Để phát huy hiệu quả các cảng biển

Định hướng đến năm 2020, Quảng Ninh trở thành tỉnh có cơ cấu kinh tế dịch vụ - công nghiệp, vì vậy cảng biển được tỉnh xác định có vai trò quan trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Mặc dù đã được quan tâm phát triển, tuy nhiên, hệ thống cảng biển của tỉnh hiện chưa thực sự phát huy hiệu quả…

[links()]

Đại diện Cảng vụ Hàng hải Quảng Ninh thông tin về hoạt động hàng hải tại cuộc họp của UBND tỉnh thống nhất công tác quản lý nhà nước về tàu biển chở hàng vào địa bàn, tháng 3/2018. Ảnh: Nguyễn Huế

Theo quy định tại Thông tư số 01/2018/TT-BGTVT ngày 3/1/2018 của Bộ GTVT về công bố vùng nước cảng biển Quảng Ninh, toàn tỉnh có 6 khu vực hoạt động hàng hải. Tuy nhiên, hiện mới có 4 khu vực hoạt động phát triển, đó là các khu vực hàng hải: Hòn Gai, Cẩm Phả, Móng Cái và Quảng Yên.

Với vị trí địa lý thuận lợi, là cửa ngõ ra biển của các tỉnh phía Bắc, độ sâu luồng chạy tàu và khu neo đậu đảm bảo, năng lực bốc xếp hàng hóa ổn định… hoạt động hàng hải ở khu vực Hòn Gai đã được nhiều chủ tàu, chủ hàng lựa chọn. Năm 2017, đánh dấu sự tăng trưởng trở lại của vận tải container đến khu vực cảng biển Quảng Ninh nói chung, bến cảng Cái Lân nói riêng. Đặc biệt, tháng 6/2017, Liên doanh giữa hãng tàu Huyndai và Zim chính thức khai trương tuyến vận tải container bằng đường biển theo hải trình Pusan (Hàn Quốc) - Singapore - Cái Lân (Việt Nam) với tần suất 1 chuyến/tuần.

Lần đầu tiên tàu container cỡ lớn, sức chở đến 5.000 Teus, ra vào cảng Cái Lân đã tạo đột phá trong thu hút các hãng tàu có trọng tải lớn trên thế giới, đánh dấu vào bản đồ vận tải container tại khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, góp phần tăng trưởng hàng hóa tại khu vực cảng biển Hòn Gai. So với năm 2016, mặc dù số tàu biển đến cảng Hòn Gai năm 2017 giảm, nhưng hàng hóa thông qua cảng lại tăng, do xu thế vận tải biển thế giới hiện nay chủ yếu sử dụng các tàu biển có trọng tải lớn để tiết giảm chi phí…

Cùng với cảng biển Hòn Gai, hoạt động các khu vực hàng hải Cẩm Phả, Móng Cái, Quảng Yên cũng đạt nhiều kết quả quan trọng. Bên cạnh việc quan tâm đầu tư cho các bến cảng, Cảng vụ Hàng hải Quảng Ninh đã tăng cường phối hợp với các đơn vị, chủ tàu, đại lý để thực hiện thủ tục tàu biển trên Cổng thông tin một cửa quốc gia theo quy định. Theo đó, tàu biển ra, vào khu vực cảng biển Quảng Ninh thực hiện khai báo, cấp giấy phép rời cảng bằng điện tử. Đối với tàu khách du lịch quốc tế đến Quảng Ninh, Cảng vụ Hàng hải Quảng Ninh cũng chủ động thực hiện thủ tục nhanh gọn, đúng quy định pháp luật…

Theo số liệu của Cảng vụ Hàng hải Quảng Ninh, năm 2017, sản lượng hàng hóa thông qua các khu vực hàng hải Quảng Ninh đạt 86,5 triệu tấn, 16.392 lượt tàu biển và 98.041 lượt hành khách. Quý I/2018, sản lượng hàng hóa đạt 23,5 triệu tấn, 5.444 lượt tàu biển và 75.000 lượt hành khách. Riêng mặt hàng container, kể từ khi mở tuyến ACS (tháng 6/2017) đến nay đã có 133.000 Teus, tương ứng với 1,5 triệu tấn thông qua cảng Cái Lân.

Bên cạnh những lợi thế phát triển hoạt động hàng hải, công tác cải cách thủ tục hành chính, quản lý hoạt động khu vực hàng hải được tỉnh, các ngành chức năng chú trọng chỉ đạo thực hiện, tuy nhiên hiện hoạt động cảng biển tại Quảng Ninh vẫn gặp không ít khó khăn. Đơn cử như, cảng biển khu vực Hòn Gai, mặc dù có đầy đủ các yếu tố trở thành khu vực cảng biển tổng hợp then chốt của Việt Nam và quốc tế, tuy nhiên, các hãng tàu nước ngoài đến cảng cũng như các chủ hàng còn đắn đo khi lựa chọn giữa cảng biển này với cảng biển Hải Phòng.

