Thu hút đầu tư chợ - Còn nhiều nút thắt

Nhằm phát triển hệ thống chợ nói riêng và hạ tầng thương mại nói chung, việc thu hút các nguồn lực đầu tư, nâng cấp, xây dựng các chợ trên địa bàn tỉnh là rất quan trọng. Thế nhưng, đây lại là “bài toán” khó của không ít địa phương hiện nay.

Do chưa tìm được tiếng nói chung giữa lợi ích của người kinh doanh và chủ đầu tư khiến chợ Nam Khê (TP Uông Bí) rơi vào tình trạng chợ xây xong mà vẫn đóng cửa.

Toàn tỉnh có 132 chợ, gồm: 21 chợ hạng I, 23 chợ hạng II và 88 chợ hạng III. Trong đó, hiện có 21 doanh nghiệp, 2 hộ kinh doanh và 2 hợp tác xã đầu tư, xây dựng, quản lý 33 chợ. Riêng năm 2016, có 29 chợ được đầu tư xây dựng, nâng cấp, sửa chữa với nguồn vốn xã hội hoá 348 tỷ đồng, chiếm 86,86% tổng nguồn vốn. Dự kiến, giai đoạn 2017-2020, toàn tỉnh sẽ đầu tư xây dựng, nâng cấp, cải tạo 87 chợ, trong đó có 62 chợ sẽ được đầu tư xây dựng từ nguồn vốn xã hội hoá. Thực tế cho thấy, phần lớn các chợ được đầu tư, nâng cấp, xây dựng từ nguồn vốn xã hội hoá đều phát huy được hiệu quả tích cực, đảm bảo văn minh thương mại, phát triển hạ tầng đô thị. Đồng thời, huy động được nguồn vốn trong các thành phần kinh tế, tăng nguồn thu cho ngân sách. Điển hình như chợ Thanh Sơn, TP Uông Bí, chợ được xây từ năm 1980 của thế kỷ trước nên xuống cấp nghiêm trọng. Việc đầu tư xây dựng chợ Thanh Sơn là một nhu cầu cấp bách tại địa phương song kinh phí ngân sách nhà nước bị cắt giảm. Vì vậy, năm 2015, chợ Thanh Sơn đã được doanh nghiệp tư nhân Thanh Thảo đầu tư xây dựng theo mô hình hợp tác công - tư với tổng vốn đầu tư gần 30 tỷ đồng. Chợ có tổng diện tích xây dựng trên 3.000m2 với 350 hộ kinh doanh theo mô hình chợ loại 3. Đến nay, chợ Thanh Sơn là một trong những chợ được đánh giá là hoạt động hiệu quả, vừa đảm bảo doanh nghiệp kinh doanh có lợi nhuận, vừa đảm bảo văn minh thương mại.

Nhằm phát triển hệ thống chợ nói riêng và hạ tầng thương mại nói chung, việc thu hút các nguồn lực đầu tư, nâng cấp, xây dựng các chợ là rất quan trọng. Trong ảnh: Chợ Hạ Long 1, TP Hạ Long.

Tuy nhiên, bên cạnh các chợ đầu tư theo hình thức xã hội hoá thành công thì còn không ít những dự án chợ không phát huy được hiệu quả, như chợ Cốc (TX Quảng Yên), chợ Bến Do (TP Cẩm Phả)... Việc chuyển đổi mô hình quản lý chợ diễn ra không đồng đều tại các địa phương, trong đó phần lớn các chợ chuyển đổi đều tập trung tại những thành phố, thị xã. Nguyên nhân của tình trạng trên là do việc đầu tư, xây dựng, nâng cấp chợ bằng nguồn vốn xã hội hoá còn gặp nhiều khó khăn. Trong đó, Nghị định 02/2003/NĐ-CP và Nghị định 114/2009/NĐ-CP còn nhiều bất cập, một số chợ hiện đã xuống cấp, không đảm bảo điều kiện kinh doanh, kêu gọi xã hội hoá khó khăn nhưng lại không thuộc đối tượng được đầu tư từ ngân sách. Bên cạnh đó, từ tháng 1-2017, toàn bộ phí thuê điểm tại các chợ chuyển sang giá sử dụng diện tích kinh doanh chợ. Theo quy định này, các chợ do phường, xã kiêm nhiệm quản lý không thực hiện được việc thu giá sử dụng diện tích kinh doanh chợ. Mặt khác, giá sử dụng diện tích kinh doanh có sự chênh lệch rất lớn giữa chợ do Nhà nước đầu tư và doanh nghiệp đầu tư đã gây ra những khó khăn cho công tác kêu gọi xã hội hoá đầu tư chợ. Vướng mắc lớn nhất của việc đầu tư, nâng cấp, xây dựng các chợ hiện nay đó chính là sự đồng thuận của người kinh doanh. Điều này khiến cho một số chợ đã xuống cấp nghiêm trọng, nhất là tại các thành phố, thị xã thuộc đối tượng khuyến khích đầu tư từ nguồn vốn xã hội hoá song không thể triển khai xây dựng như chợ Trung tâm Uông Bí, chợ Trung tâm Cẩm Phả... Bên cạnh đó, do chưa tìm được tiếng nói chung giữa lợi ích của người kinh doanh và doanh nghiệp, nhất là giá thuê khiến nhiều chợ rơi vào tình trạng chợ xây xong mà vẫn đóng cửa như chợ Nam Khê (TP Uông Bí). Điều này khiến một số chợ sau khi đầu tư xây dựng xong không phát huy hiệu quả, gây lãng phí đầu tư, không thu hút được các nguồn lực.

Mới đây, UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 140/UBND-TM1 về việc đẩy mạnh công tác đầu tư, nâng cấp, cải tạo chợ bằng nguồn vốn xã hội hoá. Theo đó, các sở, ban, ngành, địa phương có liên quan nghiêm túc thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm, như: Đề xuất cơ chế chính sách hỗ trợ, thu hút đầu tư; rà soát giá dịch vụ sử dụng diện tích bán hàng tại chợ trên địa bàn tỉnh để đề xuất điều chỉnh cho phù hợp; rà soát quy hoạch các chợ, quỹ đất dành cho đầu tư phát triển chợ trên địa bàn... Qua đó, tháo gỡ các nút thắt hiện nay, phát triển hệ thống chợ văn minh, góp phần hoàn thành mục tiêu cơ bản trở thành tỉnh dịch vụ, công nghiệp vào năm 2020.

Cao Quỳnh