Tổng kết 15 năm thực hiện đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể

Ngày 14/10, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết Nghị quyết số 13/NQ-TW ngày 18/3/2002 Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 5 (khóa IX) về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể (KTTT).

Dự tại đầu cầu Quảng Ninh có các đồng chí: Nguyễn Xuân Ký, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Nguyễn Văn Thắng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh cùng lãnh đạo một số sở, ngành, địa phương.

Quang cảnh hội nghị.

Theo báo cáo của Ban chỉ đạo đổi mới, phát triển KTTT, sau 15 năm triển khai Nghị quyết số 13-NQ/TW, tình hình phát triển KTTT, hợp tác xã (HTX) và việc thực hiện các nhiệm vụ đề ra trong Nghị quyết đã đạt được những kết quả nhất định. Mô hình KTTT, HTX phù hợp với nhu cầu của người dân; số lượng HTX tăng theo từng năm, phát triển khá đồng đều trên khắp các vùng miền, chất lượng hoạt động được nâng lên; KTTT từng bước hoạt động đúng bản chất, ngày càng tập trung hơn vào việc hỗ trợ kinh tế hộ thành viên; sản xuất theo chuỗi giá trị ngày càng gia tăng, đang dần trở thành phương thức sản xuất tối ưu để phát triển bền vững. KTTT được khẳng định là một bộ phận không thể thiếu trong nền kinh tế, hiện đang đóng góp 4% GDP của cả nước và đặc biệt có vai trò quan trọng trong mục tiêu kinh tế tăng trưởng bền vững, xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo và cải thiện môi trường.

Cùng với đó, quan điểm phát triển KTTT, HTX bước đầu đã dần được khẳng định và thống nhất trong toàn xã hội; hệ thống văn bản quy phạm pháp luật nhằm cụ thể hóa Nghị quyết, về cơ bản đã được Chính phủ và các bộ, ngành ban hành để hướng dẫn thi hành Luật; công tác quản lý nhà nước đối với KTTT được quan tâm nhất định, bộ máy quản lý nhà nước về KTTT, HTX bước đầu được kiện toàn… Tính đến 31/12/2018, cả nước có gần 22.900 HTX đang hoạt động, tăng 59% so với năm 2003, thu hút gần 6 triệu thành viên tham gia. Trong đó, số lượng các HTX hoạt động hiệu quả chiếm khoảng 55% đối với các HTX nông nghiệp, khoảng từ 50%- 83% với các HTX phi nông nghiệp. Đối với các tổ hợp tác, có trên 100.000 tổ hợp tác đang hoạt động với số lao động thường xuyên khoảng 1,1 triệu lao động, tăng 11,2% so với năm 2003. 

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại hội nghị.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, KTTT, HTX phát triển còn chưa tương xứng với tiềm năng, tốc độ tăng trưởng chậm, thiếu ổn định, một số HTX năng lực nội tại còn yếu, chưa tiếp cận được vốn vay của các tổ chức tín dụng; sự liên kết, hợp tác giữa các HTX với nhau và với doanh nghiệp còn hạn chế, vai trò của liên hiệp HTX chưa được phát huy; công tác nghiên cứu lý luận, thực tiễn, giáo dục, đào tạo, tuyên truyền về KTTT còn yếu; một số cấp ủy đảng vẫn chưa nhận thức đúng, đầy đủ tinh thần của Nghị quyết, chưa thấy rõ vị trí, vai trò của HTX trong việc phát triển kinh tế - xã hội của địa phương nên mới chỉ dừng lại ở chủ trương, chưa có chỉ đạo xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện, không có cơ chế chính sách hỗ trợ cho các HTX trong quá trình thực hiện.

