"Đề án sẽ giải quyết những mâu thuẫn, hài hòa lợi ích với các ngành kinh tế khác và hướng tới phát triển bền vững"

Nhằm xây dựng lộ trình thực hiện và cụ thể hóa các mục tiêu phát triển cho từng lĩnh vực của ngành Thủy sản, Sở NN&PTNT đã hoàn thiện Đề án Phát triển bền vững kinh tế thủy sản tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 làm căn cứ đề xuất Tỉnh ủy có Nghị quyết chuyên đề về phát triển kinh tế thủy sản. Đề án lần này được đánh giá là có nhiều đột phá, đổi mới so với giai đoạn trước. Phóng viên Trung tâm Truyền thông tỉnh đã phỏng vấn ông Nguyễn Văn Công, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT (ảnh) về nội dung Đề án này.

- Thưa ông, sau 5 năm thực hiện Nghị quyết 13 của BCH Đảng bộ tỉnh về phát triển kinh tế thủy sản tỉnh Quảng Ninh, ông đánh giá như thế nào về bước tiến của tỉnh trong lĩnh vực này?

+ So với thời điểm trước khi có Nghị quyết 13, hiện ngành Thủy sản đã có những chuyển biến tích cực, nhiều chỉ tiêu vượt trội so với mục tiêu đặt ra. Cụ thể: Giá trị sản xuất thủy sản hiện hành năm 2018 đạt 10.727 tỷ đồng (chiếm 53,5% giá trị toàn ngành, đóng góp 3,4% GRDP của tỉnh); thu hút lao động gần 58.000 người; tổng sản lượng thủy sản đạt trên 124.000 tấn (vượt 4,3%); nuôi trồng thủy sản tăng từ 36% lên 46,9%; đội tàu khai thác xa bờ tăng hơn 2 lần (vượt 173%); thu nhập bình quân của lao động đạt từ 7-8 triệu đồng/người/tháng. Nhiều sản phẩm thủy sản đã có thương hiệu, khẳng định vị thế trên thị trường. Công tác quản lý nhà nước từng bước được tăng cường, tổ chức bộ máy tinh gọn, cơ chế chính sách phát triển ngành ngày càng hoàn thiện, chủ quyền an ninh vùng biển đảo được giữ vững.

Tuy nhiên, nhìn nhận thực tế cho thấy, ngành Thủy sản hiện vẫn chưa thực sự phát triển bền vững mà mới phát triển theo chiều ngang. Tức là tận dụng sự dồi dào của nguồn lợi thủy sản mà phát triển đa dạng, đa loài, đa đối tượng, đa hình thức. Việc tăng năng suất, sản lượng khai thác được thực hiện cơ học bằng tăng số lượng tàu khai thác, tăng cường độ khai thác (năng suất khai thác thủy sản bình quân giảm từ 0,5 tấn/năm/CV xuống 0,26 tấn/năm/CV). Như vậy, hiệu quả kinh tế trên một đơn vị công suất tàu khai thác thủy sản là giảm. Đến giai đoạn này, nghiên cứu của các chuyên gia cho thấy, khai thác  thủy sản của tỉnh đang ở giới hạn đỉnh của parabol, nếu tiếp tục vượt ngưỡng khai thác và không có biện pháp để bảo vệ nguồn lợi thì sản lượng thủy sản sẽ bị suy giảm nghiêm trọng, giống như một số nước trên thế giới.

Theo quy hoạch tổng thể phát triển KT-XH tỉnh, đến năm 2030, dân số toàn tỉnh đạt gần 1,5 triệu người, lượng khách du lịch đến công tác và tham quan khoảng 18 triệu lượt người, thì tổng nhu cầu tiêu thụ thủy sản khoảng 60.000 tấn/năm. Ngoài ra, khi các hiệp định kinh tế có hiệu lực sẽ là cơ hội lớn để mở rộng thị trường xuất khẩu thủy sản. Đây là những cơ hội rất tốt để ngành Thủy sản của tỉnh phát triển. Thế nhưng, những thách thức liên quan đến rào cản thương mại, rào cản kỹ thuật, truy suất nguồn gốc, cam kết bảo vệ môi trường, nguồn lợi hải sản và triển khai nghề cá có trách nhiệm… đang khiến cho các sản phẩm thủy sản của ta khó khăn trong việc tiếp cận được thị trường lớn như Trung Quốc, EU, Mỹ, Nhật.

Lãnh đạo Sở NN&PTNT kiểm tra thực tế mô hình bể ương tôm di động tại TP Móng Cái.

