Hải quan Quảng Ninh: Cải cách từ góc nhìn cạnh tranh

Năm 2017, sáng kiến triển khai thực hiện đánh giá năng lực cạnh tranh cấp cơ sở (gọi tắt là CDCI) của Cục Hải quan Quảng Ninh được coi là mang tính đột phá trong toàn ngành, thúc đẩy việc nâng cao hiệu quả quản lý điều hành, hỗ trợ doanh nghiệp từ cấp chi cục thông qua cạnh tranh. Tiếp nối thành công này, năm 2018, Hải quan Quảng Ninh tiếp tục bổ sung thêm đối tượng và những điểm mới trong bộ chỉ số CDCI để kiến tạo môi trường đầu tư, kinh doanh bình đẳng cho các doanh nghiệp tham gia hoạt động XNK qua địa bàn tỉnh.

[links()]

Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Cẩm Phả tổ chức khảo sát hệ thống hải quan tự động (VASSCM) tại kho, bãi cảng Cẩm Phả.

Những điểm nổi bật của CDCI 2018

Trên cơ sở kế thừa những kinh nghiệm từ năm 2017, việc triển khai đánh giá năng lực cạnh tranh cấp cơ sở được Cục Hải quan Quảng Ninh triển khai một cách bài bản, thực chất hơn, nhằm mục đích tiếp tục khơi dậy và huy động sự vào cuộc mạnh mẽ từ các đơn vị trực thuộc. Điểm mới đầu tiên là CDCI đã mở rộng đối tượng tham gia đánh giá là các phòng tham mưu, gồm: Phòng Thuế XNK và Phòng Giám sát chất lượng. Đây là 2 đơn vị trực tiếp tham mưu công tác quản lý nhà nước về hải quan, đồng hành, hỗ trợ và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Nâng số lượng các đơn vị trực thuộc tham gia lên thành 9 đơn vị. Bên cạnh đó, Cục Hải quan tỉnh đã yêu cầu tất cả các đơn vị tập trung xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu về doanh nghiệp đầy đủ, đa dạng các đầu mối liên hệ từ giám đốc đến kế toán trưởng, trưởng phòng kinh doanh, nhân viên làm thủ tục hải quan. Do đó đã góp phần quan trọng trong việc tăng 55% số lượng doanh nghiệp tham gia khảo sát.

Một điểm mới đáng chú ý nữa là việc triển khai CDCI 2018 có sự vào cuộc rất sớm của các đơn vị, thời điểm phát và thu phiếu khảo sát phù hợp với lộ trình triển khai đánh giá DDCI của tỉnh và PCI trong cả nước. Lãnh đạo các đơn vị đã có nhiều giải pháp, cách làm sáng tạo trong chỉ đạo điều hành, dành nhiều thời gian để tiếp xúc, lắng nghe ý kiến phản hồi từ phía doanh nghiệp. Điển hình như: Chi cục Hải quan cảng Cái Lân triển khai biên soạn tài liệu, tích cực đào tạo, tập huấn cho doanh nghiệp các văn bản quy phạm pháp luật mới; Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái biên tập, in và tặng văn bản pháp luật cùng cam kết của chi cục tới cộng đồng doanh nghiệp... Nhờ đó chương trình khảo sát CDCI 2018 đã được nhiều doanh nghiệp biết đến hơn, tham gia đánh giá có chất lượng, trách nhiệm hơn. Thống kê cho thấy, năm 2018, số lượng doanh nghiệp tham gia khảo sát lên tới trên 950 doanh nghiệp, tỷ lệ phản hồi phiếu rất cao, đạt 54,3% (năm 2017 là 48%).

Hoạt động nghiệp vụ tại Chi cục Hải quan cảng Cái Lân.

Triển khai CDCI 2018, Cục Hải quan Quảng Ninh cũng đã đi sâu phân tích rõ nội hàm từng chỉ số thành phần, thay đổi phương pháp đánh giá, tính điểm cho các đơn vị. Điều này đã làm thay đổi nhận thức của lãnh đạo các đơn vị có xếp hạng top cuối CDCI 2017, qua đó thúc đẩy sự vào cuộc, cạnh tranh quyết liệt, bình đẳng trong quản lý điều hành, hỗ trợ doanh nghiệp của các đơn vị tham gia khảo sát, nâng cao mặt bằng điểm số các chỉ số thành phần so với năm 2017.

