Cam Bản Sen

Với nguồn giống tốt, sự ưu đãi về điều kiện tự nhiên, cùng sự cần cù, kinh nghiệm chăm bón của người dân, cam Bản Sen (cam Sen) đã trở thành một sản vật quý của xã Bản Sen nói riêng, huyện Vân Đồn nói chung. 

Theo những người già ở xã Bản Sen thì đây là giống cam bản địa quý truyền từ đời cha ông, cách đây hàng trăm năm. Bề ngoài giống cam Bố Hạ, nhưng theo người trồng thì cam Sen ngon hơn, khi bổ ra tép cam mầu vàng sậm như mật ong và có vị ngọt đặc trưng. Chính vì thế, nhiều người vẫn gắn bó, gìn giữ giống quý này qua nhiều thế hệ. 

Ngày nay có nhiều giống cam được trồng ở Bản Sen, nhưng lâu đời nhất vẫn là cam Sen. Người trồng cam Sen đã có nhiều năm lận đận, nhưng vẫn quyết giữ cho được nghề và bảo tồn giống cam quý này. Nhiều người vẫn còn nhớ, trận mưa lũ lịch sử diễn ra vào tháng 8/2015 đã nhấn chìm toàn bộ nhà của 27 hộ dân thôn Bản Sen (xã Bản Sen) trong nước. Biến xóm làng được hình thành từ hàng trăm năm trở thành một bãi hoang. 

Khi đó nghề trồng cam ở Bản Sen tưởng như mai một vì diện tích trồng cam phần lớn đã chìm trong bùn cát. Để ổn định cho các hộ dân, từ tháng 6/2016, huyện Vân Đồn đã xây dựng khu tái định cư cho bà con. Thôn vẫn lấy tên thôn cũ là Bản Sen, bà con được cấp trung bình 300m2 đất/hộ và được đầu tư miễn phí điện, nước… Người dân đã xây xong nhà ổn định cuộc sống, đón cái tết đầu tiên ở khu tái định cư từ năm 2017. Ở nơi sống mới, bà con vẫn được phát triển kinh tế trên diện tích đất nơi ở cũ, do vậy nhiều người nuôi ý tưởng khôi phục lại nghề trồng cam Sen.

Thu hoạch cam Sen ở gia trại ông Nguyễn Văn Thoại, thôn Bản Sen, xã Bản Sen.

Ông Nguyễn Văn Thoại (Tổ trưởng Tổ CCB thôn Bản Sen), là một trong những người đi đầu việc khôi phục cam trên đảo. Trước đây, khu gia trại gia đình ông Thoại trồng gần 1.500 cây cam, nhưng trận lũ lịch sử đã khiến ông gần như trắng tay, nước ngập làm hỏng gần hết chỉ còn 300 gốc cam. Nhờ có kinh nghiệm trồng cam từ lâu năm nên ông vẫn khắc phục, chăm sóc số cây cam còn lại và nay đã nhân lên được gần nghìn gốc. Với cương vị là Tổ trưởng Tổ CCB của thôn, ông Thoại đã giúp đỡ nhiều hộ vay vốn của Ngân hàng CSXH huyện, vận động các hội viên trong tổ hỗ trợ nhau về ngày công thu dọn vườn, giúp nhau về kỹ thuật trồng, chăm sóc và tiêu thụ cam. Họ cùng thống nhất với nhau ngày thu hoạch rồi bán. Với cách làm mang tính đoàn kết này, hộ trồng cam nào cũng đều bán được cam và dần khôi phục lại các vườn cam.

Anh Hoàng Văn Tùng (thôn Nà Na) có 4ha trồng cam Sen, là một trong các hộ gia đình trồng nhiều cam ở xã Bản Sen. Gia đình anh đầu tư hàng trăm triệu đồng vào hệ thống bơm nước tưới cam, đồng thời áp dụng phương pháp trồng cam đúng kỹ thuật, giúp cam có năng suất hơn. Hằng năm vườn cam của anh Tùng cho thu hoạch hơn 15 tấn, tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương với thu nhập 4-5 triệu đồng/tháng theo thời vụ. Năm 2018, vườn cam gia đình anh Tùng được lựa chọn là vườn mẫu xây dựng nông thôn mới. “Tôi sẽ tăng diện tích trồng cam để nâng sản lượng lên gấp đôi, khoảng 25-30 tấn cam/năm. Chúng tôi mong muốn quả cam Bản Sen sẽ vươn xa hơn ngoài thị trường huyện Vân Đồn, để nhiều người biết đến, từ đó mới thúc đẩy bà con trong xã yên tâm hơn với nghề trồng cam” - Anh Tùng chia sẻ.

Hiện nay, toàn xã Bản Sen có 30 hộ dân tại 5/6 thôn trồng cam, với các loại cam Sen, cam đường, cam Bố Hạ, cho thu hoạch từ tháng 10 âm lịch đến trước Tết Nguyên đán. Năm 2019, toàn xã thu được hơn 70 tấn cam, đây là nguồn thu đáng kể, tạo sự ổn định trong đời sống của người dân xã đảo.

Công Thành