Ngăn chặn thực phẩm không an toàn: Vì sao khó?

Hiện nay, tình trạng mất vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) còn diễn ra khá phổ biến, đòi hỏi các lực lượng chức năng phải nỗ lực thực hiện nhiều giải pháp hiệu quả hơn.

Theo báo cáo của BCĐ 389 tỉnh, từ đầu năm đến nay, các lực lượng chức năng đã xử lý 818 vụ buôn bán, vận chuyển, tiêu thụ hàng hoá vi phạm VSATTP; xử phạt hành chính 2,45 tỷ đồng; tịch thu 45,8 tấn thuỷ sản, 12,6 tấn thực phẩm đông lạnh, 19,8 tấn hoa quả... Đáng chú ý, số vụ vi phạm VSATTP chiếm phần lớn trong các vụ buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả đã xử lý những tháng qua (trên 51%). Những con số trên cho thấy sự quyết liệt của các ngành chức năng, song cũng cho thấy tình trạng mất VSATTP ngày một gia tăng. Điển hình một số vụ việc: Xe ô tô BKS 34B-012.53 vận chuyển 40.000 con cá trê giống nhập lậu; xe ô tô BKS 20B-010.33 vận chuyển trái phép 640kg ngao có nguồn gốc từ Trung Quốc; 3 xe mang BKS 34C-0962, 89C-07444, 34C-06013, vận chuyển trái phép 45 tấn tóp mỡ động vật chuyển màu đen, bốc mùi khét và có nhiều dòi...

Đội QLTT số 6 TP Uông Bí cấp phát sổ nhật ký hàng hoá tại chợ Trung tâm Uông Bí.

Bên cạnh đó, tình trạng thực phẩm không an toàn tại các chợ truyền thống đang diễn ra phổ biến. Đơn cử như chợ Hạ Long I, là chợ đầu mối của TP Hạ Long, thịt lợn, gà, bò đều được bày bán trên những chiếc bàn gỗ cũ kỹ đã cáu đen hoặc tấm bìa carton. Thực phẩm chín được bày bán lẫn lộn, không có tủ kính, không che đậy. Khu vực bày bán hải sản luôn bốc lên mùi hôi thối, mặt sàn lênh láng nước, phế phẩm vứt la liệt... Nguyên nhân là do thực phẩm được vận chuyển từ các địa phương khác đến Quảng Ninh bằng nhiều con đường khác nhau, nên khó khăn trong việc kiểm soát nguồn gốc. Quảng Ninh có đường biên giới dài, các đối tượng lợi dụng buôn lậu, gây nhiều khó khăn cho các lực lượng chức năng trong đấu tranh phòng, chống. Thực phẩm sản xuất tại địa phương cũng chưa được kiểm soát chặt chẽ, bởi sản xuất chưa tập trung, sự tuân thủ các quy định về VSATTP còn rất hạn chế, quản lý thuốc bảo vệ thực vật, thức ăn gia súc, các loại chất cấm còn lỏng lẻo... Số lượng lớn người dân vẫn có thói quen mua bán, sử dụng, tiêu thụ các loại thực phẩm mà không quan tâm tới nguồn gốc, xuất xứ, chất lượng. Lực lượng làm công tác quản lý VSATTP còn thiếu và yếu; trang thiết bị, dụng cụ, kinh phí phục vụ cho công tác kiểm tra còn hạn chế; việc lấy mẫu kiểm nghiệm còn khó khăn. Để phát hiện ra các chất độc tố, hoá chất tồn dư ở thực phẩm đòi hỏi quy trình lấy mẫu kiểm định phức tạp, chi phí lớn, thời gian dài, do đó việc xử lý vi phạm còn chưa kịp thời.

Theo Ban Chỉ đạo 389 tỉnh, hiện nay việc xuất hoá đơn để hợp thức hoá thực phẩm nhập lậu vận chuyển sâu vào nội địa tiêu thụ đang có diễn biến phức tạp. Việc xác minh nguồn gốc hàng hoá trên hoá đơn gặp nhiều khó khăn, khiến không thể xác minh làm căn cứ xử phạt hành chính. Theo quy định tại Quyết định số 169/2000/QĐ-BTC và Quyết định số 131/2002/QĐ-BTC của Bộ Tài chính về ban hành chế độ kế toán đối với hộ kinh doanh, thì các hộ kinh doanh có sử dụng hoá đơn chỉ cần mở 2 sổ kế toán là nhật ký bán hàng và sổ nhật ký mua hàng. Các hộ mua thực phẩm không rõ nguồn gốc, sau đó sử dụng biểu mẫu sổ nhật ký mua hàng để cập nhật thông tin, cuối cùng xuất hoá đơn bán hàng hợp thức hoá hàng nhập lậu. Ngoài ra, các lực lượng còn gặp khó khăn trong việc áp dụng Luật Xử lý vi phạm hành chính, như: Hạn chế thẩm quyền áp dụng; định giá, xử lý hàng tịch thu; xử lý hành vi vi phạm của người vận chuyển hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ...

Theo lãnh đạo Chi cục Quản lý thị trường tỉnh: Phần lớn các vụ vi phạm về VSATTP được xử lý thời gian qua không xác định được chủ hàng. Trong khi đó, cái gốc của vấn đề là các đối tượng cầm đầu, đầu mối buôn lậu, đường dây buôn bán, thì việc điều tra, phát hiện, xử lý còn hạn chế. Điều này đòi hỏi cần có các giải pháp hữu hiệu, căn cơ để xử lý triệt để, từ đó, hạn chế tối đa tình trạng mất VSATTP.

Cao Quỳnh

[links()]