Thu hút đầu tư vào CCN: Vẫn là bài toán khó

Theo Quyết định 397/2016/QĐ-UBND ngày 4/2/2016 của UBND tỉnh về điều chỉnh, bổ sung quy hoạch phát triển cụm công nghiệp (CCN), đến năm 2020, toàn tỉnh sẽ có 13 CCN. Tuy nhiên, đến nay toàn tỉnh mới có 6 CCN được thành lập, như vậy, việc hình thành 13 CCN vào năm 2020 là nhiệm vụ rất khó.

Sau 3 năm thành lập, CCN Nam Sơn mới chỉ 3 doanh nghiệp đầu tư.

Theo báo cáo của Sở Công Thương, trong số 6 CCN được thành lập trên toàn tỉnh, hiện nay có 3 CCN đi vào hoạt động (CCN Kim Sen, CCN Hà Khánh, CCN Nam Sơn), 1 CCN (CCN Hoành Bồ) trong giai đoạn triển khai các thủ tục chuẩn bị đầu tư, 2 CCN (CCN Quang Hanh, CCN phường Phương Đông - Phương Nam) chưa có chủ đầu tư hạ tầng.

Con số  trên cho thấy việc đầu tư vào CCN vẫn còn rất khiêm tốn. Ngay cả những CCN đã đi vào hoạt động thì cơ sở hạ tầng còn nhiều hạn chế. Được thành lập từ sớm nhất, nằm ở vị trí thuận lợi, tỷ lệ lấp đầy khá cao với 73,3% song CCN Kim Sen (TX Đông Triều) mới chỉ cơ bản hoàn thành đầu tư hạ tầng diện tích 43,06/70,78ha. Một số hạng mục đã xuống cấp, chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung, hệ thống điện không ổn định.

Tương tự CCN Kim Sen, CCN Hà Khánh được thành lập từ năm 2007 song đến năm 2011 CCN bắt đầu tiếp nhận nhà đầu tư thứ cấp thuê lại đất. Sau 8 năm, CCN Hà Khánh mới thu hút được 69 doanh nghiệp vào hoạt động với tỷ lệ lấp đầy 81,64%, trong số này chủ yếu là cơ sở thuộc diện phải di dời. Sau nhiều năm, chủ đầu tư mới cơ bản hoàn thành các hạng mục hạ tầng kỹ thuật của CCN, nhưng tổng mức đầu tư mức trên 159 tỷ đồng theo phê duyệt dự án đã lên tới gần 300 tỷ đồng. Thực tế cho thấy, việc đầu tư vào CCN có nhu cầu vốn lớn, thời gian thu hồi vốn chậm, việc thu hút các nhà đầu tư thứ cấp chưa cao...

Đầu tư vào CCN có nhu cầu vốn lớn, thời gian thu hồi vốn chậm, việc thu hút các nhà đầu tư thứ cấp chưa cao.

Việc thu hút đầu tư CCN đối với các địa phương vùng sâu, vùng xa… gặp nhiều khó khăn hơn do điều kiện kinh tế không có nhiều lợi thế cạnh tranh, số lượng doanh nghiệp nói chung và cơ sở công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp nói riêng còn ít.

Như CCN Nam Sơn (Ba Chẽ) được thành lập từ năm 2015, diện tích 47,55ha, tổng mức đầu tư hạ tầng 418,54 tỷ đồng song đến nay mới chỉ thu hút được 3 doanh nghiệp đầu tư. Đó là Công ty CP Hoàng Thái chủ đầu tư hạ tầng kỹ thuật đồng thời là nhà đầu tư thứ cấp, xây dựng nhà điều hành, nhà kho, trạm biến áp, cấp nước, cây xanh...; Công ty CP Gỗ Thanh Lâm đã san lấp 10ha mặt bằng; Công ty TNHH MTV Hàng xuất khẩu ANT đã san lấp 3,8ha mặt bằng. Việc đầu tư hạ tầng cho CCN vẫn còn chậm, trong đó chủ đầu tư mới chỉ hoàn thành giải phóng mặt bằng; đầu tư đường giao thông nội bộ, vỉa hè, điện chiếu sáng; khu xử lý nước thải tập trung 2.000m3/ngày đêm; hệ thống thoát nước, rãnh dọc; cổng chính và tường rào cụm công nghiệp.

Trước thực tế này, các CCN Dương Huy (45ha), Quảng Đức (20ha), Đông Đầm Hà (20ha) và Đồng Tâm (35ha) đã điều chỉnh tiến độ đầu tư hạ tầng từ giai đoạn 2020 sang giai đoạn 2021-2030.

Một trong những nguyên nhân khác khiến việc thu hút đầu tư vào CCN gặp nhiều khó khăn là do trước năm 2016 từ trung ương đến địa phương đều chưa có chính sách riêng hỗ trợ đầu tư phát triển CCN và hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư thứ cấp trong CCN. Quyết định số 105/2009/QĐ-TTg ngày 19/8/2009 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Quy chế quản lý CCN chậm so với thực tế. Trong đó, CCN trên địa bàn tỉnh có từ năm 2003 nhưng đến năm 2009 mới có quy chế quản lý. Thêm vào đó, thông tư hướng dẫn xử lý CCN hình thành trước khi quy chế quản lý CCN được ban hành.

Để thu hút đầu tư CCN, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 48/2016/NQ-HĐND khuyến khích đầu tư, phát triển CCN trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2017-2020. Tuy nhiên, theo ý kiến của nhiều doanh nghiệp, việc hỗ trợ này còn nhiều hạn chế.

Dự án đầu tư xây dựng, kinh doanh hạ tầng CCN và dự án đầu tư sản xuất, kinh doanh trong CCN chỉ được xem xét hỗ trợ sau khi đã có chủ đầu tư. Trong khi đó, để được hưởng cơ chế này thì doanh nghiệp phải ứng vốn đầu tư ít nhất 3 năm để giải phóng mặt bằng, san gạt, hoàn thiện hạng mục đầu tư hạ tầng kỹ thuật. Khi đã hoàn thiện xong, nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện về thủ tục, thiết kế, hồ sơ thì sẽ được tỉnh hỗ trợ, trong khi đó vốn đầu tư cho hạng mục nêu trên là không nhỏ. Nghị quyết chỉ có hiệu lực trong thời gian tương đối ngắn là 3 năm.

Theo Nghị quyết, các doanh nghiệp sẽ được hỗ trợ rà phá bom, lập quy hoạch phân khu, hạ tầng kỹ thuật dùng chung… nhưng không hỗ trợ chi phí giải phóng mặt bằng. Trong khi đó, chi phí giải phóng mặt bằng chiếm một số vốn không nhỏ đối với doanh nghiệp.

Hy vọng rằng, các cấp, ngành và địa phương sớm có những giải pháp tháo gỡ khó khăn trong thu hút đầu tư vào CCN hiện nay, nhất là cần có cơ chế, chính sách đủ mạnh, thông thoáng, thuận lợi để thu hút doanh nghiệp.

Cao Quỳnh