Một trong những điểm nghẽn lớn nhất tại các bến cảng khu vực Hòn Gai là kết nối giao thông sau cảng. Bởi, khoảng cách từ Hòn Gai đi các tỉnh phía Bắc dài hơn so với việc xuất phát đi từ Hải Phòng, điều này dẫn đến việc tăng phí vận tải nội địa cho các hãng tàu, chủ hàng. Bên cạnh đó, các loại hình dịch vụ hàng hải tại khu vực Hòn Gai mới chỉ dừng lại ở việc làm đại lý tàu biển, dịch vụ lai dắt hỗ trợ, cung ứng một số loại hình dịch vụ đơn giản. Các dịch vụ đòi hỏi trình độ cao, như: Sửa chữa, bảo dưỡng máy móc tàu, lặn ngầm khảo sát thân vỏ tàu… còn phải huy động các cơ sở dịch vụ từ khu vực Hải Phòng thực hiện.

Cảng Cẩm Phả xuất những tấn than đầu tiên trong ngày mùng 1 Tết Mậu Tuất 2018. Ảnh: Lương Giang

Đối với khu vực hàng hải Móng Cái, dù có vị trí địa lý thuận lợi, tuy nhiên tàu, thuyền ra vào cảng chủ yếu vẫn là phương tiện thủy nội địa cùng phương tiện nhỏ của Trung Quốc dưới 200 DWT nhập, xuất cảnh; các mặt hàng vận chuyển chủ yếu là rượu, thuốc lá, đồ đông lạnh, xỉ than. Hoạt động biên mậu giữa Việt Nam và Trung Quốc còn phụ thuộc nhiều vào chính sách từ phía bạn. Đối với khu vực hàng hải Cẩm Phả, do đặc thù các bến cảng tại khu vực là đầu mối vận chuyển các mặt hàng chiến lược của Chính phủ, như xi măng, than, do đó năm 2017 thực hiện chính sách an ninh năng lượng, sản lượng than, xi măng xuất khẩu giảm. Ngoài ra, diễn biến bất lợi về thời tiết đã làm thời gian tàu neo đậu, hủy chuyến tại khu vực này tăng, ảnh hưởng đến hoạt động hàng hải. Còn đối với hoạt động hàng hải khu vực Quảng Yên cũng gặp khó khăn do luồng hàng hải vào khu vực Nhà máy Sửa chữa tàu biển Nosco chưa được khơi thông, nạo vét và mở rộng độ sâu phù hợp, nên các nhà đầu tư còn dè dặt trong xây dựng hạ tầng cảng biển...

Theo lãnh đạo Cảng vụ Hàng hải Quảng Ninh, để phát huy hiệu quả hơn nữa các khu vực hàng hải của Quảng Ninh, tỉnh cần có chính sách hỗ trợ bền vững để chủ tàu, chủ hàng, chủ phương tiện vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ lựa chọn khu vực cảng biển Quảng Ninh; quy hoạch khu công nghiệp ven biển, gắn liền với kết nối giao thông sau cảng tại khu vực Hòn Gai; xem xét quy hoạch, xây dựng trung tâm dịch vụ logistic tại khu vực Quảng Yên, khu vực đầm nhà Mạc để tận dụng được ưu thế về luồng chạy tàu có độ sâu đảm bảo, nâng cao hiệu quả sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu tại chỗ...

Trong cuộc họp bàn công tác quản lý nhà nước về tàu biển chở hàng hóa vào địa bàn Quảng Ninh tổ chức mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Đức Long đã yêu cầu Cảng vụ Hàng hải Quảng Ninh tiếp tục thực hiện tốt công tác cải cách hành chính, tạo điều kiện tốt nhất để các chủ tàu, hãng tàu, thuyền yên tâm khi vào cảng Quảng Ninh; các ngành chức năng phối hợp làm tốt công tác đảm bảo an ninh trật tự, tạo thuận lợi nhất trong quá trình giao nhận hàng hóa tại cảng. Để từng bước tháo gỡ khó khăn trong hoạt động hàng hải, Ban Quản lý các khu kinh tế tỉnh sớm hoàn chỉnh và trình phê duyệt toàn bộ đề án hạ tầng khu công nghiệp Cái Lân; Sở GTVT tham mưu thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về chuyển tải hàng hóa; Sở KH&ĐT tham mưu phương án đầu tư đường điện chiếu sáng từ cảng Quảng Ninh ra QL18…

Nguyễn Huế