Nuôi trồng thủy sản trong vùng lõi Vịnh Hạ Long

Sau gần 3 năm thực hiện, mô hình thí điểm “Nuôi trồng thuỷ sản thân thiện với môi trường trên Vịnh Hạ Long” tại khu vực Vung Viêng bước đầu đã đảm bảo cho việc phát triển, nuôi trồng thủy sản một cách bền vững tại khu vực vùng lõi của Vịnh Hạ Long. Đồng thời tạo nên một sản phẩm du lịch trải nghiệm mới mẻ đối với du khách khi tham quan, tìm hiểu về những phương thức mưu sinh truyền thống của ngư dân Hạ Long sinh sống trên vịnh.

[links()]

Khách du lịch tham quan mô hình nuôi trồng thủy sản bằng nhà bè tại khu vực Vung Viêng. (Ảnh: HTX Du lịch dịch vụ Vạn chài Hạ Long cung cấp)

Làng chài Vung Viêng thuộc quần thể đảo Vụng Hà nằm trong vùng bảo vệ tuyệt đối trên Vịnh Hạ Long, được hình thành từ những năm đầu thế kỷ 20. Do đặc thù về địa hình, khu vực này rất kín gió và lặng sóng nên một số hộ gia đình đã định cư tại đây tạo nên làng chài nhỏ.

Trước đây, người dân làng chài này vẫn nuôi trồng thuỷ sản theo hình thức truyền thống như sử dụng cá tạp làm thức ăn cho cá nuôi thương phẩm, dẫn đến ô nhiễm môi trường nước. Bên cạnh đó, việc sử dụng phao xốp làm bè nuôi cá nổi trên mặt nước, sau 2-3 năm, phao xốp vỡ ra thành từng mảnh nhỏ khiến môi trường vịnh bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Chính vì vậy, tháng 4/2016, mô hình thí điểm nuôi trồng thuỷ sản kết hợp với du lịch có trách nhiệm trên Vịnh Hạ Long tại khu vực Vung Viêng được thực hiện, nhằm tạo sinh kế bền vững cho ngư dân làng chài sau khi di chuyển lên bờ, hình thành một sản phẩm du lịch hấp dẫn; góp phần gìn giữ, bảo tồn làng chài truyền thống trên Vịnh Hạ Long. Mô hình này nằm trong khuôn khổ dự án “Sáng kiến liên minh Vịnh Hạ Long - Cát Bà” do Chính phủ Hoa Kỳ tài trợ. Mô hình đã lắp đặt được 32 nhà bè và bè nuôi trồng thuỷ sản kết hợp với dịch vụ tham quan du lịch.

Để lựa chọn điểm phù hợp thực hiện xây dựng mô hình thí điểm nuôi trồng thuỷ sản thân thiện môi trường kết hợp với du lịch có trách nhiệm trên Vịnh Hạ Long, Sở NN&PTNN đã chủ trì tổ chức đoàn khảo sát tiến hành điều tra thực địa tại 3 khu vực trong 6 điểm nuôi trồng thuỷ sản lồng bè đã được quy hoạch trên Vịnh Hạ Long. Qua quá trình điều tra khảo sát thực địa, các bên đã đi đến thống nhất đề xuất địa điểm triển khai là khu vực Vung Viêng. Đây là khu vực làng chài Vung Viêng xưa với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, lưu giữ được nhiều nét văn hoá của ngư dân Hạ Long, là một trong những điểm khám phá thú vị của du khách khi tham quan Vịnh Hạ Long và Bái Tử Long. HTX Du lịch dịch vụ Vạn chài Hạ Long là doanh nghiệp duy nhất thực hiện mô hình thí điểm này.

Mô hình được thực hiện dựa trên nguyên tắc 3 bên cùng tham gia. Đối tượng tham gia là người dân làng chài Vung Viêng tái định cư ở TP Hạ Long, Trung tâm Bảo tồn sinh vật biển và Phát triển cộng đồng là đơn vị được lựa chọn phối hợp với các cơ quan của tỉnh và UBND TP Hạ Long triển khai mô hình này. HTX Du lịch dịch vụ Vạn chài Hạ Long là đơn vị quản lý, phối hợp triển khai lắp đặt nhà bè. Hiện tại mô hình đã lắp đặt hoàn thiện 32 nhà bè và đi vào hoạt động, thu hút hàng trăm lượt khách du lịch tham quan mỗi ngày. Trong đó 50% nguồn vốn do dự án hỗ trợ, còn lại là do HTX Du lịch dịch vụ Vạn chài Hạ Long đối ứng. Như vậy, các hộ nuôi trồng chỉ phải bỏ kinh phí mua giống cá. Sau 3 năm, các hộ muốn tiếp tục phát triển nuôi trồng thuỷ sản sẽ được hợp tác xã chuyển nhượng lại các nhà bè với kinh phí phù hợp.

