Hiệu quả quản lý hải quan tự động

Đầu tháng 8/2018, Cục Hải quan tỉnh đã chính thức triển khai Hệ thống quản lý hải quan tự động (VASSCM) tại Chi cục Hải quan cảng Cái Lân (TP Hạ Long) trong lĩnh vực cảng biển. Đây tiếp tục là bước đột phá trong cải cách thủ tục thông quan, giúp hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa ngày một trở nên minh bạch hơn.

Tàu biển quốc tế làm hàng tại cảng CICT. Ảnh: Đỗ Phương

Cục Hải quan tỉnh có 4 Chi cục Hải quan quản lý cảng biển là Cái Lân, Hòn Gai, Cẩm Phả và Vạn Gia. Trước khi thực hiện hệ thống quản lý hải quan tự động, do thực trạng đặc thù, quy mô và phương thức giao nhận hàng hóa của mỗi cảng khác nhau, việc làm thủ tục cho hàng hóa xuất nhập khẩu, hoạt động của doanh nghiệp kinh doanh cảng, kho, bãi và công tác quản lý của cơ quan hải quan gặp nhiều khó khăn như: Doanh nghiệp phải đến bộ phận giám sát hải quan để đăng ký xác nhận hàng đủ điều kiện qua khu vực giám sát hải quan, sau đó đến cảng để làm thủ tục giao nhận hàng hóa.

Việc chưa có sự liên thông, kết nối giữa các khâu trước, trong thông quan và vận chuyển hàng hóa đang chịu sự giám sát hải quan nên cơ quan Hải quan chưa quản lý được toàn bộ diễn biến của hàng hóa từ khi đưa vào lưu giữ cho đến khi ra khỏi khu vực giám sát hải quan; chưa quản lý được chính xác hàng hóa tồn ở các cảng, kho bãi.

Cục Hải quan tỉnh hướng dẫn doanh nghiệp triển khai đề án VASSCM.

Nhận thấy hiệu quả của hệ thống quản lý hải quan tự động đã được thực hiện ở 4 địa phương là Hải Phòng, Hà Nội, Hồ Chí Minh và Bà Rịa - Vũng Tàu, tháng 6/2018, Cục Hải quan tỉnh đã chủ động rà soát các điều kiện, báo cáo Tổng cục để sớm đưa hệ thống vào triển khai. Sau khi được Tổng cục đồng ý, tháng 7/2018, Cục Hải quan tỉnh đã khẩn trương thành lập Ban triển khai đề án Quản lý, giám sát tự động và ban hành kế hoạch thực hiện một cách cụ thể. Đồng thời, chủ động lựa chọn 2 doanh nghiệp để thực hiện đề án là Công ty CP Cảng Quảng Ninh và Công ty TNHH Cảng container quốc tế Cái Lân (CICT) do Chi cục Hải quan cảng Cái Lân quản lý.

Thành lập đoàn công tác làm việc với Cục Công nghệ thông tin và thống kê hải quan về định dạng thông điệp dữ liệu trao đổi hải quan - doanh nghiệp cảng, kho, bãi đối với quản lý hàng hóa tại cảng; giải đáp một số vướng mắc liên quan đến chuẩn thông điệp cho các doanh nghiệp; ban hành 12 công văn chỉ đạo, hướng dẫn, giải đáp vướng mắc các đơn vị thuộc và trực thuộc thực hiện; 11 lần báo cáo Tổng cục Hải quan đề nghị hỗ trợ, giải đáp vướng mắc, kết quả triển khai; 3 lần cử cán bộ cùng với đại diện của 2 doanh nghiệp cảng làm việc trực tiếp tại Cục CNTT đề nghị hỗ trợ xây dựng phần mềm và kết nối hệ thống; 5 lần cử cán bộ làm việc trực tiếp với doanh nghiệp cảng để hỗ trợ công tác triển khai đề án; tổ chức 2 buổi tập huấn tại Chi cục Hải quan cảng Cái Lân cho cán bộ và doanh nghiệp về quy trình nghiệp vụ và vận hành, các thao tác trên hệ thống.

Với những nỗ lực trên, quy trình quản lý, giám sát hàng hóa của cơ quan hải quan đã được thực hiện xuyên suốt thông qua phương thức điện tử. Thống kê từ ngày 10/7 đến 7/8, cảng Quảng Ninh đã phối hợp với Chi cục Hải quan cảng Cái Lân thực hiện đưa vào cảng 67 lượt hàng nhập khẩu với tổng trọng lượng hàng hơn 254.000 tấn trên 21 tàu; đưa hàng ra khỏi cảng đạt 4.516 lượt với tổng trọng lượng hàng gần 181.000 tấn trên 15 tàu. Đánh dấu bước khởi đầu cho quá trình hiện đại hoá công tác quản lý, giám sát hải quan tại các cảng biển, kho, bãi, địa điểm lưu giữ, quản lý hàng hoá XNK.

Cán bộ Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái hướng dẫn doanh nghiệp làm thủ tục XNK.

Theo đánh giá của các doanh nghiệp, việc triển khai đề án tại Chi cục Hải quan cảng Cái Lân đã mang lại nhiều lợi ích thiết thực khi đã hợp nhất được 2 quy trình theo chế độ một cửa tại cơ quan hải quan. Người khai hải quan không phải di chuyển qua lại giữa Hải quan và doanh nghiệp cảng để làm thủ tục lấy hàng; không phải xuất trình chứng từ giấy để cơ quan hải quan kiểm tra, xác nhận hàng đủ điều kiện qua khu vực giám sát hải quan. Qua đó giúp rút ngắn thời gian làm thủ tục giao nhận hàng, mặt khác, do không phải xuất trình chứng từ giấy tại hải quan giám sát giúp doanh nghiệp có thể giảm chi phí in ấn, văn phòng phẩm. Cụ thể, thời gian giao, nhận hàng của doanh nghiệp nay còn từ 2-3 phút đối với lô hàng thông thường (trước đây từ 7-8 phút); triệt tiêu thời gian di chuyển giữa các bộ phận của cơ quan hải quan và doanh nghiệp cảng, kho, bãi (trước đây 10-15 phút); thời gian cho 1 lượt xe chở hàng qua cảng nay còn 10-12 phút (trước đây 25-30 phút).

Để tiếp tục xứng đáng là đơn vị đi đầu trong bảng xếp hạng DDCI của tỉnh và là đơn vị tiên phong trong công tác cải cách, hiện đại hóa hải quan, hỗ trợ xuất nhập khẩu theo tinh thần của Nghị quyết 19 và Nghị quyết 35 của Chính phủ, dự kiến đến 30/9, ngoài lĩnh vực cảng biển, Cục Hải quan tỉnh sẽ mở rộng việc triển khai hệ thống hải quan tự động ở các địa điểm kiểm tra chịu sự giám sát hải quan, kho bãi tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Hoành Mô (huyện Bình Liêu); Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái (TP Móng Cái) và Chi cục cửa khẩu cảng Cái Lân (TP Hạ Long) đối với 39 doanh nghiệp.

Hoàng Nga