Quản lý ATTP lĩnh vực nông nghiệp: Còn nhiều lỗ hổng

Thời gian qua, từ tỉnh đến sở, ngành và địa phương đã thực hiện nhiều giải pháp đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP) trong lĩnh vực nông nghiệp. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc đảm bảo ATTP trong lĩnh vực này vẫn còn nhiều “lỗ hổng”.

[links()]

Cán bộ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh lấy mẫu mực nguyên liệu tại hộ sản xuất Đinh Văn Hùng, thôn 8, xã Sông Khoai, TX Quảng Yên kiểm tra một số chỉ tiêu về ATTP.

Việc cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP là buộc các cơ sở sản xuất phải tuân thủ đầy đủ các điều kiện về an toàn đối với thực phẩm do cơ sở mình cung cấp. Song, thực tế, ngay chính các cơ sở đã được cấp giấy chứng nhận này lại vi phạm quy định về ATTP. Điển hình, hộ kinh doanh Đinh Văn Hùng (thôn 8, xã Sông Khoai, TX Quảng Yên) đã được cấp giấy chứng nhận cơ sở chế biến giò chả, chả mực, chả cá đủ điều kiện ATTP từ tháng 5/2019, nhưng lại tồn tại nhiều vi phạm. Trong đó, nhà xưởng chế biến chả mực của hộ kinh doanh được đặt gần khu vực giết mổ bò, thùng đựng mỡ bò đông lạnh, sát khu vực nước thải. Thêm đó, hệ thống cống rãnh nước thải, mùi hôi, ẩm ướt bao quanh khiến cho môi trường xung quanh khu vực chế biến chả mực không đảm bảo. Đáng chú ý, toàn bộ nguồn nước được sử dụng sơ chế mực đều được bơm trực tiếp từ nước sông Cồn Khoai. Trong khi đó, cơ sở chế biến không có hệ thống xử lý nước thải nên toàn bộ nước thải từ giết mổ bò, sơ chế mực, sinh hoạt đều đổ thải trực tiếp xuống sông này. Cơ sở không có bàn sơ chế nên toàn bộ mực nguyên liệu được đặt trực tiếp xuống đất rất mất vệ sinh. Dầu được sử dụng rán mực đã chuyển màu đen. Nguyên liệu mực mai không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng.

Thu hoạch tôm thẻ chân trắng tại hộ nuôi Phạm Xuân Huy, khu Đầm Sứt, phường Yên Thanh, TP Uông Bí.

Việc phân cấp cho các địa phương quản lý về ATTP vẫn còn không ít tồn tại. Trong đó, công tác cấp giấy chứng nhận các cơ sở kinh doanh vật tư nông nghiệp còn có sự đan xen giữa cơ quan kiểm tra cấp tỉnh và cấp huyện, chưa phù hợp với quy định trong lĩnh vực quản lý thuốc bảo vệ thực vật và quản lý thuốc thú y. Nhiều xã, phường sau khi ký cam kết sản xuất thực phẩm an toàn đối với cơ sở sản xuất ban đầu nhỏ lẻ đã không kiểm tra việc thực hiện nội dung đã cam kết, không tổ chức “hậu kiểm”, không kiểm tra lấy mẫu giám sát ATTP. Công tác xử phạt đối với các vi phạm còn khiêm tốn, nhất là ở xã, phường. Đơn cử như phường Xuân Sơn (TX Đông Triều) đã ký cam kết sản xuất thực phẩm an toàn cho 72 cơ sở trên địa bàn. Tuy nhiên, từ năm 2017 đến nay, địa phương chưa thực hiện kiểm tra, giám sát, lấy mẫu ATTP. 8 tháng năm 2019, phường đã phối hợp với đoàn liên ngành của TX Đông Triều kiểm tra 69 lượt. Qua kiểm tra, đã phát hiện những vi phạm: Điều kiện vệ sinh cơ sở, trang thiết bị, dụng cụ, bảo quản thực phẩm, quy định về điều kiện sức khỏe. Song, toàn xã chưa có cơ sở nào bị xử phạt hành chính. Tình trạng của Xuân Sơn cũng là thực trạng chung của nhiều địa phương hiện nay. Nguyên nhân, cán bộ chuyên trách ATTP ở địa phương chủ yếu do cán bộ phụ trách lĩnh vực văn hóa - xã hội kiêm nhiệm. Những cán bộ này đều không chuyên sâu về chuyên môn, trình độ nghiệp vụ hạn chế, thường xuyên thay đổi vị trí công tác. Đồng thời, chưa có quy định đầy đủ yêu cầu cấp cơ sở phải kiểm tra cơ sở nhỏ lẻ ban đầu.

Ngay cả các cơ sở đã được chứng nhận VietGAP thì việc ghi chép nhật ký theo dõi, tuân thủ quy định về an toàn trong sản xuất... cũng chưa được thực hiện nghiêm túc. Trong khi đó, việc kiểm tra đánh giá lại các cơ sở này không được diễn ra thường xuyên. Hàng hóa lưu thông tại cơ sở bán lẻ nông sản trong chợ truyền thống hầu như không có nguồn gốc xuất xứ. Điều này xuất phát từ thói quen của cả người bán và mua hàng trong việc lưu giữ giấy tờ, ghi chép nhật ký xuất, nhập hàng hóa theo quy định... gây ra nhiều khó khăn trong công tác quản lý, nhất là kiểm soát chất lượng, truy xuất nguồn gốc thực phẩm, làm rõ trách nhiệm khi xảy ra sự cố.

Thiết nghĩ, các cấp, ngành và địa phương cần sớm có những giải pháp phù hợp với tình hình thực tiễn lấp những “lỗ hổng” rất lớn đang tồn tại hiện nay trong lĩnh vực nông nghiệp.

Hạ An