Nhận xét về cách làm của Cục Hải quan tỉnh, TS Nguyễn Đức Nhật - Tư vấn trưởng DDCI Quảng Ninh cho biết: Cho đến thời điểm này, Hải quan Quảng Ninh là đơn vị hiếm hoi trong cả nước làm một cách thực chất và nghiêm túc về nâng cao năng lực cạnh tranh cấp cơ sở. Quá trình đồng hành cùng đơn vị tôi luôn thấy sự trăn trở và cầu thị của lãnh đạo Cục Hải quan Quảng Ninh trong việc xây dựng niềm tin đối với doanh nghiệp. Chính sự quyết tâm, không ngừng đổi mới đó đã góp phần trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của Quảng Ninh.

Khơi dậy tính cạnh tranh, vào cuộc mạnh mẽ của các đơn vị

Xác định kết quả xếp hạng CDCI là một trong những kênh thông tin quan trọng, hiệu quả, tin cậy để đánh giá chất lượng quản lý, điều hành của các đơn vị nên việc triển khai sáng kiến này ngày càng được lan tỏa mạnh mẽ, khơi dậy sự cạnh tranh, vào cuộc từ lãnh đạo tới CBCC toàn Cục. Ghi nhận kết quả của CDCI 2018 cho thấy nhiều điểm sáng tích cực, điểm số trung bình chỉ số CDCI 2018 của 9 đơn vị đạt 44,8 điểm (tăng 6,3 điểm so với trung bình năm 2017); khoảng cách giữa đơn vị dẫn đầu và đơn vị xếp cuối được rút ngắn đáng kể, từ 32,7 điểm xuống còn 15,1 điểm.

Chi cục Kiểm tra sau thông quan kiểm tra hoạt động XNK của doanh nghiệp.

Đặc biệt, kết quả đánh giá CDCI 2018 đã cho thấy sự tiến bộ vượt bậc của tất cả các đơn vị tham gia, điều này thể hiện ở việc 7/7 chi cục đều có sự gia tăng điểm số CDCI so với năm 2017. Trong đó, nhóm các đơn vị cảng biển đã có mức tăng điểm tốt nhất. Đối với 2 phòng tham mưu mới tham gia xếp hạng lần đầu nhưng cũng có mức điểm tương đối ấn tượng, tương đương mức điểm tốp 3 năm 2017.

Việc gia tăng điểm số ở tất cả các chi cục cho thấy sự chuyển động, vào cuộc tích cực, mạnh mẽ từ các đơn vị cơ sở, đem lại những kết quả vượt quá kỳ vọng. Ông Bùi Văn Khắng, Cục trưởng Cục Hải quan Quảng Ninh cho biết: "Để tạo môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp, đơn vị đã áp dụng nhiều sáng kiến, nhiều giải pháp với những mục tiêu cụ thể đặt ra về giảm thời gian, giảm chi phí, giảm giấy tờ... Tuy nhiên, muốn đánh giá một cách khách quan nhất những quyết tâm, nỗ lực thực sự của từng đơn vị trong hoạt động này thì không gì thiết thực hơn là lắng nghe tiếng nói, lắng nghe ý kiến từ chính doanh nghiệp. Những chủ thể chịu sự tác động đầu tiên trong hoạt động cải cách.

Xuất phát từ quan điểm này, đơn vị đã mạnh dạn triển khai bộ chỉ số CDCI. Qua 2 năm thực hiện cho thấy, việc thúc đẩy cạnh tranh từ cơ sở đã tạo ra một sân chơi bình đẳng, giúp các đơn vị cơ sở tự hoàn thiện mình nếu không muốn bị bỏ lại phía sau. Dựa trên kết quả xếp hạng và ý kiến của doanh nghiệp, Cục sẽ có các giải pháp phù hợp để tiếp cận, hỗ trợ nhằm nâng mức độ hài lòng đối với cơ quan hải quan của từng nhóm doanh nghiệp. Đây là tiền đề quan trọng để Cục Hải quan tỉnh tập trung nguồn lực trong việc hỗ trợ doanh nghiệp đi vào chiều sâu, thực chất có trọng tâm trọng điểm trong thời gian tiếp theo".

Hoàng Nga