Tất cả chuyên mục
Thứ Sáu, 29/03/2024 20:02 (GMT +7)
"Công tác giống cây trồng hiện nay phải quan tâm đến cả năng suất và chất lượng"
Chủ nhật, 26/11/2017 | 11:22:26 [GMT +7] A A
“Thần nông” là danh hiệu do Hội Nông dân Việt Nam tặng cho ông Nguyễn Ngọc Tiến, Giám đốc Công ty CP Giống cây trồng Quảng Ninh vào năm 2008. Ông Nguyễn Ngọc Tiến còn được nhận nhiều bằng khen về lao động sáng tạo của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn...
Phóng viên Báo Quảng Ninh đã có buổi trò chuyện với "Thần nông" Nguyễn Ngọc Tiến về việc phục tráng và phát huy các giống lúa bản địa.
"Thần nông" Nguyễn Ngọc Tiến. |
- Thưa ông, Quảng Ninh có các giống lúa bản địa nào? Theo ông, lý do nào chúng ta cần phục tráng các giống lúa bản địa?
+ Nhóm giống lúa bản địa là những giống lúa đã tồn tại trong sản xuất nông nghiệp lâu đời, khoảng trên 50 năm, thậm chí hàng trăm năm. Những giống lúa này tuy năng suất không cao nhưng lại cho sản phẩm chất lượng cao. Trước đây, khi chúng ta đói, thiếu lương thực thì nhu cầu cấp bách là phải ăn no, phải quan tâm đến những giống lúa năng suất cao, có thời gian sinh trưởng ngắn để tăng vụ.
Nhưng mấy chục năm nay, đất nước ta đã trải qua giai đoạn thiếu lương thực, người dân từ chỗ ăn no nay quan tâm đến ăn ngon. Do đó, công tác giống cây trồng hiện nay không chỉ phải quan tâm đến năng suất mà đặc biệt quan tâm đến chất lượng. Trong tương lai, người ta lại quan tâm đến nhu cầu "ăn khỏe" (tốt cho sức khoẻ). Mà để phục vụ nhu cầu "ăn khỏe" thì chỉ có 2 nhóm giống lúa thảo dược và nhóm bản địa với chất lượng cao.
Theo quan điểm đông y, sử dụng các giống lúa bản địa rất có lợi cho sức khoẻ. Các giống lúa bản địa còn là nguồn gen quý với khả năng chống chịu sâu bệnh và thời tiết không thuận lợi. Tuy nhiên, do các giống lúa bản địa thời gian sinh trưởng dài, năng suất thấp, nhiều giống đã bị thất truyền. Quảng Ninh hiện chỉ còn hai giống lúa bản địa vẫn được gieo cấy nhiều là bao thai ở các huyện miền Đông và nếp cái hoa vàng chủ yếu gieo cấy ở TX Đông Triều…
[video(42450)]
- Thưa ông, như vậy phải làm gì để vừa bảo tồn, vừa nâng cao năng suất, chất lượng của giống lúa bản địa, cụ thể là giống nếp cái hoa vàng?
+ Nhiều năm trước, huyện - nay là TX Đông Triều đã chỉ đạo, giao cho chúng tôi phối hợp với Phòng Kinh tế phục tráng giống lúa nếp cái hoa vàng giai đoạn 2010 đến hết 2015. Phục tráng nghĩa là từ giống bản địa nay đã thoái hóa giống, năng suất giảm, chất lượng kém chọn ra một cá thể tốt. Rồi lại phải từ cá thể đó - tức một hạt thóc năng suất cao, khả năng chống chịu sâu bệnh tốt nhân lên thành khóm được dăm sáu bông, rồi nhân tiếp thành khoảng 100 hạt, rồi lại chọn ra dòng chuẩn để tạo thành giống.
Đến năm 2013, chúng tôi nâng năng suất lúa nếp cái hoa vàng lên khoảng 10-15%, đặc biệt chất lượng gạo đẹp, cơm dẻo và có mùi thơm đặc trưng. Trong quá trình thực hiện, cán bộ kỹ thuật của Công ty đã xuống xã Yên Đức theo dõi sát sao sự tăng trưởng, phát triển của lúa nếp cái hoa vàng. Sau 4 lần nghiệm thu, diện tích đạt tiêu chuẩn làm giống là 3ha, sản lượng giống thu được khoảng 8 tấn. Giống lúa nếp cái hoa vàng sau phục tráng đã cơ bản có các giai đoạn sinh trưởng theo đúng đặc tính của giống, cây cao trung bình 1,3m, đẻ nhánh khỏe, tập trung, bông dài, độ xếp của hạt xít, tỷ lệ hạt chắc cao, màu sắc hạt sáng. Nếu so sánh với giống lúa nếp cái hoa vàng người dân tự để làm giống thì bông dài hơn, số hạt chắc nhiều hơn.
