Bảo tàng Quảng Ninh sau tự chủ: Cơ hội và thách thức

Sau thành công đáng khích lệ từ kết quả đạt được năm 2019, năm nay là năm thứ 2 Bảo tàng Quảng Ninh được giao tự chủ 100% nguồn chi thường xuyên. Giải bài toán tự chủ là cơ hội nhưng cũng đặt ra những thách thức không nhỏ để đơn vị có thể vượt lên...

Nỗ lực nâng cao chất lượng dịch vụ

Năm vừa qua, Bảo tàng Quảng Ninh đón tổng lượng khách tham quan gần 380.000 lượt, trong đó khách nước ngoài chiếm khoảng 10%. Tổng thu từ bán vé tham quan đạt hơn 10,35 tỷ đồng. Kết quả này vượt 30% kế hoạch tỉnh giao, gấp 3 lần tổng thu năm 2018, bước đầu cho thấy khả năng tự chủ tốt của đơn vị. Nhất là khi so với lộ trình tự chủ tỉnh đề ra trước đây, đơn vị phải tự chủ 100% nguồn chi thường xuyên sớm hơn đến 6 năm. Đây cũng là niềm tự hào riêng của Quảng Ninh khi Bảo tàng Quảng Ninh là bảo tàng tổng hợp cấp tỉnh duy nhất toàn quốc và nằm trong 3 bảo tàng trong cả nước tự chủ 100% về nguồn chi thường xuyên (cùng với 2 bảo tàng chuyên ngành là Bảo tàng Chứng tích chiến tranh TP Hồ Chí Minh và Bảo tàng Văn hóa Chăm Đà Nẵng).

Bảo tàng Quảng Ninh đón gần 380.000 lượt khách tham quan trong năm 2019.

Sự gia tăng lượng khách và đi kèm là tăng nguồn thu phí tham quan năm vừa qua, xét về mặt khách quan là nằm trong đà tăng trưởng chung của ngành du lịch Quảng Ninh, khi cơ sở hạ tầng giao thông, du lịch dịch vụ của tỉnh được đầu tư đồng bộ, phát huy hiệu quả kích cầu cho du lịch. Bảo tàng Quảng Ninh sau khi được đầu tư cơ sở vật chất trưng bày hoàn thiện đã trở thành điểm đến thu hút khách du lịch tại TP Hạ Long.

Bên cạnh đó, đơn vị cũng chủ động trong việc tăng thời gian mở cửa, nâng cao chất lượng trưng bày và công tác phục vụ. Theo đó, từ năm 2019, đơn vị đã thực hiện theo lịch làm việc mới, từ mở cửa tất cả các ngày trong tuần, trừ thứ 2 để vệ sinh, bảo quản hiện vật, bằng việc chỉ nghỉ phục vụ vào duy nhất thứ 2 tuần cuối cùng trong tháng. Việc chỉnh lý, bổ sung hiện vật tại các không gian trưng bày thường xuyên được đơn vị thực hiện theo quy định, đảm bảo hiện vật có sự đổi mới, nâng lên về chất.

Đơn cử như năm vừa qua, đơn vị đã sưu tầm khoảng 1.000 mẫu ốc, mẫu cổ sinh hóa thạch, qua đó phân loại, đưa vào trưng bày bổ sung tại không gian ống núi về Đa dạng sinh học - tài nguyên thiên nhiên; rồi chỉnh lý không gian trưng bày Ngư cụ, không gian trưng bày Cổ vật. Đặc biệt, năm 2019, đơn vị đã khai trương không gian trưng bày 2 Bảo vật Quốc gia đầu tiên của Quảng Ninh, là Bình gốm Đầu Rằm và Hộp vàng Ngọa Vân – Yên Tử. Dự kiến trong tháng 3 này, đơn vị tiếp tục đưa vào trưng bày 3 Bảo vật Quốc gia, vừa mới được công nhận năm vừa qua, là Trống đồng Quảng Chính, Thống đồng thời Trần và Mâm bồng gốm men vẽ nhiều màu, tạo thêm điểm nhấn để hấp dẫn du khách.

