Không để mai một các làng nghề truyền thống

Hiện trên địa bàn tỉnh chỉ còn số lượng nhất định làng nghề và nghề truyền thống được duy trì và hoạt động. Đây là những đặc trưng, “vốn quý” gắn với cộng đồng, được hình thành từ lâu đời. Vì thế, cần có nhiều giải pháp gìn giữ, bảo tồn.

Làng nghề ngư cụ Hưng Học (Nam Hòa, Quảng Yên) từ lâu nổi tiếng với thương hiệu đan thuyền nan, ngư cụ truyền thống bền đẹp khắp trong và ngoài tỉnh. Trải qua bao thăng trầm, nhiều lớp nghệ nhân nỗ lực giữ gìn nghề nhưng cũng không khỏi lo lắng trước những thay đổi, mai một và sự kế cận của lớp thợ trẻ. Theo ông Hoàng Xuân Phong, Phó Chủ tịch UBND phường Nam Hòa, những năm gần đây, do nhiều tác động, cơ cấu ngành nghề, lao động mà có nhiều hộ dân đã không theo nghề truyền thống. Cá biệt có khu chỉ còn khoảng 30% số hộ theo nghề. Để giữ nghề và phát triển nghề, thời gian qua địa phương đã tập trung, tạo điều kiện cho các hộ dân vay vốn, phát triển du lịch làng nghề dẫn khách về tham quan... tuy nhiên kết quả mang lại vẫn chưa thực sự khả quan.

Ông Nguyễn Anh Sáu (khu 3, Nam Hòa, TX Quảng Yên) một trong những nghệ nhân có thâm niên trên 40 năm làm nghề đan thuyền nan, ngư cụ truyền thống ở làng nghề ngư cụ Hưng Học. Ảnh: Hà Phong

Theo thống kê, Quảng Ninh có khoảng trên 20 làng nghề lớn nhỏ hoạt động đa lĩnh vực với nhiều ngành nghề khác nhau như nhóm ngành nghề gốm sứ, thuỷ tinh, mây tre đan, điêu khắc than đá, đồ gỗ, thêu ren, dệt, chế biến nông, lâm, thuỷ sản... Thế nhưng, có một thực tế các làng nghề ở Quảng Ninh đều có quy mô sản xuất nhỏ lẻ, mang tính tự phát, manh mún, chủ yếu theo hộ gia đình chưa có sự liên kết giữa các nhóm hộ với nhau nên rất ít nghề, làng nghề đạt tiêu chí công nhận nghề, làng nghề truyền thống. Cùng với đó, các làng nghề truyền thống ở Quảng Ninh được ít du khách biết đến, hoạt động còn nhỏ lẻ, lợi ích đem lại chưa cao, thậm chí một số làng nghề còn có nguy cơ mai một vì không có người kế nghiệp. Công tác quảng bá giới thiệu về các sản phẩm của làng nghề truyền thống gắn với chương trình OCOP chưa được đầu tư. Có rất nhiều làng nghề truyền thống đang hoạt động lay lắt, mờ nhạt dần do không tìm được phương thức sản xuất phù hợp với cơ chế thị trường, sản phẩm không cạnh tranh nổi với sản phẩm công nghiệp sản xuất hàng loạt giá rẻ, không đáp ứng được nhu cầu, thị hiếu của người tiêu dùng.

Chính vì vậy việc tìm ra hướng duy trì và phát triển ổn định cho các làng nghề trong giai đoạn trước mắt và lâu dài là rất cần thiết để gìn giữ làng nghề không bị mai một trước xu thế đô thị hoá, công nghiệp hoá và hiện đại hoá.

Được biết, thời gian qua, tỉnh đã có nhiều chủ trương, giải pháp củng cố, giữ vững, hiện đại hoá các làng nghề - tiểu thủ công nghiệp hiện có, đồng thời khôi phục các làng nghề truyền thống, phát triển và xây dựng làng nghề mới ở hộ gia đình, từng xã nhằm khắc phục dần tình trạng thuần nông; khuyến khích và tăng cường đầu tư trang thiết bị tiên tiến cho các làng nghề, có kết hợp với công nghệ kỹ thuật truyền thống; phát triển làng nghề theo hướng hình thành các cụm công nghiệp quy mô nhỏ và vừa; phát triển làng nghề cần gắn với hoạt động văn hoá, du lịch, bảo vệ sinh thái...

Mặc dù đã có những chuyển biến đáng kể trong công tác bảo tồn, phát triển các làng nghề nhưng vẫn phải thừa nhận rằng việc đầu tư cho làng nghề nói chung hiện nay trên địa bàn tỉnh vẫn chưa nhiều, chưa tạo ra được bước chuyển biến đột phá cho các làng nghề. Thiết nghĩ, với tiềm năng của các làng nghề truyền thống, nếu có sự đầu tư đúng hướng, có những chính sách phù hợp sát thực tiễn không những sẽ giúp các làng nghề đứng vững và phát triển trong giai đoạn hiện nay, mà còn tạo ra những điểm nhấn đặc sắc về văn hoá cho các địa phương còn lưu giữ nghề truyền thống trên địa bàn.

Hoài Anh

[links()]