Sau đó, năm 2014, chúng tôi đưa giống cho bà con nông dân canh tác và tiến hành thu mua toàn bộ thóc tươi cho bà con tại ngay đầu bờ. Hiện nay, thóc tươi của bà con chúng tôi thu mua với giá 11.500 đồng/kg, cao hơn thị trường 1.500 đồng/kg. Số lượng thóc tươi vụ này chúng tôi thu mua của bà con được khoảng 100 tấn…
Mẫu trưng bày sản phẩm nếp cái hoa vàng do ông Nguyễn Ngọc Tiến phục tráng. |
- Sản lượng nếp cái hoa vàng ở Đông Triều có lẽ còn nhiều hơn đúng không, thưa ông?
+ Thị xã Đông Triều có đến 800ha cấy nếp cái hoa vàng. Nhưng tại sao chúng tôi không mua được nhiều? Không phải không muốn mà là không thể. Nhiều sản phẩm không đảm bảo về chất lượng. Tiếng là nếp cái hoa vàng đấy nhưng có đến 4 loại giống cùng tồn tại: Giống do Công ty phục tráng, giống địa phương để lại, giống của Thái Bình, Nam Định du nhập và giống của Hải Phòng đưa sang..
Nếp cái hoa vàng Đông Triều được xay xát bán gạo là chính, dùng nấu cơm nếp, nấu xôi, nấu rượu gạo. Gạo nếp cái hoa vàng cũng là một sản phẩm OCOP của tỉnh được khách hàng trong và ngoài tỉnh ưa chuộng. Chúng tôi cũng đang nghiên cứu để sản xuất sữa gạo. Nếu chế biến thành sữa gạo, một cân gạo có thể mang lại giá trị 150.000 đồng, gấp 3 lần gạo chưa qua chế biến. Nếp cái hoa vàng đã đem lại no ấm cho hàng trăm hộ dân. Như vụ này, bà con cấy được năng suất khoảng 4 tấn/ha. Bán thóc được khoảng hơn 15.000 đồng/kg thóc khô. Không ít bà con có thu nhập trên 60 triệu đồng/ha, cao gấp rưỡi, thậm chí hai lần sản xuất lúa gạo thông thường…
- Có vẻ như, trong chuỗi sản xuất, cung ứng giống, hỗ trợ kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm nếp cái hoa vàng, ông vẫn còn có điều lo lắng?
+ Chúng tôi phân phối nếp cái hoa vàng cho các đại lý. Ví dụ, gạo nếp bán giá 35.000 đồng/kg, nhưng nhiều thương lái ham rẻ trộn lẫn nếp khác vào để bán làm mất thương hiệu. Nếu trộn lẫn các loại lúa nếp cái hoa vàng ở các vùng này lại sẽ tạo ra sản phẩm chất lượng không tốt. Vậy phải kiểm soát không để bà con cấy lẫn, cấy các giống khác nhau gần nhau và pha trộn thóc gạo sau khi gặt để bán…
Nhân viên Công ty CP Giống cây trồng Quảng Ninh tiến hành chọn giống. |
- Còn giống lúa bao thai như ông vừa nhắc bên trên thì sao?
+ Hiện nay, giống lúa bao thai toàn tỉnh còn gieo cấy khoảng 20% diện tích. Nhiều huyện miền Đông gieo cấy với diện tích lớn, lên đến 40-50%. Bao thai tồn tại lâu đời không bị thất truyền vì thích ứng với các điều kiện sinh thái và tập quán canh tác của các huyện miền Đông. Trong điều kiện biến đổi khí hậu hiện nay, giống lúa như bao thai chống chịu được với các điều kiện bất thuận.
Hơn nữa, theo quan điểm đông y, giống lâu đời tốt hơn giống mới lai tạo, giống dài ngày tốt hơn giống ngắn ngày, giống hạt tròn dương hơn giống hạt dài. Giống được gieo trồng ở nơi đất có nhiều vi lượng, biên độ nhiệt độ ngày và đêm càng chênh lệch càng tốt. Bao thai có những đặc điểm đó nên là một giống lúa bản địa rất quý, cần được xây dựng thương hiệu để nâng cao giá trị. Hiện nay, chúng tôi đang được tỉnh giao triển khai thực hiện đề tài “Phục tráng giống lúa bao thai cho các huyện miền Đông giai đoạn 2017 - 2019”. Tôi tin rằng , việc phục tráng giống bao thai chắc chắn cũng sẽ thành công...
- Trân trọng cảm ơn ông về cuộc trò chuyện này!
Phạm Học - Lương Công (Thực hiện)
[links()]
Liên kết website
Ý kiến ()