Thúc đẩy tăng trưởng xanh khu vực Vịnh Hạ Long

Với mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng xanh tại vùng Vịnh Hạ Long thông qua việc thực hiện các chính sách bền vững môi trường đối với các ngành công nghiệp trọng điểm và thực hiện các chính sách phát triển ngành du lịch, Dự án thúc đẩy tăng trưởng xanh khu vực Vịnh Hạ Long do Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tài trợ được thực hiện chủ yếu tại khu vực Vịnh Hạ Long và các địa phương lân cận. Qua đó, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững chung của tỉnh.

[links()]

Các tình nguyện viên thu gom rác thải trên Vịnh Hạ Long. Ảnh: Tổ chức IUCN

Nỗ lực bảo vệ môi trường Vịnh

Thời gian qua, tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp quyết liệt nhằm bảo vệ môi trường Vịnh Hạ Long. Cụ thể, như: Cấm các hoạt động chuyển tải clinker, xi măng và các loại hàng hóa rời (dăm gỗ, đá các loại…), không cho di chuyển các hoạt động khai thác, sàng tuyển, bốc rót than trên Vịnh. Đặc biệt, đã di dời và quy hoạch các điểm cư dân làng chài, địa điểm nuôi trồng thủy sản bằng lồng bè, tăng cường quản lý hoạt động vận chuyển khách tham quan du lịch và tàu lưu trú du lịch; tổ chức thu gom rác thải trên Vịnh Hạ Long… Công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức cộng đồng tham gia bảo vệ môi trường ngày càng được nâng lên rõ rệt. Việc phối hợp tuyên truyền, giáo dục tập trung vào các đối tượng: Ngư dân, những người tham gia các hoạt động kinh tế, xã hội trên và ven bờ Vịnh, khách du lịch đã phát huy được hiệu quả.

Đáng chú ý, để cải thiện môi trường biển nhất là trong vùng Di sản, từ năm 2016 TP Hạ Long đã cấm sử dụng phao xốp làm vật liệu nâng nổi bè trên Vịnh Hạ Long, đồng thời yêu cầu các đơn vị, cá nhân phải thực hiện thay thế phao xốp bằng phao nhựa, phao composite hoặc vật liệu bền vững khác đảm bảo cảnh quan, không gây ô nhiễm môi trường trong quá trình sử dụng.

Hiện trên Vịnh Hạ Long có hơn 50 tổ chức, cá nhân sử dụng công trình nổi. Trong đó có 27 tổ chức, cá nhân nuôi trồng thủy sản và kinh doanh dịch vụ trên Vịnh Hạ Long đã thay thế toàn bộ phao xốp bằng vật liệu bền vững với hơn 3.520 quả, chiếm 85%.

Mặc dù đã có nhiều nỗ lực trong công tác bảo vệ môi trường Vịnh Hạ Long tuy nhiên, có lúc, có nơi vẫn còn tình trạng rác thải gây ô nhiễm. Nguyên nhân do nhân lực để thực hiện công tác thu gom rác thải còn ít, chưa kể đến các điều kiện đặc thù như trên Vịnh có nhiều đảo nhỏ, vụng, chế độ thuỷ văn... gây không ít khó khăn cho hoạt động thu gom rác thải trôi nổi trên Vịnh.

Mặt khác, ý thức của một số du khách, người dân tại khu vực ven bờ chưa cao, vẫn có hiện tượng lén lút vứt, xả rác xuống Vịnh. Trong khi đó, Vịnh Hạ Long tiếp giáp nhiều khu đô thị nên công tác bảo vệ môi trường Vịnh chịu áp lực về rác thải rất lớn từ các khu dân cư này.

Thúc đẩy tăng trưởng xanh khu vực Vịnh Hạ Long

Để đi vào chiều sâu hoạt động bảo vệ môi trường Vịnh, từ đó có thể đưa ra các khuyến cáo tác động môi trường, giữ gìn và phát huy giá trị của Di sản Vịnh Hạ Long, Dự án Thúc đẩy tăng trưởng xanh tại khu vực Vịnh Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, do JICA tài trợ, đang được triển khai.

