Nâng chất cho OCOP: Thắt chặt tiêu chí, chuẩn hóa sản phẩm

Chương trình OCOP được triển khai từ năm 2014. Kết thúc giai đoạn I, năm 2016 Quảng Ninh đã thành công khi phát triển được hệ thống sản phẩm OCOP, định hướng trở thành sản phẩm hàng hóa. Bước vào giai đoạn II, từ năm 2017 đến nay, Chương trình OCOP phát triển theo chiều sâu, chú trọng vấn đề chất lượng sản phẩm, tạo lực đẩy cho các sản phẩm OCOP lợi thế trở thành sản phẩm chủ lực cấp tỉnh, quốc gia, đủ sức chiếm lĩnh thị trường trong nước, vươn tới thị trường xuất khẩu.

Để OCOP tiếp tục lan tỏa trở thành chương trình kinh tế quan trọng; nâng cao sức mạnh, vị thế, giúp sản phẩm OCOP vươn xa, mang lại giá trị, lợi nhuận cho người dân, doanh nghiệp, trong thời gian qua tỉnh Quảng Ninh đặc biệt thắt chặt các tiêu chí về chất lượng và chuẩn hóa sản phẩm.

Sản phẩm gốm sứ Đông Triều hiện đang rất "được lòng" người tiêu dùng.

Dán tem điện tử thông minh VNPT check

Tính đến thời điểm này, toàn tỉnh đang có 291 sản phẩm tham gia chương trình OCOP, trong đó có 85 sản phẩm được xếp hạng; doanh thu bán sản phẩm trên 1.000 tỷ đồng, gấp 5 lần so với mục tiêu đề ra ban đầu.

Có thể thấy sau lần thí điểm đầu tiên vào năm 2016, hiện nay cuộc thi đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP đã trở thành hoạt động thường niên. Kết thúc năm 2017, toàn tỉnh có 85 sản phẩm được gắn sao, bao gồm 5 sản phẩm 5 sao, 46 sản phẩm 4 sao và 34 sản phẩm 3 sao. Các sản phẩm này đều đạt các tiêu chí về VSATTP, kiểu dáng, nhãn mác, bao bì, nguồn gốc xuất xứ, đã công bố hợp quy hoặc quy định phù hợp; hệ thống sản xuất đạt chuẩn và khả năng tiếp thị sản phẩm tốt…

Ông Vũ Thành Long, Trưởng Ban Nông thôn mới tỉnh cho biết: Đây được coi là hoạt động nhằm chuẩn hoá các sản phẩm theo tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế, “thanh lọc” các sản phẩm kém chất lượng, ngăn chặn hàng giả, hàng nhái có thể trà trộn. Hiện nay, đơn vị chuyên môn đang triển khai các bước để tổ chức cuộc thi đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP năm 2018 vào trung tuần tháng 4. Trong đó nét mới là thang điểm chấm cho tiêu chí chất lượng sản phẩm tăng từ 35 điểm như cũ lên 50 điểm, chiếm vị trí chủ đạo, quyết định việc gắn sao và tham gia vào danh sách sản phẩm OCOP.

Từ tháng 8/2017, Quảng Ninh cũng chính thức dán tem điện tử thông minh VNPT check lên sản phẩm tham gia chương trình OCOP. Đây là một hoạt động chuẩn hóa sản phẩm OCOP, cho phép người tiêu dùng thông qua ứng dụng phần mềm VNPT check kiểm tra được nguồn gốc, đặc điểm, chủng loại, giá bán, doanh nghiệp sản xuất... qua đó thẩm định được chất lượng sản phẩm trước khi mua, hạn chế việc mua phải những sản phẩm giả, quá hạn sử dụng, ngoài ra còn có thể nắm được các thông tin khuyến mãi liên quan đến sản phẩm.

Nhờ sản phẩm có dán tem điện tử thông minh nên người tiêu dùng dễ dàng kiểm tra chất lượng trước khi mua. Ảnh: Cao Quỳnh

Tính đến thời điểm này, toàn tỉnh đã có 233/291 sản phẩm tham gia chương trình OCOP dán tem điện tử thông minh VNPT check. Theo kế hoạch, 58 sản phẩm còn lại (chủ yếu là sản phẩm mới tham gia chương trình OCOP) sẽ hoàn thành việc dán tem điện tử thông minh VNPT check trước Hội chợ OCOP khu vực phía Bắc - Quảng Ninh 2018 (dự kiến tổ chức từ 27/4 đến 2/5 tại Cung Quy hoạch, Hội chợ, Triển lãm và Văn hóa tỉnh), đảm bảo 100% sản phẩm tham gia chương trình OCOP có tem điện tử thông minh.

