Chuyển đổi mô hình quản lý chợ - Cần có cơ chế hỗ trợ cụ thể

Nhằm huy động nguồn lực xã hội trong việc đầu tư, nâng cao hiệu quả, phát triển hạ tầng thương mại, việc chuyển đổi mô hình từ Ban quản lý (BQL) sang doanh nghiệp (DN), hợp tác xã (HTX), cá nhân quản lý là rất cần thiết. Tuy nhiên, việc chuyển đổi mô hình quản lý chợ trên địa bàn Quảng Ninh hiện còn chậm, gặp nhiều khó khăn và đạt tỷ lệ thấp.

[links()]

Chợ Hạ Long 1 (TP Hạ Long) đã nhiều lần có phương án chuyển đổi mô hình quản lý, song chưa thành công.

Toàn tỉnh có 40/133 chợ đã thực hiện chuyển đổi mô hình quản lý. Trong đó, 34 chợ do DN, HTX và 6 chợ do hộ kinh doanh quản lý, kinh doanh, khai thác. Việc chuyển đổi mô hình quản lý chợ tập trung phần lớn ở thành phố, thị xã (TP Hạ Long 10 chợ, TP Móng Cái 3 chợ, TP Uông Bí 3 chợ, TP Cẩm Phả 3 chợ, TX Đông Triều 8 chợ, TX Quảng Yên 8 chợ, Hoành Bồ 1 chợ, Tiên Yên 3 chợ và Hải Hà 1 chợ).

Sau 30 năm hoạt động, chợ Trung tâm Uông Bí xuống cấp nghiêm trọng, việc bố trí ngành hàng khá lộn xộn, nhiều điểm kinh doanh được lắp dựng tạm bợ. Theo Quyết định 3340/QĐ-UBND của UBND tỉnh, chợ Trung tâm Uông Bí được định hướng nâng cấp, cải tạo trong giai đoạn 2015-2020. Thành phố đã nhiều lần có chủ trương đầu tư xây dựng chợ từ nguồn vốn xã hội hóa, tuy nhiên công tác đầu tư xây dựng chợ chưa được thực hiện...

Hoạt động tại chợ Thanh Sơn, TP Uông Bí.

Thực tế cho thấy, việc chuyển đổi mô hình quản lý, khai thác, kinh doanh chợ trên địa bàn tỉnh còn hạn chế. Theo đánh giá của địa phương, hoạt động kinh doanh tại các chợ bị ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế; nguồn vốn đầu tư xây dựng, nâng cấp, cải tạo gặp nhiều khó khăn; thu nhập của hầu hết hộ kinh doanh giảm đã tác động đến việc đồng thuận của người dân...

Tại chợ 3 TP Móng Cái, địa phương phải mất 7 năm để lấy ý kiến đồng thuận của khoảng 70% đối tượng có liên quan về chủ trương đầu tư xây dựng lại chợ. Trong khi đó, theo quy định của UBND tỉnh, tỷ lệ đồng thuận của đối tượng liên quan trong việc đầu tư xây dựng chợ là 80%. Bên cạnh đó, theo Nghị định 02/2003/NĐ-CP và Nghị định 114/2009/NĐ-CP của Chính phủ, một số chợ hiện trạng đã xuống cấp, không đảm bảo điều kiện kinh doanh, không kêu gọi được xã hội hóa nhưng lại không thuộc đối tượng được đầu tư từ ngân sách.

Ông Hồ Quang Huy, Phó Chủ tịch UBND TP Hạ Long, cho biết: Ngoài các chợ đã được chuyển đổi, thành phố đã đề xuất phương án chuyển đổi mô hình quản lý chợ Hạ Long 1 sang hình thức hội đồng quản lý; chợ Ba Lan, Giếng Đáy sang hình thức DN, HTX quản lý; chợ hạng 3 kêu gọi DN, HTX, cá nhân đầu tư. Tuy nhiên, việc chuyển đổi mô hình quản lý chợ trên địa bàn thành phố gặp nhiều lúng túng, khó thu hút đầu tư, dậm chân tại chỗ. Riêng thực hiện Quyết định 31/2017/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ gặp rất nhiều khó khăn trong sắp xếp nhân sự, đánh giá tài sản, giải quyết vấn đề về giá. Trong khi đó, các cấp, ngành, địa phương chưa có quy định cụ thể về việc chuyển đổi mô hình chợ theo hình thức này, dẫn đến khó khăn trong xây dựng phương án bố trí, sắp xếp ngành hàng...

Do gặp khó khăn trong thu hồi vốn, chợ Bến Do (Công ty CP Rượu - Bia - Nước giải khát và Xây dựng Cẩm Phả) được chuyển sang làm cơ sở sản xuất của đơn vị.

Thực hiện Luật Giá năm 2016, từ tháng 1/2017, chợ do phường, xã kiêm nhiệm quản lý không thực hiện thu phí thuê điểm tại chợ mà giao BQL thu theo giá sử dụng diện tích kinh doanh đã khiến cho công tác quản lý của phường, xã, BQL gặp nhiều vướng mắc. Mặt khác, giá sử dụng diện tích kinh doanh giữa các chợ có sự chênh lệch lớn do Nhà nước và doanh nghiệp đầu tư, do đó, khó khăn cho công tác kêu gọi xã hội hóa đầu tư xây dựng; thủ tục đầu tư phức tạp cũng gây khó khăn kêu gọi xã hội hóa...

Ông Nguyễn Hải Khiên, Phó Chủ tịch UBND TP Cẩm Phả, cho biết: Để thu hút nguồn lực đầu tư chợ, năm 2014, Cẩm Phả đã ban hành Nghị quyết về việc thực hiện một số cơ chế hỗ trợ kinh phí đầu tư, nâng cấp chợ truyền thống để thu hút vốn đầu tư, đồng thời nâng cao hiệu quả công tác quản lý. Tuy nhiên, theo quy định, cấp huyện không được ban hành chính sách, do đó, nghị quyết của thành phố phải dừng lại. Trong khi đó, đầu tư xây dựng chợ cần vốn lớn, thời gian thu hồi chậm. Thành phố đề nghị UBND tỉnh có cơ chế hỗ trợ DN thực hiện đầu tư chợ như quy trình, thủ tục, tiền thuê đất, thuế hoặc cho phép sử dụng vốn ngân sách địa phương...

Còn theo ông Nguyễn Mạnh Hà, Giám đốc Sở Công Thương, Sở đã đề nghị Bộ Công Thương báo cáo Chính phủ sửa đổi nghị định, trong đó không quy định cứng chợ được đầu tư từ ngân sách nhà nước. Đồng thời, xây dựng quy trình chuyển đổi mô hình quản lý cũng như hướng dẫn cụ thể về việc chuyển đổi mô hình đơn vị sự nghiệp công lập để tạo cơ sở pháp lý triển khai. Sở cũng đề nghị tỉnh có cơ chế hỗ trợ DN, hỗ trợ vốn đầu tư xây dựng chợ nông thôn, phân cấp cho địa phương trong phê duyệt giá sử dụng diện tích bán hàng. Các địa phương cần giao BQL tự chủ hoàn toàn về chi thường xuyên, tiến tới tự chủ về chi đầu tư, xây dựng phương án tinh giản bộ máy, có lộ trình chi tiết chuyển đổi mô hình...

Cao Quỳnh