Phát triển kinh tế thủy sản: Những bước tiến ấn tượng

Với mục tiêu đưa Quảng Ninh trở thành tỉnh mạnh về biển, giàu lên từ biển, ngày 6/5/2014, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 13-NQ/TU về phát triển kinh tế thủy sản tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 (gọi tắt là Nghị quyết 13). Sau 5 năm thực hiện, ngành Thủy sản đã gặt hái được nhiều kết quả quan trọng, tiếp tục khẳng định là ngành kinh tế động lực trong lĩnh vực nông nghiệp.

Xứng đáng trở thành ngành kinh tế mũi nhọn

Khu nuôi tôm thương phẩm của Tập đoàn Việt - Úc tại huyện Đầm Hà. Ảnh: Lê Nam

Cuối tháng 3/2019, tại huyện Đầm Hà, Tập đoàn Việt - Úc đã chính thức xuất xưởng 12 triệu con tôm giống thẻ chân trắng đầu tiên. Sau 3 tháng chính thức đi vào hoạt động, 200 triệu con tôm giống thẻ chân trắng đã tiếp tục được Tập đoàn cung cấp ra thị trường. Từ một địa phương luôn “bị động” về giống tôm, người dân thường xuyên phải nhập giống từ nơi khác với chi phí cao, chất lượng không đảm bảo, không rõ nguồn gốc, thì nay những con tôm “made in Quảng Ninh" còn được cung cấp cho các tỉnh như: Thanh Hóa, Hải Phòng, Nam Định… Theo kế hoạch, trong năm 2019, Tập đoàn Việt - Úc sẽ xây dựng thêm 7 trại giống, mỗi trại sản xuất từ 12-14 triệu con tôm giống trong vòng 20 ngày. Như vậy, trong tương lai không xa, Quảng Ninh hoàn toàn có thể hướng đến mục tiêu trở thành trung tâm ngành công nghiệp nuôi tôm lớn nhất của miền Bắc.

5 năm qua, tỉnh cũng đã liên tục ban hành các cơ chế, chính sách ưu đãi để ngành Thủy sản phát triển một cách toàn diện. Điển hình như trong lĩnh vực khai thác, dấu ấn đáng ghi nhận là tổng sản lượng thủy sản khai thác năm 2018 đạt 66.013 tấn (tăng gần 11.000 tấn so với năm 2013 và vượt gần 10% so với mục tiêu của Nghị quyết đặt ra). Trong đó có một phần hiệu quả của chương trình đóng mới, nâng cấp tàu cá, hiện nay cơ cấu đội tàu đã có sự thay đổi rõ rệt về "chất". Năm 2013, số tàu có công suất trên 90CV hoạt động ở vùng khơi chỉ có trên 200 tàu, thì nay đã có gần 700 tàu (tăng 173% so với mục tiêu Nghị quyết đặt ra cho năm 2020, tăng 3,5 lần so với năm 2013).

Hiện số lượng tàu công suất đánh bắt xa bờ đã tăng 3,5 lần so với năm 2013. (Ảnh chụp tại khu vực nhà máy đóng tàu Hà An, TX Quảng Yên).

Từ nguồn lợi của biển khơi mang lại, nhiều chủ tàu đã mạnh dạn đầu tư, nâng cấp thêm trang thiết bị tiên tiến phục vụ hoạt động khai thác thủy sản. Theo tính toán của Chi cục Thủy sản, tổng doanh thu trung bình của một tàu khai thác xa bờ đạt từ 300-460 triệu đồng/chuyến, sau khi trừ chi phí, lợi nhuận trung bình đạt khoảng 120-200 triệu đồng.

