Tất cả chuyên mục
Thứ Sáu, 29/03/2024 16:49 (GMT +7)
Bất cập trong hoạt động vận tải hành khách đường bộ
Thứ 4, 20/06/2018 | 15:23:22 [GMT +7] A A
Xe khách giảm dần số lượng, nhường chỗ cho xe Limousine "trá hình" dưới hình thức xe hợp đồng; doanh nghiệp xem nhẹ quản lý, bỏ mặc lái xe “tự xử” dẫn đến cạnh tranh thiếu lành mạnh, mất trật tự ATGT, gây bức xúc trong dư luận xã hội... Đó là những gì thấy được trong hoạt động vận tải khách đường bộ hiện nay đang tồn tại ở Quảng Ninh.
Bùng nổ xe hợp đồng
Theo xu thế phát triển kinh tế thị trường, loại hình vận tải đường bộ mới là xe Limousine ra đời, nhằm thỏa mãn nhu cầu của hành khách. Xe được ví là “chuyên cơ mặt đất” với đầy đủ tiện nghi: Ghế có thể xoay, ngả, có tivi, wifi, ổ cắm sạc điện thoại, đón tận nhà, đưa tận chỗ đến, không dừng đỗ bắt khách dọc đường. Nhờ ưu điểm đó mà khách hàng sẵn sàng trả mức phí cao gấp 2-3 lần xe khách thông thường.
Nhu cầu tăng, dẫn đến loại hình vận tải này “nở rộ” trong mấy năm gần đây và trở thành lựa chọn được ưu tiên hàng đầu của hành khách. Sự ra đời của dịch vụ vận tải hành khách hạng sang Limousine cũng đánh dấu một bước ngoặt mới của thị trường vận tải.
Hình ảnh quảng cáo của hãng xe Vân Đồn Xanh Limousine chạy tuyến Quảng Ninh - Hà Nội. |
Có điều, sự ra đời của dịch vụ vận tải mới này đang “xé rào” những quy định của pháp luật. Theo một cán bộ Phòng Quản lý vận tải (Sở GTVT Quảng Ninh): Limousine trá hình dưới 10 chỗ bắt đầu phát sinh từ khi Nghị định 86/2014 của Chính phủ và Thông tư 63/2014 của Bộ GTVT ra đời, cho phép các xe hợp đồng dưới 10 chỗ không phải đăng ký danh sách hành khách và điểm đón, trả với Sở GTVT trước khi thực hiện hợp đồng.
Lợi dụng kẽ hở này, hàng loạt xe 16 chỗ thông thường sau khi được cải hoán thành 9-10 chỗ, gắn biển “xe hợp đồng” là như được “khoác áo tàng hình”, thản nhiên đón trả khách như xe tuyến cố định, vào một giờ cố định, có tần suất xe chạy như xe khách thông thường.
Theo thống kê từ Phòng Quản lý vận tải, số lượng xe khách truyền thống trên địa bàn tỉnh trong vòng một năm qua đã giảm hơn 100 đầu phương tiện. Từ trên 700 đầu xe, đến nay toàn tỉnh chỉ còn 601 xe hoạt động tại 135 tuyến, trong khi số lượng xe hợp đồng lại tăng mạnh. Toàn tỉnh hiện đang có trên 1.163 xe hợp đồng đăng ký hoạt động với Sở GTVT, tăng hơn 400 đầu xe.
Tình trạng này gây áp lực nặng nề lên các tuyến đường, thất thu thuế Nhà nước khi xe hợp đồng không tổ chức bán vé. Bên cạnh đó, sự gia tăng “nóng” của xe hợp đồng đã khiến những doanh nghiệp vận tải khách thông thường bị mất khách, thu hẹp thị phần, dẫn đến những cạnh tranh không lành mạnh.
