Buôn bán, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật: Vẫn khó kiểm soát

Thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) là một trong những vật tư không thể thiếu trong sản xuất nông nghiệp, có tác dụng diệt trừ dịch hại trên cây trồng, nông sản nhanh và triệt để nhất, góp phần tăng năng suất, sản lượng. Tuy nhiên nếu sử dụng thuốc BVTV không được kiểm soát, đúng quy trình thì lại gây ra tác dụng ngược, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực tới nông sản và môi trường.

[links()]

Tại Quảng Ninh, mỗi năm người dân sử dụng từ 180 - 200 tấn thuốc BVTV do đó việc quản lý thuốc BVTV là rất quan trọng. Tuy nhiên thời gian qua, mặc dù đã rất nỗ lực song công tác quản lý, buôn bán, sử dụng thuốc BVTV trên địa bàn vẫn còn những hạn chế nhất định.

Cán bộ Sở NN&PTNT kiểm tra một cơ sở bán thuốc BVTV tại xã Bình Khê, TX Đông Triều.

Địa phương chưa tích cực vào cuộc

Theo Sở NN&PTNT, đơn vị chủ quản về thuốc BVTV, mối lo lớn nhất hiện nay trong công tác quản lý, kinh doanh, sử dụng thuốc BVTV là tình trạng buôn bán thuốc lén lút, trá hình tại các chợ cóc, chợ tạm, chợ vùng sâu, xa và tình trạng người dân mua thuốc với số lượng lớn hơn nhu cầu rồi tự “sang tay” lại cho nhau sử dụng. Các hình thức buôn bán thuốc BVTV kiểu này thường không có địa điểm cố định, được che đậy hòng trốn tránh cơ quan chức năng quản lý, sản phẩm thường không có nguồn gốc, hóa đơn chứng từ.

Đáng nói, tình trạng này đang xảy ra khá phổ biến, trong 3 năm gần đây, các đơn vị chức năng cấp tỉnh đã nhiều lần phát hiện và xử lý các quầy hàng bán thuốc BVTV di động. Trong đó, chỉ tính thời điểm cuối năm 2017, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã liên tục phát hiện các trường hợp bán thuốc BVTV kém chất lượng, không giấy tờ tại một số chợ nhỏ của huyện Hoành Bồ, Tiên Yên, Bình Liêu.

Điều đáng nói, theo phân cấp quản lý, các cơ sở buôn bán thuốc BVTV nhỏ lẻ trong chợ do chính quyền cấp xã quản lý. Do thuốc BVTV là mặt hàng kinh doanh có điều kiện nên các chế tài quản lý khá chặt chẽ, tuy nhiên các địa phương lại dường như chưa sử dụng để thực thi việc quản lý của mình. Báo cáo đánh giá của Sở NN&PTNT cho thấy, trong nhiều năm qua các cấp xã, phường thiếu quan tâm kiểm tra, rà soát những trường hợp buôn bán thuốc BVTV trong chợ và trong khu dân cư. Đến thời điểm này, các vụ vi phạm đã bị phát hiện, xử lý đều do đơn vị chức năng cấp tỉnh làm rõ, chưa có xã, phường thực hiện được việc này.

Lực lượng chức năng phát hiện cơ sở buôn bán thuốc Antracol 70WP giả vào tháng 1/2018.

Theo ông Nguyễn Trung Thành, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, việc cơ quan quản lý cấp xã thiếu sự quan tâm, vào cuộc như hiện nay sẽ dẫn đến khó kiểm soát tình trạng buôn bán, sử dụng thuốc BVTV, bởi thực tế đây là lực lượng sát với cơ sở, người dân nhất.

