Hỗ trợ và giải quyết dứt điểm việc giải thể các HTX đã ngừng hoạt động, HTX chuyển đổi theo luật mới

Luật Hợp tác xã (HTX) năm 2012 (có hiệu lực từ tháng 7/2013) đã tạo động lực mới cho khu vực kinh tế hợp tác, HTX cả nước nói chung và tỉnh Quảng Ninh nói riêng. Tuy nhiên, thực tiễn triển khai tại Quảng Ninh cho thấy, việc chuyển đổi HTX theo Luật này chưa đạt kết quả như mong muốn. Liên quan đến vấn đề này, phóng viên Báo Quảng Ninh đã có cuộc phỏng vấn ông Vũ Công Lực (ảnh), Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh.

Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Quảng Ninh Vũ Công Lực.

- Đến nay, các HTX trên địa bàn tỉnh đã hoàn thành cơ bản việc chuyển đổi theo Luật HTX năm 2012, tuy nhiên sau khi chuyển đổi, các HTX lại lúng túng trong vận hành. Nguyên nhân do đâu, thưa ông?

+ Có thể thấy, Luật HTX năm 2012 đã tạo động lực và sức sống mới cho khu vực kinh tế hợp tác, HTX của cả nước nói chung và tỉnh Quảng Ninh nói riêng. Theo đó, các HTX kiểu cũ phải rà soát sửa đổi, bổ sung điều lệ theo quy định của Luật; các thành viên gắn kết với HTX thông qua hợp đồng kinh tế; khi tham gia HTX phải có nghĩa vụ góp vốn và lợi nhuận được phân phối theo 2 hình thức là vốn góp cổ phần và mức độ sử dụng dịch vụ của thành viên.

Đồng thời, việc chuyển đổi mô hình hoạt động theo Luật HTX năm 2012, vai trò của HTX sẽ được nâng lên thông qua các khâu, như: Tổ chức sản xuất, mở rộng dịch vụ, liên kết từ cung ứng đến tiêu thụ sản phẩm... tạo thuận lợi trong quy hoạch, chỉnh trang đồng ruộng theo hướng sản xuất hàng hóa. Không những vậy, việc chuyển đổi này có ý nghĩa xã hội tích cực, gắn kết tình làng, nghĩa xóm, góp phần phát triển cộng đồng vùng dân cư... 

Tuy nhiên, thực tiễn triển khai tại tỉnh ta cho thấy lãnh đạo và thành viên HTX vẫn chưa thực sự thay đổi theo tinh thần của Luật mới. Các HTX vẫn duy trì bộ máy quản lý cồng kềnh, quy mô sản xuất nhỏ lẻ mang nặng tính phong trào; thiếu định hướng trong hoạt động sản xuất kinh doanh, thiếu sự liên kết...

Công tác tuyên truyền phổ biến Luật mới được triển khai ở phạm vi hẹp, chưa lan tỏa rộng đến từng thành viên. Do đó, đa số thành viên không phân biệt được mô hình HTX kiểu mới với kiểu cũ. Bên cạnh đó, trình độ, năng lực cán bộ quản lý HTX có nhiều hạn chế, việc thu hút, huy động nguồn lực về con người, nguồn vốn còn bất cập dẫn tới HTX vận hành kém hiệu quả thời gian qua.

- Theo quy định, hết tháng 7/2016, các HTX không thực hiện chuyển đổi theo Luật HTX năm 2012 buộc phải giải thể hoặc chuyển sang loại hình kinh tế khác. Thế nhưng, đến nay toàn tỉnh vẫn còn 5 HTX chưa chuyển đổi và 67 HTX ngừng hoạt động chưa giải thể được, ông cho biết rõ hơn về vấn đề này?

+ Có nhiều nguyên nhân khiến các HTX ngừng hoạt động chưa giải thể, chưa chuyển đổi theo Luật HTX năm 2012 do vướng mắc trong xử lý tài sản, đặc biệt là tài sản không chia (bao gồm tài sản của Nhà nước và tài sản tích lũy của HTX). Cùng với đó, các công nợ của HTX còn tồn đọng trước đây, bao gồm nợ thuế, nợ các khoản phải nộp Nhà nước, nợ các tổ chức tín dụng, nợ các thành viên... Có nhiều HTX đã ngừng hoạt động từ lâu, lãnh đạo HTX không còn ở địa phương, hồ sơ tài liệu có liên quan bị thất lạc nên quá trình giải thể gặp vướng mắc.

Một số cơ quan có thẩm quyền ở nhiều địa phương thiếu quan tâm chỉ đạo, kiểm tra xử lý, giải quyết các khó khăn vướng mắc nên dẫn đến tình trạng HTX ngừng hoạt động chưa giải thể, HTX chưa chuyển đổi còn kéo dài.

Lao động ở HTX Phụng Hoàng (Uông Bí) may túi siêu thị xuất khẩu.

- Được biết, UBND tỉnh quyết định thành lập Tổ tư vấn hỗ trợ HTX tỉnh do Liên minh HTX tỉnh làm Tổ trưởng, có nhiệm vụ hỗ trợ giải thể 67 HTX ngừng hoạt động, chuyển đổi 5 HTX. Liên minh HTX tỉnh đã và đang thực hiện nhiệm vụ trên như thế nào thưa ông?

+ Việc giải thể các HTX yếu kém, tồn tại hình thức là chủ trương đúng đắn nhằm tổ chức, sắp xếp lại hoạt động của các HTX hiệu quả, thực chất hơn. Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Liên minh HTX tỉnh đang cùng với các sở, ban, ngành, địa phương rà soát lại tất cả các HTX ngừng hoạt động, HTX chưa chuyển đổi, xác định rõ nguyên nhân để có hướng tháo gỡ.

Đối với 5 HTX chưa thực hiện chuyển đổi, sẽ rà soát và hướng dẫn để nhanh chóng đăng ký lại theo Luật HTX năm 2012. Đối với 67 HTX ngừng hoạt động, Tổ tư vấn hỗ trợ sẽ rà soát bộ máy, đánh giá công nợ, sau đó phân loại và định giá tài sản để làm cơ sở cho việc xử lý, thu hồi theo quy định.

Việc xử lý công nợ phải thực hiện đúng trình tự, thủ tục theo quy định, ưu tiên thanh toán các khoản chi phí, như: Phí giải thể, phí thu hồi thanh lý tài sản, nợ lương, trợ cấp và BHXH của người lao động... Trong trường hợp giá trị tài sản còn lại không đủ để trả các khoản nợ ưu tiên thì sẽ phải trả một phần theo tỷ lệ tương ứng với các khoản nợ phải chi trả ưu tiên đó. Trường hợp HTX không còn tiền để trả các khoản nợ đối với thuế và các khoản nộp khác thì đề nghị UBND tỉnh xóa nợ. Còn khoản nợ với các tổ chức tín dụng sẽ đàm phán và đề nghị xóa nợ cho HTX.

Những HTX đã ngừng hoạt động từ lâu, không còn đại diện hợp pháp thì sẽ tổ chức đại hội bầu bổ sung các thành viên bắt buộc để tham gia hội đồng giải thể. Trường hợp hồ sơ bị thất lạc sẽ căn cứ tài liệu còn lại để làm cơ sở cho việc xử lý giải thể HTX.

Theo chỉ đạo của UBND tỉnh, trong tháng 6/2018, Tổ tư vấn hỗ trợ HTX tỉnh sẽ phải hoàn tất báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ, tham mưu với tỉnh về các nội dung liên quan.

- Trân trọng cảm ơn ông!

Dương Trường (Thực hiện)