Bảo vệ tài nguyên nước cần được quan tâm hơn nữa

Quảng Ninh có nguồn tài nguyên nước tương đối phong phú. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và các hoạt động quản lý, khai thác, sử dụng nguồn nước vẫn còn nhiều hạn chế, đã gây tác động không nhỏ đến chất lượng và trữ lượng tài nguyên nước. Vì vậy, bảo vệ tài nguyên nước được xác định là nhiệm vụ rất quan trọng của tỉnh, cần có sự quan tâm, phối hợp giữa các ngành chức năng.

[links()]

Hạ lưu tràn xả lũ hồ chứa nước Khe Cát (Tiên Yên) cung ứng nước phục vụ sản xuất nông nghiệp.

Theo kết quả điều tra, việc khai thác sử dụng nước mặt cấp nước sạch cho đô thị và khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh hiện nay do Công ty CP Nước sạch Quảng Ninh (QUAWACO) quản lý, vận hành phủ đến 12/14 đơn vị hành chính trực thuộc tỉnh. Hệ thống cấp nước của QUAWACO, khai thác từ nguồn nước mặt, gồm 17 nhà máy nước với tổng lượng khai thác nước mặt là 162.700m3/ngày đêm, chiếm 86,06% tổng lượng khai thác của Công ty.

Đối với việc khai thác sử dụng nước cho nông thôn, tính đến nay có 150 công trình ở 13 địa phương (trừ TP Hạ Long). Trong đó cấp nước mặt là 137 công trình; 13 công trình nước dưới đất với tổng công suất là 10.666m3/ngày đêm. Theo số liệu điều tra, thu thập về các công trình khai thác, sử dụng nước dưới đất phục vụ cho cấp nước đô thị là có 216 giếng khoan với lưu lượng khai thác 48.238m3/ngày đêm. Trong đó, hệ thống cấp nước đô thị và công nghiệp tập trung do QUAWACO quản lý và vận hành là 21 giếng khoan, điểm lộ với lưu lượng khai thác 26.350m3/ngày đêm; hệ thống cấp nước sạch vệ sinh môi trường nông thôn tập trung có 13 công trình.

Cùng với quá trình phát triển KT-XH, tốc độ đô thị hóa mạnh, đòi hỏi nhu cầu nguồn nước phục vụ sản xuất, sinh hoạt của người dân ngày tăng, dẫn đến nguy cơ thiếu nước đang trở nên phổ biến. Hiện nay, một số hoạt động trên địa bàn tỉnh có tác động đến nguồn nước mặt các sông, suối, ao, hồ của tỉnh là: Nước thải sinh hoạt, nước thải công nghiệp, nước thải y tế và nước thải khác. Số liệu thống kê dân số của tỉnh hiện nay có trên 1,2 triệu người, trong đó dân số đô thị trên 800.000 người, chiếm 63,9%. Bên cạnh đó, hằng năm Quảng Ninh đón lượng khách du lịch từ 4-7 triệu lượt khách. Vì vậy, nguồn phát sinh nước thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh là rất lớn (lượng nước thải sinh hoạt phát sinh khoảng 67 triệu m3/năm, trung bình là 183.670m3/ngày đêm).

Đối với khu vực nông thôn, nước thải sinh hoạt được xả vào nguồn nước công cộng sau khi qua nhà tiêu hợp vệ sinh. Tính đến nay có khoảng 74% hộ gia đình nông thôn trên địa bàn tỉnh có nhà tiêu hợp vệ sinh... Đối với nước thải công nghiệp hiện có 4 khu công nghiệp (KCN) và 6 cụm công nghiệp (CCN) đang hoạt động và đang triển khai xây dựng cơ sở hạ tầng. Tổng khối lượng nước thải công nghiệp hiện nay là 10.510 m3/ngày đêm (KCN là 6.540m3/ngày đêm, CCN là 3.970m3/ngày đêm).

Hồ Yên Lập cung cấp nước sinh hoạt cho nhân dân các địa phương: Hoành Bồ, Quảng Yên, Uông Bí, Hạ Long và một số vùng lân cận.

Là tỉnh có hoạt động khai thác khoáng sản chủ yếu là than nên lượng nước thải mỏ xả vào nguồn nước tương đối lớn. Theo phân tích của Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV), mức tăng trưởng của ngành Than hằng năm là 11,1%. Nguồn ô nhiễm lớn nhất đối với nước bề mặt và nước ven biển là lượng nước xả chưa được xử lý, đặc biệt nước từ hoạt động khai thác và chế biến than. Hiện chỉ có 74% lượng nước thải khai thác than hầm lò và lộ thiên được xử lý trước khi xả, số còn lại chưa được xử lý thải ra môi trường.

Bên cạnh đó, việc sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật và phân bón hóa học bất hợp lý trong sản xuất nông nghiệp là một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm nước mặt tại vùng nông thôn. Theo số liệu điều tra của Sở NN&PTNT, để phục vụ sản xuất nông nghiệp, hằng năm trên địa bàn tỉnh sử dụng khoảng 53 tấn thuốc trừ sâu, trên 30 ngàn tấn phân bón các loại. Trung bình 20-30% thuốc bảo vệ thực vật và phân bón không được cây trồng tiếp nhận sẽ theo nước mưa và nước tưới do quá trình rửa trôi đi vào nguồn nước mặt và tích lũy trong đất, nước ngầm dưới dạng dư lượng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật. Không chỉ vậy, nước thải chăn nuôi gia súc cũng là nguồn gây ô nhiễm nước tại các khu vực nông thôn. Hiện còn khoảng 30% hộ ở nông thôn chưa có chuồng trại hợp vệ sinh, đây là một trong những nguồn gây ô nhiễm nước mặt cho khu vực nông thôn trên địa bàn tỉnh.

Với mục tiêu tăng cường công tác bảo vệ tài nguyên nước, tỉnh đã phê duyệt Quy hoạch tài nguyên nước tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020, định hướng đến năm 2030. Quy hoạch đã đưa ra những dự báo nhu cầu sử dụng nước đến năm 2020 và 2030, đồng thời đề ra các giải pháp bảo vệ nguồn tài nguyên này. Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả, các ngành chức năng liên quan cần tăng cường sự phối hợp, có giải pháp phù hợp, hiệu quả góp phần bảo vệ nguồn nước, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các ngành, đối tượng khai thác và sử dụng.

Thu Trang