Để duy trì chất lượng, nâng tầm sản phẩm hàu

Trong những năm qua, con hàu, nhất là hàu sữa Thái Bình Dương đã mang lại nguồn lợi lớn cho người dân và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, thực tế hiện nay đặt ra "bài toán" về duy trì chất lượng và sản lượng hàu, nâng tầm sản phẩm để tìm kiếm các thị trường mới.

Vùng biển Vân Đồn hiện là trung tâm nuôi hàu Thái Bình Dương lớn nhất toàn quốc với hàng ngàn héc ta, sản lượng khoảng 400.000 tấn/năm. Do điều kiện nuôi ở vùng biển Vân Đồn tốt nên những dây hàu sống khỏe, lớn nhanh, ruột to, béo, ngọt và hàm lượng dinh dưỡng cao. Năm 2007, hàu sữa Thái Bình Dương lần đầu được Công ty TNHH Đầu tư phát triển sản xuất Hạ Long (Tập đoàn BIM) đưa vào nuôi thử nghiệm ở xã Bản Sen (Vân Đồn). Là vật thể nuôi ngoại lai, nhưng hàu sữa Thái Bình Dương phù hợp và thích nghi tốt với môi trường nơi đây. Vượt qua giai đoạn đầu khó khăn khi người dân chưa quen và biết đến giá trị của hàu sữa Thái Bình Dương, đến nay đã trở thành giống nuôi phổ biến, mang lại nguồn lợi kinh tế cho người dân, tạo nền tảng phát triển các sản phẩm gia tăng giá trị.

Nuôi trồng hàu sữa tại Vân Đồn. Ảnh: Hà Phong

Không những thế, nhiều đơn vị, doanh nghiệp như Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại thủy sản Quảng Ninh tham gia hoạt động chế biến đồ ăn liền từ nguyên liệu hàu Thái Bình Dương. Từ năm 2014, Công ty đã đầu tư nguồn kinh phí lớn để nghiên cứu, hoàn thiện các sản phẩm chế biến từ con hàu theo khẩu vị người tiêu dùng với các loại sản phẩm, chủ yếu là: Ruốc, chả, hàu kho niêu đất, hàu tẩm bột... Trong đó, ruốc hàu và ruốc hàu chưng thịt là sản phẩm OCOP 5 sao của tỉnh là một trong số ít những sản phẩm chủ lực cấp quốc gia, đem lại doanh thu khoảng 12 tỷ đồng/năm.

Theo báo cáo của Phòng NN&PTNT huyện Vân Đồn, giai đoạn 2016-2018, tổng diện tích nuôi nhuyễn thể của huyện đạt khoảng 2.300ha, sản lượng trên 13.200 tấn, trong đó hàu chiếm trên 50%. "Tiềm năng từ hàu sữa rất lớn bởi con giống chất lượng, vùng nguyên liệu rộng... Tuy nhiên, việc tiêu thụ hàu nguyên con giá trị không cao, giá bán chưa ổn định. Để sản xuất các sản phẩm gia tăng từ hàu cần có sự đầu tư thích đáng” -  ông Nguyễn Quang Ninh, Phó Phòng NN&PTNT đánh giá.

Đây cũng là trăn trở của nhiều doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Theo bà Phạm Thị Thu Hiền, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại thủy sản Quảng Ninh, hiện nay dù diện tích vùng nuôi hàu lớn nhưng sản lượng không ổn định, giá cũng lên xuống liên tục. Các hộ nuôi nhỏ lẻ, manh mún chưa đáp ứng nguồn cung lâu dài cho doanh nghiệp. Một số đơn vị được doanh nghiệp khoanh vùng nuôi, ký hợp đồng cung cấp nguyên liệu, nhưng khi có thương lái mua với giá cao hơn thì vẫn bán. Bên cạnh đó, việc thu mua hàu cũng phụ thuộc vào mùa, không lâu dài. Hàu có giá trị sản lượng và giá trị dinh dưỡng cao nhất là vào mùa hè, khoảng từ tháng 5 đến tháng 8.

Đoàn công tác tỉnh Cà Mau tìm hiểu thị trường sản phẩm hàu đã chế biến tại Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại thủy sản Quảng Ninh, ngày 11/10/2019.

Ngoài ra, một vấn đề khiến việc phát triển con hàu gặp khó khăn đó là chất lượng con giống. Với giá trị và nguồn lợi kinh tế lớn từ con hàu, vẫn còn nhiều người nuôi ham rẻ mà nhập các loại giống không rõ nguồn gốc xuất xứ khiến giống bị thoái hóa. Từ đó, kéo theo chất lượng giảm sút nghiêm trọng, ảnh hưởng lâu dài đến nghề nuôi và chế biến sản phẩm từ hàu. Nếu trước kia, mỗi chùm giống 12 vỏ treo nuôi cuối vụ thu 5-6kg hàu thì nay năng suất giảm còn chỉ được một nửa.

Bám sát chủ trương, định hướng của tỉnh về phát triển kinh tế thủy sản Quảng Ninh, huyện Vân Đồn xác định thủy sản là một trong những mũi nhọn phát triển kinh tế. Trong đó, nuôi trồng, chế biến dạng hàng hóa, xuất khẩu là thế mạnh. Để ngành thủy sản nói chung và phát triển bền vững hàu nói riêng rất cần có những chính sách hỗ trợ, khuyến khích ổn định nguồn nguyên liệu nuôi hàu; hình thành trung tâm cung cấp nguồn giống chất lượng. Công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân về kỹ thuật, và việc sử dụng đúng nguồn giống. Đồng thời, cấp ủy, chính quyền địa phương tiếp tục tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư, phát triển sản phẩm chế biến, mở rộng thị trường tiêu thụ để nâng cao giá trị, nguồn lợi từ con hàu.

Dương Hà

[links()]