Lực lượng CSGT kiểm tra phương tiện Limousine. |
Đại úy Nguyễn Xuân Tiến, Đội trưởng Đội CSGT và dẫn đoàn số 2, Phòng CSGT tỉnh cho biết: Trong các đợt tăng cường kiểm tra hoạt động xe khách, trừ các vi phạm quy định trong Luật giao thông đường bộ sẽ bị xử lý, còn lại về loại hình xe hoạt động không thể thực hiện được. Limousine đăng ký xe hợp đồng, tuy nhiên dưới 10 chỗ không phải đăng ký danh sách hành khách và điểm đón, trả với Sở GTVT. Khi lực lượng CSGT tiến hành kiểm tra, các xe đều hợp thức hóa danh sách hành khách bằng cách viết tay. Muốn xử phạt mà không biết quy chiếu vào đâu để bắt lỗi vi phạm.
Dịch vụ mới, thuận lợi cho người dân, nhưng lại đang vi phạm quy định của pháp luật về kinh doanh vận tải. Bên cạnh đó, loại hình dịch vụ này cũng cạnh tranh không bình đẳng với các doanh nghiệp kinh doanh vận tải thông thường dẫn đến nhiều hệ lụy trong hoạt động vận tải khách đường bộ đang diễn ra ở Quảng Ninh.
Xe khách loay hoay chống đỡ
Khoảng hai năm gần đây, anh An Văn Dự, chủ một quán trà đá vỉa hè tại khu Cột 5, phường Hồng Hà, TP Hạ Long có thêm nguồn thu nhập mới. Ngoài công việc bình thường phục vụ cho quán, anh Dự còn kiêm thêm là đầu mối thông tin cho mỗi chuyến xe khách khi chạy qua quán. Anh gọi vui là “bắn xe”. Công việc tương đối đơn giản, tuy nhiên cũng đem lại cho anh nguồn thu khá ổn định.
Theo anh Dự, vị trí ngồi tại Cột 5, cách các “điểm nóng” tập trung đông khách có nhu cầu đi xe là ngã ba Kênh Liêm, ngã tư Loong Toòng khoảng 4-5km. Do số lượng xe khách chạy qua tuyến đông, trong khi hành khách ngày một giảm, vì thế cánh lái xe mới nghĩ ra cách chọn địa điểm quán anh làm nơi thông tin mỗi chuyến xe khách cùng lộ trình chạy qua.
Chỉ với một chiếc điện thoại, khi xe khách qua quán, anh Dự liên lạc với xe chạy trước đó để thông tin. Với thông tin nhận được từ anh, xe khách đang trong "hành trình" đợi đón khách tại khu vực trung tâm sẽ tăng ga để đến điểm kế tiếp, nhường chỗ cho xe phía sau lên. Mỗi lượt như vậy, lái xe trả cho anh Dự 10.000 đồng, trung bình mỗi ngày công việc này giúp anh có thêm thu nhập từ 200.000 đến 300.000 đồng. Theo anh Dự cho biết, tại ngã tư Loong Toòng cũng có một điểm như vậy “bắn xe” cho điểm đón bên Bãi Cháy.
Sở dĩ, cánh lái xe khách phải tìm đến anh Dự, nguyên nhân chính cũng bởi lượng hành khách ngày một giảm do bị chia sẻ với loại hình vận tải mới Limousine lách luật. Cũng chính vì thế, hiện các hãng xe khách không còn mặn mà với việc đầu tư, nâng cấp phương tiện trong hoạt động vận tải hành khách, thay vào đó là rút dần đầu xe.
Cụ thể, rất nhiều thương hiệu xe uy tín trước đây của Quảng Ninh như Đức Phúc, Hồng Vân... hoạt động ngày càng mờ nhạt. Các hãng dần chuyển sang mô hình hoạt động theo hình thức HTX, với cách làm này doanh nghiệp rất lợi, chỉ cần đầu tư số tiền nhỏ mua thiết bị và đăng ký kinh doanh, còn các hộ cá thể sẽ tự góp xe, đóng tiền để hoạt động dưới thương hiệu đó mà không bị ràng buộc nhiều bởi sự quản lý.