Tham quan khu làng chài nuôi trồng thủy sản là một trong những sản phẩm du lịch mới đang ngày càng thu hút du khách, đặc biệt là khách quốc tế (Ảnh: HTX Du lịch dịch vụ Vạn chài Hạ Long cung cấp)

Dù đã di dời lên bờ sinh sống, nhưng gia đình ông Nguyễn Văn Huân vẫn lựa chọn duy trì công việc ở làng chài Vung Viêng. Hiện cả gia đình ông đang làm tại HTX Du lịch dịch vụ Vạn chài Hạ Long và là một trong những hộ được tham gia mô hình nuôi trồng thủy sản thân thiện này. Ông Huân chia sẻ: “Tôi rất phấn khởi khi được lựa chọn tham gia mô hình. Tôi đã tham gia đầy đủ những buổi tập huấn về nuôi trồng thuỷ sản thân thiện với môi trường cùng với kinh nghiệm vốn có, chúng tôi rất tự tin thực hiện tốt mô hình này. Việc lựa chọn cá giống có nguồn gốc và kích cỡ đồng đều thực sự khiến cho chất lượng cá thương phẩm tốt hơn rất nhiều so với cách nuôi trước đây. Bên cạnh đó việc sử dụng thức ăn công nghiệp cũng khiến cá phòng chống bệnh tốt hơn, sinh trưởng đều đặn hơn. Trong năm 2017 vừa qua, gia đình tôi đã cho thu hoạch được lứa cá đầu tiên, trừ chi phí thì thu nhập cũng khoảng 70 triệu đồng”.

Được biết, trong quá trình thực hiện, đã có 1.625 người trực tiếp tham gia các hoạt động dự án; trong đó có 109 người được hưởng lợi kinh tế từ việc quản lý và bảo tồn tài nguyên bền vững với hỗ trợ từ dự án; 842 người được tham gia tập huấn đào tạo về các chủ đề liên quan đến quản lý tài nguyên thiên nhiên, bảo tồn đa dạng sinh học với sự hỗ trợ của dự án; 206 người đã áp dựng kỹ thuật hoặc cách thực hành quản lý mới do dự án hỗ trợ; 45% phụ nữ/tổng số người tham gia vào các hoạt động liên quan đến mô hình thí điểm do dự án hỗ trợ và có khả năng tiếp cận các nguồn lực kinh tế hiệu quả; 19 cơ quan, đơn vị, địa phương đã cùng hợp tác, làm việc để bảo vệ và phát triển bền vững Vịnh Hạ Long với sự hỗ trợ dự án…

Ông Tăng Văn Phiến, Giám đốc HTX Du lịch dịch vụ Vạn chài Hạ Long chia sẻ, khác với các nhà bè truyền thống của ngư dân làng chài trước đây, tất cả các nhà bè trong dự án đều được làm bằng vật liệu thân thiện với môi trường và đảm bảo tính thống nhất, thẩm mỹ cao. Theo quy hoạch chi tiết nuôi trồng thuỷ sản trên Vịnh Hạ Long, mỗi hộ tham gia mô hình được cấp 300m2 diện tích mặt nước và 180m2 nhà bè do dự án và HTX hỗ trợ. Đây là mô hình thiết thực, góp phần tạo sinh kế, nâng cao thu nhập cho người dân, tạo ra sản phẩm du lịch hấp dẫn trên Vịnh Hạ Long. Khu nuôi trồng thuỷ sản trở thành sản phẩm du lịch mới. Du khách đến tham quan làng chài Vung Viêng sẽ được đi thuyền nan vào thăm khu nuôi trồng thuỷ sản, được cùng ngư dân chăm cá, thả mồi và thưởng thức không gian thanh bình tuyệt vời của làng chài độc đáo này.

Lương Giang