Vấn nạn thuốc BVTV giả

Bên cạnh cái khó trong quản lý buôn bán thuốc BVTV tại các chợ cóc, chợ tạm, hiện nay tình trạng lưu hành, buôn bán thuốc BVTV giả, nhái ngày càng phức tạp. Ngay trong những ngày đầu năm 2018, đơn vị chức năng tỉnh phát hiện tình trạng lưu thông sản phẩm thuốc BVTV Antracol 70WP giả trên thị trường khu vực TX Đông Triều. Ngay sau đó 3 cơ sở buôn bán thuốc BVTV Antracol 70WP giả với số lượng tương đối lớn cũng đã bị phát hiện.

Những sản phẩm giả này giống sản phẩm thật do Công ty TNHH BAYER Việt Nam độc quyền sản xuất đến 90%, nếu phân biệt bằng mắt thường rất khó phát hiện ra, đồng thời thủ đoạn buôn bán thuốc giả cũng rất tinh vi, giá bán của hàng giả không thấp hơn là bao so với sản phẩm chính hãng nên khiến cho không chỉ người dân mà chính các chủ cơ sở buôn bán thuốc BVTV dễ dàng bị nhầm lẫn. Trong khi đó Antracol 70WP là loại thuốc BVTV phổ biến, được sử dụng để trừ bệnh phổ rộng trên cả cây ăn quả, rau màu và lúa.

Đại diện Công ty TNHH BAYER Việt Nam, đơn vị sản xuất độc quyền thuốc Antracol 70WP thừa nhận hình dáng thuốc giả giống đến 90% thuốc chính hãng.

Mặc dù ngay sau khi phát hiện các trường hợp thuốc Antracol 70WP giả, cơ quan công an đã tích cực triển khai các biện pháp nghiệp vụ điều tra. Tuy nhiên đến thời điểm này vẫn chưa làm rõ được cơ sở sản xuất cũng như đầu mối cung cấp sản phẩm ra thị trường. Theo ông Đặng Đình Thắng, Trưởng Phòng Kinh tế TX Đông Triều, việc lưu hành, buôn bán thuốc Antracol 70WP giả vẫn có thể đang diễn ra, làm thiệt hại đến sản xuất nông nghiệp cũng như kinh tế của người dân.

Được biết đến thời điểm này, ngoài trường hợp thuốc Antracol 70WP giả nói trên, hiện cơ quan chức năng chưa có báo cáo chính thức nào về tình hình thuốc BVTV giả, nhái, kém chất lượng nói chung trên thị trường. Tuy nhiên theo thông tin mà phóng viên ghi nhận, nhiều người dân trên địa bàn đã mua phải các loại thuốc BVTV có màu sắc, mùi vị lạ, khi sử dụng không mang lại hiệu quả như quảng cáo trên bao bì sản phẩm. Điều này là hoàn toàn có thể xảy ra bởi số lượng, chủng loại thuốc BVTV trên thị trường hiện nay rất lớn, với trên 4.000 tên thuốc thương phẩm trong toàn quốc; 500 tên thương phẩm có mặt tại tỉnh Quảng Ninh, là điều kiện thuận lợi để các loại thuốc BVTV giả, nhái, kém chất lượng trà trộn.

Để hạn chế tình trạng trên, hằng năm các đơn vị chức năng của tỉnh đều rà soát, xây dựng danh mục thuốc BVTV theo hướng chọn lọc sản phẩm phù hợp với tình hình sản xuất trên địa bàn; khuyến khích sử dụng thuốc BVTV gốc sinh học; tăng cường tập huấn, trang bị kiến thức liên quan thuốc BVTV cho người bán và người sử dụng… Tuy nhiên theo đơn vị chuyên môn, cần thiết phải sớm khắc phục những tồn tại hiện nay trong công tác quản lý buôn bán, sử dụng thuốc BVTV. Trong đó nâng cao vai trò, trách nhiệm của chính quyền cấp xã; quyết liệt thanh, kiểm tra hoạt động buôn bán thuốc BVTV, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các lực lượng chuyên môn, qua đó nâng cao hiệu quả kiểm soát tình hình buôn bán, lưu thông, sử dụng thuốc BVTV.

Việt Hoa