Vẫn khó trong chế biến nông sản

Chế biến nông sản là giải pháp tối ưu để giảm tổn thất, nâng cao chất lượng, giá trị, tăng tính cạnh tranh cho sản phẩm nông nghiệp. Tuy nhiên, việc phát triển công nghiệp chế biến nông sản trên địa bàn tỉnh vẫn còn nhiều khó khăn.

Quảng Ninh được thiên nhiên ưu đãi cho nguồn nông sản phong phú, dồi dào. Tuy nhiên, số lượng các cơ sở chế biến lâm sản chưa nhiều.

Theo thống kê của Sở NN&PTNT, toàn tỉnh hiện có 420 cơ sở sơ chế, chế biến nông sản, chủ yếu tập trung vào một số nông sản có nguồn nguyên liệu dồi dào, như: Thủy sản, miến dong, chè, rau quả…

Sự phát triển của ngành chế biến nông sản chưa tương xứng với tiềm năng, còn bộc lộ tồn tại, còn "nút thắt" trong chuỗi giá trị sản xuất nông nghiệp. 

Đối với chế biến chè, tập trung chủ yếu ở các địa phương: Hải Hà, Đầm Hà với 12 cơ sở chế biến. Tuy nhiên, 99% sản phẩm tại các cơ sở này ở dạng sơ chế.

Theo ông Bùi Văn Nam, Phó trưởng Phòng NN&PTNT huyện Hải Hà, hiện chất lượng đầu vào cho nguyên liệu chế biến chè không ổn định do người dân thu mua ở nhiều hộ khác nhau.

Bên cạnh đó, một phần do sản lượng chè hằng năm chưa cao nên các cơ sở chưa mạnh dạn đầu tư dây chuyền công nghệ hiện đại, dẫn đến chất lượng chè còn ở mức trung bình, giá thành chưa cao.

Ngoài ra, chỉ một số cơ sở tham gia chương trình OCOP, có đăng ký thương hiệu chè, còn lại phần lớn cơ sở chế biến, kinh doanh đều bán sản phẩm dưới dạng không có nhãn mác hoặc tự dán nhãn mác, thị trường tiêu thụ chủ yếu tập trung nội địa.

Điều này gây khó khăn cho việc nhận dạng sản phẩm và bảo vệ quyền lợi của đơn vị chế biến. 

Đối với chế biến miến dong, tập trung chủ yếu ở các huyện Bình Liêu, Tiên Yên. Các cơ sở chế biến tinh bột và miến dong đang gặp phải tình trạng thiếu đất sản xuất, nguồn điện cung cấp không đáp ứng được nhu cầu chế biến, việc đầu tư hệ thống xử lý chất thải cũng hạn chế. Một số máy móc, trang thiết bị xuống cấp nhưng thiếu vốn để nâng cấp, thiếu vốn thu mua nguyên liệu.

Ông Nguyễn Xuân Bách, Phó Giám đốc Công ty CP Thương mại và Dịch vụ Bình Liêu, chia sẻ: Với diện tích vùng nguyên liệu ngày càng mở rộng trong khi thị trường tiêu thụ hạn chế khiến khâu thu mua củ dong cho nông dân cũng là một bài toán khó.

Hiện nay, giá thu mua củ dong cao hơn các nơi khác, từ 1.000-2.000 đồng khiến khả năng tiêu thụ sản phẩm miến dong chậm, chỉ khoảng 5 tấn/tháng, giá bán trên thị trường dao động lớn từ 75.000-100.000 đồng/kg.

Ngay cả đối với nguồn nguyên liệu dồi dào như thủy sản, chiếm đến hơn 50% giá trị toàn ngành Nông nghiệp, nhưng công nghiệp chế biến phát triển chưa tương xứng với tiềm năng.

Hiện trên địa bàn tỉnh có 92 cơ sở chế biến thuộc cấp tỉnh, cấp huyện quản lý. Nguyên liệu thủy sản được đưa vào cơ sở chế biến chỉ chiếm 25% tổng sản lượng thủy sản, còn lại được tiêu thụ trực tiếp dưới dạng tươi sống.

Vệ sinh chai lọ đựng mắm tại Cơ sở chế biến đặc sản, hải sản, thủy sản Vân Đồn (xã Đoàn Kết, huyện Vân Đồn).

Nhìn chung các cơ sở chế biến thủy sản quy mô nhỏ, hạ tầng sơ chế, bảo quản và chế biến chưa đáp ứng được tiềm năng phát triển của ngành; công nghệ chế biến lạc hậu, chậm đổi mới, sản phẩm chưa có tính cạnh tranh...

Để khắc phục những khó khăn trong chế biến nông sản, trong thời gian tới, Sở NN&PTNT tiếp tục thực hiện tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo hướng tổ chức sản xuất hàng hóa gắn với lợi thế từng vùng, thị trường.

Trong đó, chú trọng triển khai có hiệu quả Nghị định số 98/2018/NĐ-CP ngày 5/7/2018 của Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp cũng như Nghị quyết 194/NQ-HĐND ngày 30/7/2019 của HĐND tỉnh về việc ban hành chính sách khuyến khích đầu tư, liên kết trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp.

Bên cạnh đó, triển khai đa dạng giải pháp, xây dựng các vùng nguyên liệu tập trung đảm bảo đủ nguyên liệu cho cơ sở chế biến; áp dụng công nghệ cao, hiện đại vào sản xuất; phát triển các cụm liên kết sản xuất - chế biến và tiêu thụ nông sản tại các địa phương… nhằm nâng cao chất lượng nông sản và đảm bảo an toàn thực phẩm.

Dương Hà

[links()]