Hải Hà: 3 tỷ đồng đầu tư kênh tưới, đồng ruộng vẫn cằn khô

Hệ thống kênh mương bản Mốc 13, xã Quảng Đức (huyện Hải Hà) được sửa chữa, xây dựng mới với kinh phí khoảng 3 tỷ đồng nhằm cung cấp nước sản xuất nông nghiệp cho toàn bộ cánh đồng của người dân trong bản. Tuy nhiên, trong khi tuyến kênh mương này đã thi công xong từ cuối năm 2017 và được bàn giao cho địa phương đầu năm 2018, nhưng từ đó đến nay, một trong 2 tuyến kênh mương vẫn không hề có nước.

Anh Lỷ Văn Thái, bản Mốc 13, chỉ cho chúng tôi mảnh ruộng gia đình bỏ hoang để cỏ mọc, cho biết: "Ruộng nhà tôi nằm cạnh tuyến mương cũ hỏng, nay được đầu tư và sửa chữa hoàn thành cuối năm 2017, những tưởng vụ này có nước để sản xuất nhưng đến nay không có giọt nước nào, không thể trồng cấy được”. Mặc dù là vụ sản xuất chính trong năm nay nhưng hiện nay, không chỉ ruộng nhà anh Thái bỏ hoang mà rất nhiều diện tích đất nông nghiệp của các hộ dân bản Mốc 13 vẫn bị bỏ hoang do thiếu nước sản xuất.

Anh Lỷ Văn Thái buồn bã bên mảnh ruộng bỏ hoang vì không có nước tưới.

Bản Mốc 13 có 69 hộ dân, 307 nhân khẩu, đa phần là các hộ dân thuộc diện di dân biên giới của địa phương. Người dân ở đây sống chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, cánh đồng của bản Mốc 13 có 22ha đất sản xuất nông nghiệp nhưng phần lớn chỉ sản xuất được một vụ/năm do thiếu nước canh tác. Vì vậy, đời sống của người dân hết sức khó khăn.

Tuyến kênh mương được đầu tư từ năm 1999, nay đã hỏng, bỏ hoang.

Từ năm 1999, Nhà nước đầu tư hệ thống kênh mương ở bản Mốc với 2 tuyến, gồm: Tuyến kênh 1 lấy nước từ suối nhánh sông Ka Long đi dọc theo tuyến đường vành đai biên giới tỉnh lộ 341 (nay là QL18C) cấp cho khu ruộng cao. Tuyến 2 cũng lấy nước từ khe suối của sông Ka Long có một đập dâng nước và kênh dẫn nước về khu ruộng thấp phía cuối bản Mốc 13. Nhưng nhiều năm nay, 2 tuyến kênh mương này đã xuống cấp nghiêm trọng, không đảm bảo cung cấp nước cho sản xuất. Tuyến kênh 1 không sử dụng được vì toàn bộ kênh bị tắc, bờ kênh bị đổ vỡ, rò rỉ. Tuyến kênh 2 phần đập cũng đã bị hỏng không lấy được nước, phần kênh mương rò rỉ, tắc.

Tuyến kênh mương mới thì đầu tư bất hợp lý, dốc lên dốc xuống, mặc dù vừa đón những trận mưa đầu mùa nhưng vẫn cạn khô.

Nhằm khắc phục tình trạng thiếu nước sản xuất nông nghiệp cho người dân nơi đây, năm 2017, từ nguồn vốn chương trình định canh, định cư, Nhà nước đã đầu tư, sửa chữa và xây mới 2 tuyến kênh mương này để thay 2 tuyến kênh mương cũ đã bị hỏng. Trong đó: Tuyến kênh 1 được xây mới với chiều dài 1.129,5km. Tuyến kênh 2 sửa chữa lại đập lấy nước và kiên cố lại toàn bộ kênh mương với chiều dài 713m. Tổng kinh phí 3 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo phản ánh của người dân, khi kênh mương đã hoàn thành, bàn giao về cho địa phương từ đầu năm 2018, nhưng người dân vẫn không có nước sản xuất. Đồng ruộng vẫn bỏ hoang. Anh Lỷ Nhật Chương, bản Mốc 13 dẫn chúng tôi đi khảo sát toàn bộ hệ thống tuyến kênh mương 2 bức xúc: Các anh thấy đấy, kênh tự chảy mà dốc ngược lên thế kia thì lấy đâu ra nước. Điểm để trữ nước phía dưới khi tích nước thì chảy theo cống ngang đường lại thoát hết xuống phía sông Ka Long. Không những thế, nhiều đoạn đáy mương chất lượng xây dựng không đảm bảo, không biết có giữ được nước nữa không.    

Khu trữ nước thì chảy qua hệ thống cống ngang đường nên không thể trữ nước.

Khi chia tay người dân bản Mốc 13, chúng tôi day dứt câu nói của người dân nơi đây: Đã là bản nghèo của xã nghèo, nếu cứ đón nhận những công trình như thế này thì đến bao giờ mới thoát nghèo hay lại càng nghèo hơn? Bởi lẽ trước đây, bản cũng đã có những dự án đường giao thông nông thôn, nhưng vừa bàn giao đưa vào sử dụng đã xuống cấp nghiêm trọng. 

 Thái Cảnh