Để hồ chứa nước Khe Cát phát huy tối đa hiệu quả

Tính đến nay, dự án hồ chứa nước Khe Cát, xã Hải Lạng do UBND huyện Tiên Yên làm chủ đầu tư đã hoàn thành thi công hạng mục đập chính, từ tháng 6/2017 bắt đầu tích trữ nước, hiện đang từng bước tiến hành nghiệm thu để đưa hồ vào vận hành trong thời gian sớm nhất.

[links()]

Hồ chức nước Khe Cát, Tiên Yên bắt đầu tích trữ nước từ tháng 6-2017

Dự án hồ chứa nước Khe Cát được Bộ NN&PTNT quyết định đầu tư từ năm 2009 nhưng chưa bố trí được vốn nên "treo" trong nhiều năm. Trước nhu cầu cấp thiết, Quảng Ninh đã đề nghị Bộ NN&PTNT được triển khai dự án này bằng nguồn ngân sách của tỉnh. Cùng với đó, huyện Tiên Yên chủ động cam kết chịu trách nhiệm huy động nguồn lực xã hội hoá kinh phí GPMB. Tháng 5/2015, dự án được khởi công có tổng mức đầu tư trên 400 tỷ đồng với dung tích 6,28 triệu m3. Khi hoàn thành, hồ sẽ cung ứng nước phục vụ sản xuất cho 1.570 ha đất nông nghiệp, 950ha nuôi trồng thuỷ sản và tạo nguồn cấp nước sinh hoạt cho 8.500 hộ dân các xã Hải Lạng và Đồng Rui của huyện Tiên Yên.

Hồ có đập dài 224,6m; cao trình đỉnh đập +41m; cao trình tích nước +38m. Công trình đầu mối, gồm: Hồ chứa nước, đập tạo hồ, tràn xả lũ; cống lấy nước, công trình dẫn dòng thi công; tổng mặt bằng và đường thi công. Hệ thống kênh và công trình trên kênh. Hệ thống quản lý gồm các hạng mục: Khu quản lý, đường quản lý và trang thiết bị quản lý. Từ tháng 6/2017, hồ đã cơ bản hoàn thiện và bắt đầu tích trữ nước. Hiện tại, mực nước trong hồ đạt cao trình +27,5m, tương đương 3 triệu m3 nước, phục vụ sản xuất.

Hạ lưu tràn xả lũ hồ chứa nước Khe Cát, Tiên Yên

Theo đánh giá của Chi cục Thủy lợi (Sở NN&PTNT), công suất thiết kế hồ Khe Cát sẽ cung ứng nước phục vụ sản xuất cho 1.570 ha đất nông nghiệp. Tuy nhiên, diện tích đất sản xuất nông nghiệp tại xã Hải Lạng chỉ đạt 200 ha, bằng gần 1/8 khả năng cung ứng nước phục vụ sản xuất của hồ. Như vậy, hồ Khe Cát có khả năng sẽ không khai thác được hết công suất. Bên cạnh đó, toàn bộ diện tích rừng đầu nguồn của hồ chứa là 201,2 ha, hiện nay đều là rừng sản xuất nên thảm thực vật nghèo, khả năng trữ nước hạn chế, nguồn sinh thủy vào mùa khô ít. Từ đó, hồ sẽ không khai thác được lượng nước từ rừng đầu nguồn. Điều này cũng gây ra nguy cơ về tình trạng “hết mưa, hết nước”. Do đó, để phát huy hiệu quả của hồ thì huyện Tiên Yên cần mở rộng diện tích đất sản xuất, quy hoạch khu nuôi trồng thủy sản có sử dụng nước ngọt, đẩy mạnh thâm canh. Đồng thời, chuyển đổi diện tích rừng sản xuất rừng phòng hộ, triển khai trồng rừng gỗ lớn.

Còn theo ý kiến của Công ty TNHH MTV thủy lợi Miền Đông (đơn vị đã được thống nhất chủ trương giao vận hành, quản lý, khai thác), hồ Khe Cát đang tồn tại những bất cập gây khó khăn trong công tác quản lý. Theo đó, hồ được xả lũ bằng hệ thống của van song hiện nay kênh dẫn nước xả lũ có mặt cắt nhỏ. Bên cạnh đó, đường đi vào hồ đi qua ngầm xả lũ nên tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn mỗi khi mưa bão. Hệ thống kênh mương dẫn nước đã được đầu tư đồng bộ song đều được thiết kế cầu máng, không có đường đi, gây khó khăn cho việc vận hành, duy tu, bảo dưỡng. Ngoài ra, khu vực hạ du đập Khe Cát vẫn còn 3 hộ dân nằm trong vùng nguy hiểm chưa được giải phóng mặt bằng. Theo chỉ đạo của tỉnh, đơn vị sẽ tiếp nhận toàn bộ cơ sở vật chất của Nhà máy Nước xã Hải Lạng vừa làm nhiệm vụ xử lý nước sạch, vừa làm nhiệm vụ quản lý hồ, đập. Tuy nhiên, nhà máy Nước xã Hải Lạng chưa có đường vào do những vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng. Ông Nguyễn Anh Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy lợi Miền Đông cho biết: Ngay sau khi có quyết định của UBND tỉnh giao cho Công ty vận hành, quản lý, khai thác, đơn vị sẽ có những kiến nghị về những vướng mắc từ thực tế để đảm bảo hiệu quả của dự án. Bên cạnh đó, Công ty sẽ rà soát nhu cầu sử dụng nước tưới tiêu, sản xuất, sinh hoạt của người dân để xây dựng kế hoạch điều tiết nước vừa đảm bảo cân đối nguồn nước trong hồ vừa đáp ứng nhu cầu của người dân. Đồng thời, phân công cán bộ bám đồng bám ruộng nhằm giảm thiểu tối đa thất thoát nước hồ. Công ty cũng sẽ kiến nghị với địa phương cân đối cơ cấu cây trồng cho phù hợp, quy hoạch vùng sản xuất, nâng cao ý thức người dân về việc sử dụng nước tiết kiệm.

Dự án hồ chứa nước Khe Cát, xã Hải Lạng là công trình được tỉnh đặc biệt quan tâm xây dựng bằng nguồn vốn ngân sách của địa phương. Do đó, các đơn vị liên quan cần đẩy nhanh việc hoàn thiện các thủ tục để đưa hồ vào hoạt động. Các cấp, ngành cần quan tâm khắc phục những bất cập hiện nay. Bên cạnh đó, huyện Tiên Yên cũng chủ động xây dựng quy hoạch vùng sản xuất tập trung, khuyến khích người dân trồng rừng gỗ lớn, nâng cao ý thức cho người dân.

Hạ An