"Kịp thời liên hệ với cơ quan chức năng khi quyền lợi người tiêu dùng bị xâm hại"

Đã hơn 6 năm Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (BVQLNTD) có hiệu lực, song sự quan tâm của chính những NTD còn rất hạn chế. Để làm rõ vấn đề này, phóng viên Báo Quảng Ninh đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Mạnh Hà (ảnh), Giám đốc Sở Công Thương.

+ Thưa ông, công tác bảo vệ quyền lợi NTD được thực hiện trên địa bàn tỉnh như thế nào?

- Ngay sau khi Luật BVQLNTD có hiệu lực, tỉnh đã thành lập Hội BVQLNTD. Hội hoạt động không vì lợi nhuận với mục đích đoàn kết, giúp đỡ, hỗ trợ NTD bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Đồng thời, giao chức năng quản lý nhà nước về BVQLNTD cho Sở Công Thương.

Bên cạnh đó, hằng năm, từ tỉnh đến các địa phương đều chủ động xây dựng các kế hoạch triển khai hoạt động BVQLNTD. Đồng thời, thường xuyên tổ chức các hội nghị, hội thảo, tập huấn phổ biến pháp luật, tư vấn, hỗ trợ nâng cao nhận thức BVQLNTD. Các huyện, thị xã, thành phố tích cực tuyên truyền Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam và Luật BVQLNTD bằng việc treo băng rôn, tổ chức lễ phát động, tập huấn. Bên cạnh công tác tuyên truyền, các lực lượng chức năng trên địa bàn tỉnh cũng tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm liên quan đến quyền lợi NTD. Chỉ tính riêng Chi cục QLTT tỉnh, trong 5 năm qua, Chi cục đã kiểm tra, xử lý 16.033 vụ vi phạm với tổng số tiền phạt là  31,5 tỷ đồng, phát mại hàng hóa trị giá 58,1 tỷ đồng, trị giá hàng tiêu hủy 19,7 tỷ đồng. Cùng với đó, tỉnh đã tổ chức nhiều phiên chợ đưa hàng Việt về nông thôn, miền núi, biên giới nhằm hỗ trợ NTD tiếp cận với các sản phẩm trong nước sản xuất có chất lượng cao.

Đáng chú ý, thông qua đơn, thư, điện thoại, các lực lượng chức năng của tỉnh đã tiếp nhận, kịp thời giải quyết thành công nhiều vụ việc khiếu nại của NTD liên quan đến chất lượng hàng hóa, bảo hành, giá cả…, từ đó góp phần bảo vệ quyền lợi chính đáng của NTD. Trong đó, riêng Hội BVQLNTD tỉnh đã giải quyết thành công 81 vụ việc khiếu nại trong 5 năm qua. Đặc biệt, những khiếu nại về tình trạng “chặt chém” của NTD đã và đang được các lực lượng chức năng của tỉnh xử lý nghiêm minh, kịp thời, triệt để nhằm không chỉ BVQLNTD mà còn góp phần xây dựng hình ảnh Quảng Ninh văn minh.

Doanh nghiệp ký cam kết sản xuất, kinh doanh sản phẩm, dịch vụ, hàng hóa đảm bảo chất lượng tại lễ phát động hưởng ứng Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam năm 2017.

+ Mặc dù có nhiều cố gắng trong công tác BVQLNTD song NTD vẫn đang ở “thế yếu”, đâu là nguyên nhân thưa ông?

- Đúng là như vậy. Phải thẳng thắn nói rằng nhiều doanh nghiệp cố tình phớt lờ trách nhiệm “hậu bán hàng” đối với sản phẩm mình đã cung cấp. Trong đó, thiếu chủ động, trách nhiệm và quan tâm của doanh nghiệp trong việc BVQLNTD. Việc bảo vệ quyền lợi cho người tiêu dùng mất rất nhiều thời gian, các thủ tục rắc rối, doanh nghiệp chây ì khiến cho NTD nản lòng, buông xuôi, e ngại. Ngoài sự thiếu chủ động của doanh nghiệp thì một trong những nguyên nhân của tình trạng trên đó là các chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe. Tình trạng sản xuất, buôn bán, vận chuyển hàng giả, hàng lậu, hàng không bảo đảm chất lượng vẫn diễn biến phức tạp.

Mặc dù Luật BVQLNTD đã được tuyên truyền và phổ biến rộng rãi trên các hội nghị, diễn đàn, phương tiện thông tin đại chúng, nhưng hiện người dân vẫn “thờ ơ” với quyền lợi, trách nhiệm, nghĩa vụ của mình. Điều này xuất phát từ truyền thống văn hoá mua bán lâu đời của người Việt Nam. Thói quen gặp là mua, thích là mua, rẻ là mua, đẹp là mua, mà không quan tâm đến nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng hàng hoá, đã gây nên thiệt hại rất lớn cho NTD. Bên cạnh đó, NTD hiện đang thiếu những kỹ năng bảo vệ mình. Trong đó, phần lớn NTD chưa có thói quen lấy hóa đơn khi mua hàng. Mặc dù đã hơn 6 năm Luật BVQLNTD có hiệu lực song thực tế là luật vẫn chưa thực sự đi vào cuộc sống. Các cấp, ngành, địa phương còn ít quan tâm đến việc BVQLNTD. Thêm vào đó, nhiều năm qua, Hội BVQLNTD tỉnh không có nguồn kinh phí hoạt động, thiếu nhân lực chuyên trách, không có biên chế, việc thành lập chi hội BVQLNTD tại các địa phương không thể thực hiện.

+ Chủ đề Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam năm 2018 được lựa chọn là “Kinh doanh lành mạnh-Tiêu dùng bền vững”, vậy làm thế nào NTD bảo vệ chính mình tốt nhất?

- Ngày Quyền của người tiêu dùng Việt Nam năm 2018 có chủ đề là “Kinh doanh lành mạnh-Tiêu dùng bền vững” nhằm nhấn mạnh về trách nhiệm của cơ quan, doanh nghiệp công tác BVQLNTD; quyền và nghĩa vụ của NTD trong việc bảo vệ quyền lợi của chính mình; tuyên truyền, vận động, hướng dẫn NTD khi quyền lợi bị xâm phạm liên hệ kịp thời với cơ quan chức năng để giải quyết.

Để bảo vệ tốt nhất thì bản thân NTD nên tự trang bị kiến thức về Luật BVQLNTD, hình thành thói quen lấy hoá đơn khi mua hàng, tẩy chay những sản phẩm kém chất lượng... Người dân nên mua sắm ở những địa chỉ đáng tin cậy. Đồng thời, xem xét kỹ càng sản phẩm, hàng hóa, giá cả trước khi mua.

Khi quyền lợi bị xâm hại, NTD kịp thời khiếu nại đến Sở Công Thương - cơ quan được Nhà nước giao chức năng tham mưu cho tỉnh quản lý việc bảo vệ quyền lợi NTD; hoặc gửi đến Hội BVQLNTD tỉnh - cơ quan đại diện cho NTD hoặc thường trực đường dây nóng của các sở, ngành, địa phương. Trên cơ sở đó, các lực lượng chức năng của tỉnh sẽ kiểm tra, phát hiện, xử lý kịp thời các vi phạm, đảm bảo quyền lợi cho NTD.

+ Xin cảm ơn ông!

Cao Quỳnh (thực hiện)