- Để hóa giải những thách thức trên và nắm lấy cơ hội, ngành Thủy sản Quảng Ninh sẽ phải làm gì trong giai đoạn tới, thưa ông?

+ Đề án lần này được xây dựng dựa trên việc sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên và bảo vệ môi trường, sinh thái nhằm đáp ứng nhu cầu hiện tại nhưng không làm ảnh hưởng bất lợi cho tương lai, trên cơ sở kết hợp chặt chẽ, hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với các vấn đề xã hội và an ninh quốc phòng. Trong đó lấy KHCN, tổ chức lại sản xuất và bảo vệ môi trường – tái tạo nguồn lợi thủy sản làm các nhân tố đột phá phát triển bền vững. Có nghĩa là Đề án sẽ tập trung giải quyết các mâu thuẫn về mặt kinh tế, môi trường, công nghệ và đặc biệt là mâu thuẫn về không gian phát triển. Qua đó giải quyết được vấn đề bảo vệ và gìn giữ nguồn lợi thông qua việc thành lập các khu bảo tồn; đảm bảo về đời sống kinh tế cho người dân khi đưa ứng dụng KHCN vào các khâu sản xuất, giảm bớt các khâu lao động phổ thông. Đồng thời, các nội dung và nhiệm vụ trọng tâm của Đề án đều được gắn với đảm bảo quốc phòng an ninh để tạo thế trận quốc phòng toàn dân, nhất là khu vực biển đảo.

Tại cuộc họp lấy ý kiến của các sở, ngành, Sở TN&MT cho rằng đây là một Đề án tiến bộ, dựa trên nguyên tắc quản lý tổng hợp, đa ngành và có tính toán sử dụng, tối ưu hóa, hợp lý các nguồn tài nguyên của tỉnh. Thay vì khai thác ven bờ đã tính toán đến việc tăng diện tích nuôi trồng, khai thác xa bờ ngoài biển khơi; không nuôi quảng canh mà đẩy mạnh ứng dụng KHCN trong nuôi thâm canh hoặc nuôi sinh thái kết hợp làm du lịch...

Người dân TP Móng Cái xuất bán tôm cho các thương lái nội địa.

- Thưa ông, để đảm bảo Đề án được thực hiện một cách kỹ lượng và chất lượng, quá trình thực hiện xây dựng Đề án đã trải qua những bước nào?

+ Thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở NN&PTNT đã tham mưu trình UBND tỉnh ban hành Quyết định thành lập Ban soạn thảo, tổ giúp việc với 12 thành viên. Để đảm bảo nội dung Đề án và dự thảo Nghị quyết đạt chất lượng, sát với thực tế, phù hợp với định hướng phát triển chung của vùng, miền, quốc gia, Sở cũng đã đề xuất UBND tỉnh cho phép phối hợp với Viện Kinh tế và Quy hoạch Thủy sản (Bộ NN&PTNT). Trong gần nửa năm xây dựng Đề án, Sở đã thực hiện tổng cộng 10 lần hội thảo và 1 lần xin ý kiến bằng văn bản gửi các thành viên Ban soạn thảo. Trong đó, 2 cuộc hội thảo gồm các thành viên Tổ giúp việc, 4 cuộc hội thảo nội bộ, 1 hội thảo tư vấn phản biện với sự tham gia của 20 thành viên là các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý có trình độ chuyên môn cao (PGS, TS). Đây đều là những người có kinh nghiệm quản lý, kinh nghiệm công tác, am hiểu sâu về các ngành, các lĩnh vực.

Trong tháng 8 và tháng 11/2019 vừa qua, lãnh đạo UBND tỉnh cũng đã nghe và cho ý kiến chỉ đạo. Ngày 15/11, Đề án được báo cáo trước Ban Cán sự Đảng và Thường trực UBND tỉnh, lãnh đạo tỉnh đã đánh giá cao đề án và chỉ đạo chỉnh sửa, bổ sung một số nội dung dự kiến báo cáo Tỉnh ủy cuối tháng 11/2019.

Chúng tôi tin là Đề án sau khi được thông qua sẽ là căn cứ để Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết chuyên đề về phát triển kinh tế thủy sản. Đây sẽ thực sự là cú huých quan trọng giúp ngành Thủy sản của tỉnh chuyển mình thành một ngành kinh tế hiện đại, có trách nhiệm và phát triển bền vững.

- Xin trân trọng cảm ơn ông!

Hoàng Nga

[links()]