Tại Quảng Ninh, đến hết năm 2018 toàn tỉnh có 466 HTX, 162 tổ hợp tác, đóng góp vào GRDP tỉnh là 1,2%. Xác định phát triển KTTT là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước đòi hỏi phải ưu tiên thực hiện, Quảng Ninh đã đẩy mạnh đổi mới các loại hình KTTT theo đúng quy định, nâng cao hiệu quả hoạt động của KTTT, phát huy tinh thần hợp tác trong cộng đồng dân cư, tạo thêm nhiều việc làm, góp phần giảm nghèo, cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của các thành viên và cộng đồng dân cư địa phương nhất là vùng nông thôn, miền núi. KTTT đã từng bước khắc phục dần những yếu kém của HTX kiểu cũ, hoạt động đang thích ứng dần với cơ chế mới, tiếp tục có những đóng góp tích cực vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Đồng chí Nguyễn Xuân Ký, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Nguyễn Văn Thắng, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh dự tại đầu cầu Quảng Ninh.

Để tiếp tục phát huy vai trò của KTTT, Quảng Ninh đã xây dựng kế hoạch, lộ trình cụ thể theo từng giai đoạn. Cụ thể, số lượng HTX thành lập mới bình quân hàng năm 50-80 HTX, 15-20 tổ hợp tác, thu nhập tăng gấp 1,5 lần so với năm 2020. Phấn đấu năm 2025, mỗi huyện, thị xã, thành phố có ít nhất từ 1 HTX dịch vụ tổng họp điển hình, tốc độ tăng doanh thu hàng năm bình quân đạt 10%, đảm bảo 100% các Quỹ tín dụng nhân dân cơ sở hoạt động kinh doanh có lãi, tỷ trọng tổng sản phẩm của khu vực KTTT chiếm bình quân khoảng 3-4% GRDP cả tỉnh; đến năm 2030, KTTT đóng góp 4,5-5% GRDP của tỉnh, giải quyết việc làm cho khoảng 8.000-10.000 lao động; 100% các xã, phường, thị trấn thành lập Ban chỉ đạo phát triển KTTT cấp xã...

Tại hội nghị, đại biểu tham dự cũng đã tập trung phân tích, đánh giá những nguyên nhân, tồn tại và đưa ra các giải pháp pháp triển KTTT trong giai đoạn mới như: cần chú trọng công tác giáo dục, đào tạo, tuyên truyền tổng kết thực tiễn, nhân rộng các điển hình tiên tiến trong các ngành, lĩnh vực để nhận thức rõ tầm quan trọng, tính cấp thiết của việc phát triển KTTT trong cơ chế thị trường và ứng phó biến đổi khí hậu. Gắn mục tiêu, nhiệm vụ phát triển KTTT, HTX với nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội địa phương; cơ chế, chính sách của Nhà nước cần phải tập trung, sát với nhu cầu của HTX và phát huy được nhiều nguồn lực hỗ trợ HTX (ngân sách nhà nước, vốn góp của thành viên, tín dụng ngân hàng và nguồn lực xã hội); bộ máy quản lý nhà nước cần được quan tâm củng cố đủ năng lực thể chế và quản lý nhà nước theo kịp bối cảnh mới...

Quang cảnh hội nghị trực tuyến tại đầu cầu Quảng Ninh.

Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chia vui với những thành công của KTTT thời gian qua, khẳng định vị trí, vai trò của KTTT trong tổng thể nền kinh tế đất nước.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: Để tiếp tục phát huy hiệu quả, vai trò của KTTT trong nền kinh tế cần tập trung giải quyết có hiệu quả một số khó khăn, hạn chế đang gặp phải hiện nay. Trong đó, phải khắc phục bằng được tâm lý e ngại đối với mô hình HTX; tạo động lực về cơ chế, chính sách để các HTX, tổ hợp tác tự vươn lên; cương quyết loại bỏ tư tưởng ỷ lại, trông chờ sự hỗ trợ, bao cấp của Nhà nước như trước đây.

Bên cạnh đó, Thủ tướng yêu cầu cần có giải pháp hiệu quả để khắc phục một số khó khăn, vướng mắc lớn mà KTTT đang gặp phải hiện nay về tiếp cận đất đai, vốn vay, năng lực quản trị. Qua đó, thực hiện quan điểm nhất quán của Đảng, Nhà nước đã được nêu trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là đưa kinh tế nhà nước cùng với KTTT ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân.

Đỗ Phương