Theo ông Đặng Mạnh Hà, Trưởng Phòng Quản lý vận tải (Sở GTVT Quảng Ninh), xe Limousine xuất hiện, xe khách hoạt động tùy tiện là do các điều khoản quy định còn “kẽ hở”; chế tài xử lý các lỗi vi phạm chưa đủ sức răn đe; cơ chế quản lý doanh nghiệp hoạt động vận tải hành khách chưa thực sự chặt chẽ, nhiều doanh nghiệp kinh doanh còn manh mún.
Nên quản hay cấm?
Trong khi các xe chạy tuyến cố định phải vào bến, chạy theo lộ trình thì xe hợp đồng “trá hình” chạy tuyến cố định lại tìm mọi cách để lách luật, không bị chi phối bởi các điều kiện kinh doanh vận tải và tránh nhiều loại phí, thuế. Điều này không chỉ gây bất bình đẳng trong hoạt động vận tải với các xe chạy tuyến cố định, mà còn khiến loại hình xe này phải loay hoay tìm cách tồn tại.
Chính sự cạnh tranh này đã nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp, mất ATGT khi xe khách tìm mọi cách để có được khách kể cả phóng nhanh, vượt ẩu và tranh giành... nhất là khi mô hình hoạt động theo hình thức HTX đang được ưu tiên lựa chọn.
Tình trạng xe khách vi phạm lỗi dừng đỗ, chờ đón khách diễn ra khá phổ biến trên địa bàn tỉnh. |
Sự ra đời của loại hình Limousine rõ ràng có tác động không nhỏ đối với hoạt động vận tải hành khách đường bộ. Tuy nhiên, loại hình này lại phù hợp với quyền lợi hành khách, đáp ứng nhu cầu đi lại của nhân dân. Vậy nên quản hay nên cấm?
Ông Trần Văn Thuyết, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Quảng Ninh cho biết: Không cấm được, hành khách đã chấp nhận loại dịch vụ này, có nghĩa là nó có đất sống. Do đó, về mặt luật pháp thì cần có những điều chỉnh cho phù hợp để quản lý tốt hơn. Bởi loại hình vận tải mới này hiện đang trở thành phương tiện di chuyển được người dân lựa chọn với nhiều tiện ích so với xe khách truyền thống.
Việc làm cần thiết hiện nay là làm sao để không chồng chéo giữa các loại hình vận tải, có sự cạnh tranh công bằng, bình đẳng giữa các doanh nghiệp. Theo đó, nên đưa loại xe này vào diện bắt buộc phải thông báo về hai đầu bến trước mỗi chuyến đi; giám sát chặt chẽ công tác đăng kiểm sau khi hoán cải, cấp phép hoạt động phải được kiểm soát thông qua các thủ tục có quy định chặt chẽ về điều kiện kinh doanh...
Bên cạnh đó, thực hiện nghiêm Nghị định 91/2009/NĐ-CP của Chính phủ về lắp đặt thiết bị giám sát hành trình trên các phương tiện vận tải hành khách... Sở GTVT cũng sớm triển khai thành lập và ứng dụng trung tâm dữ liệu, kiểm soát hành trình của các phương tiện theo quy định. Thông báo công khai danh sách xe hợp đồng được phép hoạt động.
Đối với các doanh nghiệp kinh doanh vận tải, cần nghiêm túc thực hiện các quy định bắt buộc trong hoạt động kinh doanh, duy trì và báo cáo thường xuyên tình hình hoạt động các phương tiện thông qua ban ATGT doanh nghiệp. Đồng thời, phải xây dựng thương hiệu để tạo dựng môi trường kinh doanh lành mạnh giữa các hãng xe, xây dựng được hình ảnh an toàn, văn minh, lịch sự để dần loại bỏ các thương hiệu mất uy tín.
Các cơ quan thực thi công vụ cần tăng cường biện pháp giám sát, cương quyết xử lý nghiêm các xe cố tình vi phạm Luật Giao thông đường bộ và các hành vi thiếu văn hoá trong kinh doanh vận tải.
Đỗ Phương
Liên kết website
Ý kiến ()