"Các địa phương cần vào cuộc quyết liệt hơn trong xử lý việc giải thể HTX"

Đến tháng 7/2016, những HTX chưa thực hiện chuyển đổi theo Luật HTX năm 2012 hoặc ngừng hoạt động sẽ phải giải thể. Thế nhưng, hiện toàn tỉnh vẫn còn 72 HTX chưa giải thể được, điều này ảnh hưởng tới hàng nghìn hộ thành viên. PV Báo Quảng Ninh có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Nghi, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Quảng Ninh về hướng giải quyết vấn đề này.

+ Theo Luật HTX năm 2012, những HTX chưa thực hiện chuyển đổi theo mô hình HTX kiểu mới hoặc dừng hoạt động sẽ phải giải thể. Tuy nhiên đến nay, toàn tỉnh còn tới 72 HTX chưa giải thể được. Vậy đâu là nguyên nhân thưa ông?

-Trong quá trình chuyển đổi, tổ chức lại hoạt động HTX theo Luật HTX năm 2012 vẫn còn gặp một số vướng mắc cần tháo gỡ. Thứ nhất, một số HTX chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước, khó khăn trong việc xử lý nợ của HTX; lúng túng trong việc xác định tài sản, xử lý vướng mắc về tài sản, vốn, cổ phần… Các vấn đề này xuất hiện chủ yếu trong HTX nông nghiệp thành lập trước năm 2003 và 1996 trở về trước.

Thứ hai, trong số các HTX thuộc diện giải thể bắt buộc có nhiều HTX đã ngừng hoạt động từ lâu nhưng chưa được xử lý dứt điểm do các thành viên HTX đã tự giải tán, giấy tờ liên quan đã bị thất lạc, trong khi theo quy định, hội đồng giải thể phải có sự tham gia của hội đồng quản trị, ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên, thành viên HTX với tư cách là ủy viên; hồ sơ giải thể bắt buộc phải có giấy chứng nhận đăng ký HTX. 

Bên cạnh đó, nhiều HTX còn vướng mắc về vấn đề vốn góp. Một số HTX khó chuyển đổi do một số thành viên có số vốn góp cao hơn 20% (theo Luật HTX quy định) không chấp nhận rút bớt vốn để tổ chức lại theo quy định. Một số HTX nông nghiệp khó chuyển đổi, tổ chức lại theo luật do đa số các thành viên trước đây không phải góp vốn điều lệ, nay không muốn góp vốn theo quy định. Bộ máy quản lý nhà nước về kinh tế tập thể chưa được kiện toàn, nhiều địa phương chưa thành lập và phân công rõ trách nhiệm quản lý nhà nước đối với kinh tế tập thể, còn có sự chồng chéo, sự phối hợp chưa đồng bộ, trong khi trình độ, năng lực quản lý, điều hành của đội ngũ cán bộ HTX còn yếu, thiếu chủ động trong việc chuyển đổi, lúng túng trong việc chuyển tiếp, đăng ký lại hoạt động của HTX…

Tại một số địa phương, dù HTX hoạt động kém hiệu quả, song chính quyền địa phương lại muốn duy trì các HTX này để đáp ứng tiêu chí số 13 trong xây dựng nông thôn mới.

Các HTX chuyển đổi theo Luật HTX năm 2012 sẽ tinh gọn lại bộ máy và hoạt động hiệu quả hơn. (Ảnh: HTX Sản xuất và Dịch vụ An Thành Phú, TX Quảng Yên)

+ Như vậy, phải chăng các địa phương chưa thực sự quyết liệt trong việc giải quyết, xử lý vấn đề giải thể HTX không, thưa ông?

-Thực tế cho thấy, những địa phương nào thực sự quan tâm đến vấn đề này về cơ bản đã hoàn thành việc đăng ký lại, chuyển đổi, giải thể HTX. Ở các địa phương mà việc chuyển đổi, đăng ký lại diễn ra chậm chạp, bên cạnh sự thiếu quan tâm của chính quyền địa phương, còn có nguyên nhân là cán bộ quản lý về kinh tế tập thể hầu hết làm việc kiêm nhiệm, khiến việc theo dõi, đôn đốc, tư vấn, hỗ trợ, chỉ đạo thiếu kịp thời.

Thậm chí, ở không ít địa phương, cán bộ cấp xã can thiệp quá sâu vào hoạt động của HTX, như: Yêu cầu HTX phải xin ý kiến chỉ đạo khi làm thủ tục chuyển đổi, đại hội thành viên, xây dựng phương án sản xuất - kinh doanh… Hiện đang có tình trạng nhiều cán bộ cấp xã và cả cấp huyện có hiểu biết rất hạn chế về Luật HTX năm 2012.

+ Để thực hiện giải thể  HTX  theo quy định,  theo ông  cần những giải pháp nào?

-Có thể thấy rằng, việc chuyển đổi Luật HTX năm 2012 chậm không phải bắt nguồn từ chính sách của Nhà nước, mà bắt nguồn từ bộ máy quản lý nhà nước, nhận thức của cán bộ, người dân và một số nguyên nhân khác.

Để việc chuyển đổi thuận lợi hơn, theo tôi cần tập trung chú trọng vào 3 mảng chính: Cần  kiện toàn, tăng cường năng lực bộ máy quản lý nhà nước về kinh tế tập thể từ tỉnh đến địa phương; nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý nhà nước các cấp về kinh tế tập thể.

Bên cạnh đó, cần tăng cường công tác tuyên truyền về HTX với nhiều hình thức phù hợp, nội dung đa dạng, để nâng cao nhận thức, vai trò, lợi ích thiết thực của HTX kiểu mới. Tư vấn trực tiếp cho HTX để chuyển đổi, tổ chức lại HTX thuận lợi hơn. Cuối cùng, chỉ đạo xử lý dứt điểm đối với các HTX không đủ điều kiện tổ chức, đăng ký lại theo Luật HTX 2012.

Các địa phương tập trung chỉ đạo, kiên quyết tiến hành giải thể hoặc chuyển đổi sang hình thức hoạt động khác đối với các HTX không hoạt động hoặc hoạt động kém hiệu quả, không bảo đảm tổ chức và hoạt động theo Luật HTX năm 2012 quy định.

- Xin cảm ơn ông!

Dương Trường (Thực hiện)