Giai đoạn 1 dự án thực hiện từ tháng 10/2015 đến tháng 9/2016, với nhiệm vụ chủ yếu là lập kế hoạch chi tiết của dự án để xác định các vấn đề ưu tiên cần được giải quyết. Giai đoạn 2 (giai đoạn thực hiện, trình diễn tăng trưởng xanh) của dự án thực hiện trong 3 năm, bắt đầu từ tháng 11/2016 với 5 hoạt động chính, gồm: Tăng cường cơ chế cấp ngân sách và cơ chế tài chính cấp tỉnh cho quản lý môi trường và tăng trưởng xanh; thúc đẩy cơ chế ưu đãi hỗ trợ quản lý và tiết kiệm năng lượng; thúc đẩy du lịch bền vững tại khu vực Vịnh Hạ Long; tăng cường năng lực quản lý môi trường thông qua kiểm soát tải lượng ô nhiễm trực tiếp xuống Vịnh; nâng cao nhận thức thông qua xuất bản và phát hành sách trắng về tăng trưởng xanh khu vực Vịnh.

Du thuyền Victory Star của Công ty TNHH Vận chuyển khách Bài Thơ được chạy thử nghiệm bằng dầu diezel sinh học góp phần bảo vệ môi trường Vịnh Hạ Long.

Tính đến thời điểm hiện tại Ban quản lý dự án đã phối hợp với chuyên gia JICA, các tổ công tác tổ chức trên 50 cuộc họp, làm việc với các sở, ngành, địa phương; tổ chức trên 20 cuộc khảo sát và làm việc tại các địa phương tham gia dự án.

Theo đó, 5 tổ công tác đã triển khai cụ thể các nội dung công việc được phân công, như: Xem xét về cơ chế tài chính cho tăng trưởng xanh, xem xét việc áp dụng Chương trình mục tiêu quốc gia đối với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh, xây dựng một chương trình tài chính cấp tỉnh để thực hiện các hoạt động tăng trưởng xanh. Đồng thời, cung cấp danh sách các đối tượng mục tiêu cho hoạt động tăng cường sử dụng các quỹ hiện tại; thiết kế “Thư ngỏ” giới thiệu hoạt động và các hình thức hỗ trợ tài chính của Quỹ BVMT gửi đến 1.000 doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh và đã nhận được những phản hồi tích cực từ các đơn vị.

Đối với việc thúc đẩy chính sách khuyến khích quản lý và tiết kiệm năng lượng, tổ công tác đã đưa ra các giải pháp tiết kiệm năng lượng chi tiết đối với 4 đơn vị đã có kết quả kiểm toán năng lượng (Công ty CP Xi măng Hạ Long; Công ty CP Xi măng Thăng Long; Công ty CP Khách sạn Sài Gòn; Công ty CP XNK Thuỷ sản Quảng Ninh); triển khai thí điểm hệ thống chiếu sáng giao thông sử dụng đèn LED tiết kiệm năng lượng tại TP Hạ Long và TP Uông Bí. Bên cạnh đó, hoàn thiện bản đồ du lịch khu vực Vịnh Hạ Long bằng các ngôn ngữ tiếng Việt, Anh, Nhật và tập gấp tiếng Anh dành cho doanh nghiệp khu vực Vịnh Hạ Long nhằm quảng bá mở rộng thương hiệu Vịnh Hạ Long; triển khai kế hoạch cải thiện trang web và xúc tiến du lịch thông qua trang mạng xã hội (SNS).

Đặc biệt, tổ công tác đã thành lập Ban Du lịch sinh thái cộng đồng trên đảo Quan Lạn gồm 26 thành viên, đồng thời thống nhất ký kết kế hoạch hành động chi tiết hợp phần thúc đẩy du lịch sinh thái trên đảo. Đến nay đã xây dựng 2 hành trình khám phá gồm: Lịch sử và văn hóa hào hùng đảo Quan Lạn và một ngày làm nông dân và ngư dân; hoàn thành nội dung thuyết minh cho 2 hành trình khám phá trên đảo Quan Lạn. Lắp đặt thiết bị Bio toilet trên tàu du lịch và triển khai thí điểm Nhà máy sản xuất phân vi sinh; hoàn thiện cơ bản các bài viết và chuyển cho đơn vị thiết kế để hoàn thành sách trắng về tăng trưởng xanh khu vực Vịnh Hạ Long.

Với nhiều hoạt động đã và đang triển khai có thể khẳng định Dự án thúc đẩy tăng trưởng xanh khu vực Vịnh Hạ Long không chỉ phù hợp với việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ “nâu” sang “xanh” của Quảng Ninh, mà còn đóng góp vai trò quan trọng trong việc nâng cao ý thức của người dân về bảo vệ môi trường nói chung, môi trường trên Vịnh Hạ Long nói riêng.

Thu Trang