"Anh hùng chống cuốc"-Nguyễn Văn Tía

Hơn 34 năm trực tiếp lao động dưới hầm lò, trong đó 10 năm làm thợ cuốc lò nên bạn bè, đồng nghiệp thường gọi Anh hùng Lao động Nguyễn Văn Tía là “Anh hùng chống cuốc”. Ông cũng chính là người đã đưa ra sáng kiến chống lò khấu càn tận thu các trụ than.

Anh hùng lao động Nguyễn Văn Tía. Ảnh: Mạnh Hùng (CTV).

Anh hùng Nguyễn Văn Tía quê ở huyện Nghĩa Hưng, tỉnh Nam Định. Năm 17 tuổi, chàng thanh niên Nguyễn Văn Tía đã xa quê xin vào làm thợ mỏ ở Mạo Khê. Hơn 30 năm cầm cuốc đi lò, được chuyển về văn phòng làm tới trợ lý giám đốc, ông Tía vẫn nặng lòng với hòn than và người thợ lò.

Những ngày đầu tiên làm thợ lò, ông Tía rất bỡ ngỡ với những choòng, cuốc, kẻ gương, đào lò để khai thác lò chợ 56/3. Nhưng chỉ ba năm sau, ông đã trở thành công nhân cuốc lò bậc 4, rồi được đề bạt tổ trưởng sản xuất lò 56/3. Ông đã nhanh chóng đưa phong trào thi đua lao động sản xuất của phân xưởng 56/3 dẫn đầu toàn mỏ. Chi đoàn thanh niên của phân xưởng do ông làm tổ trưởng nhiều năm liên tục được nhận cờ thi đua Nguyễn Văn Trỗi do Trung ương Đoàn trao tặng.

Năm 1990, ông Tía được đề bạt làm quản đốc phân xưởng KT4, khai thác lò V6 Bình Minh.  Nhưng khi ông vừa làm quản đốc thì đúng lúc sản xuất của ngành Than bị thu hẹp, lương thợ mỏ rất thấp, hàng loạt thợ mỏ phải nghỉ việc. Ông Tía vừa đảm nhận khai thác các vỉa than còn lại tại khu vực Bình Minh - Tràng Khê 2, tiếp nhận thêm toàn bộ dây chuyền vận tải than từ khu vực khai thác đưa ra nhà sàng khu 56 rồi sắp xếp lao động hợp lý, đảm bảo công nhân có đủ việc làm ổn định.

Anh hùng lao động Nguyễn Văn Tía trong một lần đi kiểm tra lò -25/-80 Công ty Than Mạo Khê. Ảnh: Mạnh Hùng (CTV).

Năm 1996, Phân xưởng KT 4 lại được giao nhiệm vụ khai thác vỉa 9B Tây - 25 lên +30. Tại đây đường lò có độ dốc cao, điều kiện địa chất không ổn định, vỉa than kẹp đá và nguy hiểm hơn là trong lò luôn có lượng khí CH4 ở nồng độ cao. Đứng trước khó khăn đó, Quản đốc Nguyễn Văn Tía đề xuất sáng kiến chống lò khấu càn tận thu các trụ than bảo vệ để nâng cao sản lượng than. Phân xưởng KT4 tiếp tục đề xuất ứng dụng khoa học công nghệ mới vào sản xuất, thay đổi công nghệ chống lò bằng dàn thuỷ lực đơn. Khi ứng dụng chống lò bằng dàn thuỷ lực đơn, đường lò được đảm bảo hơn so với chống vì gỗ và năng suất khai thác tăng cao.

Năm 1999, sáng kiến chống lò bằng cột thủy lực đơn của ông thành công đã góp phần tăng năng suất lao động, giảm chi phí gỗ trụ mỏ từ 65m3/ 1.000 tấn xuống chỉ còn 12m3. Năm 2000, ông tiếp tục có sáng kiến xử lý sự cố bục nước lớn trên lò chợ lớp trụ vỉa 9B đông, tầng -25+30 mang lại hiệu quả to lớn cho Công ty và ngành Than. Ông đã cùng công nhân dùng các tấm bạnh gỗ để chắn nước làm thay đổi dòng chảy từ phía gương lò chợ về khu vực đã khai thác. Cứ từ 5 đến 7 mét theo hướng dốc lò chợ ông vừa củng cố lò vừa đặt các tấm bạnh chắn nước hạn chế hiện tượng nước chảy tự do trên lò chợ triệt tiêu nguy cơ tụt lò đổ lò. Sau khi lượng nước giảm, ông bố trí công nhân vào củng cố dặm giữ lò đảm bảo an toàn, tiếp tục khấu than và tháo dỡ thu hồi các cột thủy lực đơn, điều khiển áp lực đá vách theo quy trình phá hỏa lò chợ. Sau 10 ngày làm việc liên tục, toàn bộ 665 vì thủy lực đơn trên lò chợ đã được thu hồi, diện sản xuất cơ bản đã ổn định trở lại. Đây là sáng kiến được đánh giá đã mang lại hiệu quả trên 3 tỷ đồng, duy trì được sản xuất, tiết kiệm chi phí vật tư và thời gian, tránh tổn thất tài nguyên than v.v.

Năm 2004, ông đề xuất Công ty nghiên cứu áp dụng phương pháp chống thủy lực bằng công nghệ nghiêng tại diện sản xuất của đơn vị mình quản lý do lò chợ 9B Đông có độ dốc lớn lên đến 45 độ. Từ sáng kiến này của ông đã giúp Công ty nhân rộng mô hình ra các lò khai thác có độ dốc lớn.

Nửa thế kỷ gắn bó với vùng than anh hùng Nguyễn Văn Tía đã có những chặng đường đầy gian nan thử thách và gặt hái được những thành công trong sự nghiệp của mình. Ông đã có hàng chục sáng kiến được áp dụng trong sản xuất có giá trị làm lợi hàng trăm triệu đồng. Ông đã 3 lần vinh dự được Tổng LĐLĐ Việt Nam tặng Bằng Lao động sáng tạo. Ông đã được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới vào năm 2006. Ông là một trong 8 người được tôn vinh trong chương trình Vinh quang Việt Nam lần thứ 5 do Đài Truyền hình Việt  Nam tổ chức. Năm 2014, Anh hùng Nguyễn Văn Tía nghỉ hưu và hiện sinh sống tại Mạo Khê, TX Đông Triều.

Huỳnh Đăng

[links()]