Chương trình trải nghiệm Em là nghệ nhân nhí do Bảo tàng Quảng Ninh tổ chức trong dịp hè 2019, nhận được sự yêu mến của nhiều em học sinh.

Cùng với các không gian trưng bày thường xuyên, Bảo tàng cũng chú trọng tổ chức các triển lãm chuyên đề có chất lượng phục vụ các ngày lễ lớn của đất nước, của tỉnh và phục vụ du khách tham quan. Một nét đáng chú ý là các chương trình trải nghiệm văn hóa được Bảo tàng sáng tạo tổ chức, để làm phong phú các hoạt động và thu hút du khách. Các chương trình này được tổ chức vào mùa hè, dịp Trung thu, Tết Nguyên đán... đã trở thành hoạt động thường niên vui tươi, bổ ích, đặc biệt thu hút hàng nghìn em nhỏ trong độ tuổi học sinh tham gia.

Còn đó những khó khăn

Bên cạnh những thuận lợi, hiện Bảo tàng Quảng Ninh cũng đang phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Ông Kiều Đinh Sơn, Giám đốc Bảo tàng Quảng Ninh, cho biết: Dịp đầu năm nay, do ảnh hưởng của dịch bệnh nên lượng khách giảm hẳn, Bảo tàng đang tạm thời đóng cửa trong tháng 2, dự kiến sẽ mở cửa vào đầu tháng 3 này. Mặc dù mở cửa trở lại nhưng là để trở lại nhịp hoạt động trước đây thôi, còn mức độ thu hút khách chắc chắn sẽ mất một thời gian nữa mới hy vọng có thể khôi phục như trước kia. Nhân dịp này, chúng tôi đã cho vệ sinh tổng thể toàn bộ hiện vật và các không gian trưng bày, đồng thời chỉnh lý nhỏ một số chỗ. Tuy nhiên, vì tự chủ nguồn chi thường xuyên nên khi đóng cửa, chúng tôi khá lo lắng về kinh phí để trả lương cho cán bộ, nhân viên.

Nguồn nhân lực còn hạn chế là một trong những thách thức của Bảo tàng Quảng Ninh trong cơ chế tự chủ hiện nay.

Cùng với kinh phí chi lương, việc bảo dưỡng, bảo trì công trình giờ đều lấy từ nguồn thu của cơ quan để bù vào. Ông Sơn bày tỏ sự lo lắng: Năm nay thời tiết còn mát mẻ, chưa nắng to nhưng đến nay đã có nhiều tấm kính gắn mặt ngoài của Bảo tàng bị phồng vỡ. Đáng lo nữa là hiện vẫn chưa xác định được nguyên nhân kính vỡ và cũng không kiểm tra được chi tiết hơn, kinh phí để thay thế hiện đơn vị phải tự chịu...

Một thách thức nữa là về nguồn nhân lực. Ông Sơn thẳng thắn cho rằng, sự hạn chế về trình độ của thuyết minh viên Bảo tàng là điều nhìn thấy rõ, ảnh hưởng đến sức hấp dẫn của Bảo tàng trong mắt du khách. Đơn vị đã và đang tiếp tục đề cử cán bộ tham gia các khóa học bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ, đặc biệt là cán bộ thuyết minh; rồi kỹ năng giao tiếp trước đám đông và khả năng thuyết trình... Tuy nhiên, sự thay đổi nhanh chóng là không dễ, bên cạnh việc tổ chức đào tạo còn đòi hỏi sự tự nỗ lực cao của mỗi nhân viên cũng như chế tài đi kèm... 

Nằm giữa trung tâm du lịch Hạ Long, giải bài toán “tự chủ” của Bảo tàng xác định phải gắn với thu hút khách du lịch. Chính vì vậy, cùng với việc phát huy thuận lợi, khắc phục những khó khăn, đơn vị sẽ tăng cường hợp tác với các công ty lữ hành, xây dựng các chương trình trong các tour du lịch, quảng bá rộng rãi hình ảnh, hiện vật của bảo tàng để góp phần thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế.

Ngọc Mai

[links()]