng với những đột phá đang có từ việc vận dụng hiệu quả hình thức PPP, Quảng Ninh vẫn nằm trong top các địa phương tăng trưởng kinh tế tốt nhất cả nước. Hiện nay, làn sóng đầu tư đang chuyển dịch khá mạnh sau dịch, Quảng Ninh nói riêng và Việt Nam nói chung đang là "địa chỉ đỏ" được các nhà đầu tư ngắm tới. Đây chính là cơ hội lớn để tỉnh tiếp tục vận dụng hiệu quả hình thức đầu tư PPP, nhất là tại các lĩnh vực giao thông; thủy lợi, cung cấp nước sạch; thoát nước và xử lý nước thải; hạ tầng công nghệ... 

Đỗ Phương