Sự phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực khai thác đã đưa tổng sản lượng thủy sản Quảng Ninh đạt 125.000 tấn, đạt 9.000 tỷ đồng về giá trị, chiếm 55% giá trị toàn lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, tức cao hơn tổng giá trị của 3 ngành trồng trọt, chăn nuôi và lâm nghiệp. Trong đó nuôi trồng thủy sản tiếp tục có tốc độ tăng trưởng cao nhất với 9%, đạt 58.300 tấn sản lượng, trên 5.000 tỷ đồng giá trị, chiếm gần 60% giá trị ngành thủy sản. Đời sống ngư dân tiếp tục được cải thiện, thu nhập bình quân của lao động ngành thủy sản năm 2018 đạt từ 7-8 triệu đồng/người/tháng (tăng 3-3,5 triệu đồng so với năm 2013).

Hướng đến những mục tiêu lớn

Ao nuôi tôm theo công nghệ 3 giai đoạn của Công ty CP Thủy sản Tân An, TX Quảng Yên.

Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu nhưng ngành Thủy sản vẫn đang đối mặt với không ít thách thức và có nguy cơ không đạt một số mục tiêu Nghị quyết đặt ra. Nguyên nhân là do công tác lập, quản lý và triển khai quy hoạch chi tiết ở một số địa phương còn chậm; bộ máy quản lý nhà nước về thủy sản mỏng, thiếu trang thiết bị; phương thức nuôi 70% vẫn là quảng canh và quảng canh cải tiến; số lượng tàu thuyền công suất nhỏ khai thác gần bờ vẫn chiếm số lượng lớn tới 92%; chưa có nhiều cơ sở chế biến sâu, thiếu nguyên liệu. Đáng chú ý là nguồn vốn ngân sách nhà nước đầu tư cho thủy sản giai đoạn 2014-2018 rất thấp, chỉ chiếm 1,58% so tổng chi đầu tư phát triển của ngân sách tỉnh, không đạt với mục tiêu Nghị quyết đề ra là 3%. Dẫn đến vùng nuôi trồng, hậu cần nghề cá còn thiếu, chưa đồng bộ, chưa đi vào hoạt động.

Trong khi đó, Nghị quyết 13 đã xác định rõ mục tiêu đến năm 2020, ngành Thủy sản có tổng sản lượng đạt 130.000 tấn (khai thác đạt 60.000 tấn, nuôi trồng đạt 70.000 tấn); kinh tế thủy sản chiếm trên 3% GRDP của tỉnh, đóng góp từ 60-65% GRDP trong khối nông, lâm, ngư nghiệp; giá trị sản xuất đạt khoảng 6.200 tỷ đồng, giá trị xuất khẩu đạt trên 100 triệu USD, tạo việc làm cho khoảng 62.000 lao động; hình thành 3 Trung tâm nghề cá và 1 Trung tâm thương mại nghề cá; chủ động sản xuất được giống các đối tượng nuôi chủ lực.

Để đạt được những mục tiêu đã đặt ra, tại cuộc họp nghe và cho ý kiến vào dự thảo báo cáo của UBND tỉnh về kết quả 5 năm thực hiện Nghị quyết 13 diễn ra ngày 13/6 vừa qua, đồng chí Đặng Huy Hậu, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh, nhấn mạnh: Thủy sản là một trong 6 ngành kinh tế được tỉnh ưu tiên phát triển và xây dựng một Nghị quyết riêng. Vì thế, các sở, ngành, địa phương cần phải nêu cao trách nhiệm cụ thể của mình để tập trung triển khai thực hiện quyết liệt các chỉ tiêu chưa đạt, hoặc đạt nhưng chưa bền vững.

Điều này có nghĩa đòi hỏi ngành Thủy sản phải có sự chuyển dịch về công nghệ nuôi để nâng cao năng suất, chất lượng, mở rộng không gian nuôi ra khu vực biển mở và vịnh hở để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường. Đồng thời, đầu tư máy móc, công nghệ khai thác và bảo quản chế biến sâu; tạo cơ chế chính sách cải thiện môi trường đầu tư; đẩy nhanh tiến độ xây dựng các cảng cá, bến cá, khu neo đậu tránh trú bão, chợ đầu mối thuỷ sản, các khu bảo tồn biển...

Hoàng Nga

[links()]