Động lực tăng trưởng kinh tế biển

Xác định kinh tế hàng hải sẽ là một trong những ngành mũi nhọn, chủ lực để thúc đẩy kinh tế biển phát triển, Quảng Ninh đã và đang tập trung nhiều giải pháp, ưu tiên dành nguồn lực đầu tư cho ngành này.

[links()]

Tàu Hyundai Paramount vào làm hàng tại cảng Cái Lân. Ảnh: Đỗ Phương

Tỉnh Quảng Ninh là cửa ngõ thông ra biển của cả vùng đồng bằng sông Hồng, vùng trung du miền núi phía Bắc với hơn 250km bờ biển, rộng trên 6.000km² mặt biển, trên 1.000km² diện tích hải đảo, có hệ thống cảng, bến như: Cái Lân, Cửa Ông, Vạn Gia, Mũi Chùa... có năng lực bốc xếp cho tàu hàng vạn tấn; có nhiều tiềm năng khai thác tổng hợp thuận lợi cho ngành vận tải đường biển giữa nước ta và các nước trên thế giới. Đáng chú ý, trong 25 địa phương có biên giới, Quảng Ninh là địa phương duy nhất của cả nước có biên giới trên bộ và trên biển với Trung Quốc, rất thuận lợi cho các hoạt động giao thương, trao đổi.

Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, trong lịch sử phát triển kinh tế hàng hải, tại khu vực phía Bắc, Quảng Ninh luôn đứng vị trí sau Hải Phòng nơi có hệ thống cảng biển và tính lịch sử lâu đời. Tuy nhiên, hệ thống cảng biển của Quảng Ninh có những ưu thế vượt trội nhờ có vùng nước sâu, ít bị bồi lắng, quy hoạch phát triển hệ thống cảng biển của tỉnh phát triển khá hợp lý đi kèm với sự đồng bộ về cơ sở hạ tầng. Qua đó, ngày càng thu hút các chủ tàu, chủ hàng đưa tàu có trọng tải lớn, đặc biệt là các loại tàu chuyên chở hàng rời như nông sản, nguyên liệu thô phục vụ cho ngành nông nghiệp.

Đến nay, tuyến đường biển của Quảng Ninh đảm nhận khoảng 8,3% khối lượng vận chuyển hàng hóa và 11,3% khối lượng vận chuyển hành khách, chiếm 40,5% tổng lượng hàng hóa thông qua các cảng biển khu vực phía Bắc. Trong những năm qua, hoạt động xuất nhập khẩu qua các cảng biển của tỉnh diễn ra sôi động, kim ngạch xuất nhập khẩu hàng năm qua địa bàn tỉnh đạt trên 10 tỷ USD, thu nộp ngân sách nhà nước qua các cảng biển đạt trên 10.000 tỷ đồng. Nhóm hàng hoá nhập khẩu chủ yếu qua các cảng biển là: Xăng dầu, nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi, nguyên liệu sản xuất dầu thực vật, sắt thép phế liệu, lúa mì; nhóm hàng xuất khẩu chủ yếu là: Dăm gỗ, than, quặng, clinker, xi măng, đá vôi, thạch cao... Qua các năm, doanh thu dịch vụ hàng hải tăng, các dịch vụ sau cảng của tỉnh cũng từng bước được mở rộng như: Hệ thống kho bãi, các dịch vụ xếp dỡ, vận tải, cung ứng và đại lý hàng hải... góp phần tăng doanh thu ngành kinh tế cảng biển.

Du khách tham quan Vịnh Hạ Long bằng tàu du lịch.

Bằng việc chủ động khai thác tiềm năng, lợi thế và huy động mọi nguồn lực đầu tư, những năm qua tỉnh đã từng bước nâng cấp hệ thống cảng biển theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Tỉnh đã rà soát, xây dựng quy hoạch nhằm hoàn thiện hệ thống cảng biển. Trong đó, trọng tâm là phát triển cảng biển Quảng Ninh là cảng tổng hợp quốc gia, đầu mối khu vực gồm 4 khu bến (Cái Lân, Cẩm Phả, Quảng Yên, Hải Hà), 6 cảng (Hòn Gai, Vạn Gia, Mũi Chùa, Vân Đồn, Vạn Hoa, Cô Tô), các bến phao, khu neo đậu chuyển tải với hệ thống dịch vụ hậu cần cảng biển đồng bộ.

Cùng với đó hạ tầng giao thông trong tỉnh đang tiếp tục được đầu tư đồng bộ, hoàn thành đưa vào hoạt động đã kết nối Quảng Ninh với Hải Phòng, Thái Bình, Nam Định, tạo điều kiện thuận lợi cho cảng Cái Lân cũng như các cảng biển khác trên địa bàn kết nối với các trung tâm kinh tế, với các cửa khẩu, khu công nghiệp trong và ngoài tỉnh, tạo ưu thế cạnh tranh phát triển cảng biển và logistics.

Để thúc đẩy kinh tế biển phát triển, Quảng Ninh xây dựng mục tiêu khá cao cho ngành kinh tế hàng hải. Đó là, đến năm 2020 lượng hàng thông qua cảng biển đạt khoảng 65,5-75,5 triệu tấn/năm, đến năm 2030 đạt khoảng 121-142,5 triệu tấn/năm. Trong đó, riêng container dự kiến vào năm 2020 khoảng 0,32 đến 0,72 triệu TEU/năm, năm 2030 khoảng 0,8 đến 1,04 triệu TEU/năm. Về nhu cầu thông qua lượng hành khách quốc tế đường biển đến năm 2020 là 252.500 lượt/năm; năm 2030 từ 723.200 - 823.200 lượt/năm.

Để đạt được mục tiêu này, từ nay đến năm 2020, tỉnh tập trung rà soát và quy hoạch lại hệ thống cảng biển theo định hướng gắn với các khu kinh tế, khu công nghiệp để khai thác chuỗi giá trị theo chiều sâu. Cụ thể, thực hiện quy hoạch khu công nghiệp ven biển, gắn liền với kết nối giao thông sau cảng tại khu bến, bến cảng biển của tỉnh; xây dựng trung tâm dịch vụ logistics tại khu vực có lợi thế như khu vực Tiền Phong, Quảng Yên, khu vực Đầm Nhà Mạc để tận dụng được nhu cầu kho bãi, hậu cần vốn đang quá tải tại Hải Phòng.

Song song với đó, tỉnh tiếp tục đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các công trình hạ tầng giao thông các tuyến cao tốc Hải Phòng - Hạ Long - Vân Đồn - Móng Cái đảm bảo kết nối liên hoàn với mạng giao thông quốc gia, liên vận quốc tế; nghiên cứu đầu tư hệ thống đường giao thông kết nối khu công nghiệp - cảng biển Hải Hà giai đoạn II và nghiên cứu và triển khai đầu tư dự án cảng tổng hợp Hòn Nét - Con Ong.

Quảng Ninh cũng đã và đang xây dựng các cơ chế và tạo điều kiện tối đa để thu hút các nhà đầu tư chiến lược tiếp tục đầu tư, hoàn chỉnh các dự án: Cụm cảng Cái Lân, Hải Hà, Vạn Gia, Mũi Chùa và Tiền Phong - Đầm Nhà Mạc; tháo gỡ bất cập, thu hút đầu tư vào phát triển hạ tầng logistics; mở rộng các loại hình dịch vụ như: Đại lý hàng hải, cung ứng thiết bị tàu biển, sửa chữa và đóng mới tàu, cho thuê bến bãi...

Hồng Nhung