Tăng thuế VAT: Báo cáo đánh giá tác động từng nhóm dân cư có không?

Đề xuất tăng thuế giá trị gia tăng từ 10% lên 12% là hợp lý hay không theo chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh là câu hỏi ông chưa đủ cơ sở để kết luận. Ông nhấn mạnh điều quan trọng là, với sắc thuế có tác động xã hội lớn như VAT, cơ quan chức năng phải có báo cáo đánh giá tác động kỹ càng.

Ảnh minh họa. (Nguồn: Vietnam+)

Nội dung này được ông Ánh nói lên tại buổi tọa đàm: “Những điểm nhấn của trong sửa 5 luật thuế” vừa được tổ chức tại Hà Nội sáng 12/9.

Vị chuyên gia kinh tế bày tỏ, trong điều hành, có nhiều cách làm chứ không chỉ điều chỉnh mức thuế, nhất là với sắc thuế quan trọng như giá trị gia tăng.

Ông nhắc lại quy trình khi ban hành một văn bản pháp luật, nhất là văn bản có nội dung quan trọng phải có đánh giá tác động. Riêng với thuế giá trị gia tăng, ông nhấn mạnh “càng phải đánh giá tác động kỹ càng hơn.” Đó là những đánh giá tác động của đề xuất tới sản xuất, kinh doanh, xã hội, tới lạm phát, quy mô ngân sách hay tác động tới từng nhóm dân cư, nhóm thu nhập,…

“Một trong những chức năng của thuế là phân phối lại thu nhập, vậy phân phối thu nhập sẽ như thế nào, cần đánh giá định lượng với mô hình chuẩn xác. Như thế mới đánh giá được điều chỉnh sẽ tác động như thế nào,” ông Ánh lên tiếng.

Theo ông, chỉ khi trả lời được những câu hỏi trên thì người dân mới biết lý do tại sao phải điều chỉnh thuế, liệu có phương án khác không và lộ trình nên như thế nào.

Thực tế, trong báo cáo định hướng sửa đổi 5 luật thuế dài 50 trang được Bộ Tài chính công bố mới đây, phần nói về đề xuất tăng thuế VAT cùng những lý do sửa đổi xuất hiện trong khoảng 4 trang. Nội dung chính được đưa ra trong 4 trang này là viện dẫn xu hướng các nước đang cơ cấu lại thu ngân sách theo hướng tăng nguồn thu từ thuế gián thu. Báo cáo này cũng chỉ ra việc nhiều nước đang có mức thuế VAT cao hơn Việt Nam.

Thêm một số đánh giá được lãnh đạo Bộ Tài chính bộc bạch tại buổi họp báo Chính phủ ngày 30/8. Tuy nhiên, những phản hồi của Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai tại đây mới tập trung vào đánh giá rằng, việc tăng thuế sẽ ít tác động tới người thu nhập thấp, ngoài ra không có nhiều chi tiết về tác động các mặt.

Nói thêm về vấn đề này tại buổi tọa đàm, bà Lê Thị Mai Liên, Trưởng ban Chính sách tài chính công, Viện Chiến lược và Chính sách tài chính (Bộ Tài chính) thừa nhận, tăng thuế VAT có thể ảnh hưởng giá bán hàng hóa dịch vụ, ảnh hưởng tới nhu cầu tiêu dùng nhưng mức độ ra sao thì theo bà cần xem xét.

Bà Liên cũng bày tỏ quan điểm nghiêng về phía những lời lãnh đạo Bộ Tài chính đã phát ngôn rằng, việc tăng thuế không tác động quá nhiều tới người thu nhập thấp.

Tuy vậy, bà cũng nêu quan điểm, việc điều chỉnh tăng thuế có tác động tới những người thu nhập thấp, dễ tổn thương nên “cần có những chính sách hỗ trợ khác.”/.

Theo Xuân Dũng (Vietnam+)