Mới đây, lần đầu tiên đơn vị chức năng xử lý nặng các trường hợp vi phạm về tiêu chuẩn chất lượng. Đó là kiên quyết đình chỉ cơ sở sản xuất miến dong Bình Liêu Trần A Chiu (thôn Lục Ngù, xã Húc Động, Bình Liêu) đồng thời thu hồi toàn bộ tem, nhãn mác, bao bì mang nhãn hiệu “Miến dong Bình Liêu” do cơ sở này đã không thu mua nguyên liệu dong riềng để chế biến sản phẩm tại vùng nguyên liệu theo quy định. Các đơn vị chức năng như Ban Nông thôn mới, Sở NN&PTNT, Sở Công Thương, Chi cục QLTT… tăng cường tổ chức các đợt kiểm tra, giám sát, lấy mẫu phân tích định kỳ, đột xuất tại các cơ sở sản xuất sản phẩm OCOP. Riêng Sở NN&PTNT đã triển khai chương trình giám sát sau thu hoạch đối với nhóm sản phẩm OCOP.

Cùng với đó, trước mỗi hội chợ OCOP, UBND tỉnh đều có văn bản yêu cầu đơn vị tổ chức bố trí các khu vực riêng biệt với biển hiệu rõ ràng trưng bày các sản phẩm OCOP, sản phẩm tham gia chương trình OCOP và sản phẩm chưa tham gia.

Quy trình sản xuất chuẩn

Theo đại diện Ban Nông thôn mới tỉnh, để nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP, về lâu dài cần phải chuyển đổi mô hình sản xuất từ quy mô hộ sang liên kết sản xuất, khuyến khích đơn vị tổ chức sản xuất là doanh nghiệp, đặc biệt các doanh nghiệp có tiềm lực, đồng thời xây dựng được các quy trình sản xuất chuẩn cho các sản phẩm, trước mắt là sản phẩm chủ lực.

Đây cũng là nhận định chung của nhiều đơn vị có “thâm niên” tham gia chương trình OCOP. Thực tế nhiều sản phẩm OCOP hiện nay, nhờ sự liên kết, sản xuất theo quy mô tập trung đã nâng cao cả về sản lượng và chất lượng, đáp ứng nhu cầu thị trường, mang lại doanh thu cho cả người sản xuất và người chế biến. Sản phẩm khau nhục của Tiên Yên là minh chứng rõ nét cho sức vươn của một nông sản địa phương, sản xuất nông hộ nhờ liên kết, sản xuất tập trung mà phát triển. Bên cạnh đó còn có các sản phẩm: Củ cải phên của Đầm Hà, cam Vạn Yên của Vân Đồn, giò chả Quang Dần của Móng Cái…

Ngọc trai Hạ Long hiện là sản phẩm mang lại giá trị cao.

Thực tế cho thấy, hầu hết nhóm sản phẩm OCOP có thế mạnh hiện nay đều do doanh nghiệp đóng vai trò chủ đạo trong tổ chức sản xuất. Đơn cử như Công ty CP Thương mại và Dịch vụ Bình Liêu, đơn vị sản xuất sản phẩm miến dong Bình Liêu với sản lượng và chất lượng tốt nhất vùng từ lâu đã liên kết với hàng trăm hộ dân trong việc cung cấp nguyên liệu hoặc bao tiêu cho các sản phẩm sản xuất tại các cơ sở vệ tinh có cùng tiêu chuẩn chất lượng. Hay các sản phẩm gốm sứ Đông Triều, ngọc trai Hạ Long, hàu và các sản phẩm từ hàu… sẽ không thể lớn mạnh, vươn tới thị trường lớn như hiện nay nếu thiếu vai trò liên kết, tổ chức sản xuất của doanh nghiệp.

Theo đại diện Sở NN&PTNT, sản phẩm OCOP vốn là sản phẩm hàng hóa, trong xu thế phát triển hiện nay đương nhiên sẽ chịu sự tác động của thị trường. Chính bởi vậy, các sản phẩm đều phải có chất lượng mới tồn tại được, nhà nước chỉ có thể đưa ra quy trình chuẩn để quản lý.

Hiện trong hệ thống sản phẩm tham gia chương trình OCOP có nhiều sản phẩm cùng loại, chỉ nguồn gốc xuất sứ là từ các địa phương khác nhau. Đơn cử như trứng vịt biển Đầm Hà, Đồng Rui; rượu ba kích Hoành Bồ, Ba Chẽ, Cẩm Phả, Uông Bí, Quảng Yên; mật ong Tiên Yên, Hải Hà, Hoành Bồ... Huyện Tiên Yên cũng đang khơi dậy việc tổ chức sản xuất miến dong, trong đó theo đơn vị kỹ thuật thẩm định, sản phẩm miến dong Tiên Yên vốn do cùng vùng nguyên liêu, kỹ thuật chế biến nên chất lượng không khác của Bình Liêu… Theo Sở NN&PTNT, các sản phẩm này sẽ đều giữ được thương hiệu sản phẩm OCOP nếu thực hiện đúng quy trình chuẩn đề ra và đều có cơ hội phát triển nếu đạt được tiêu chí chất lượng.

Việt Hoa

[links()]