Thanh Lâm thiếu nước sản xuất, sinh hoạt

Nắng nóng liên tục khiến nhiều địa phương thiếu hụt trầm trọng nguồn nước sản xuất, sinh hoạt, trong đó có các xã vùng cao. Ở xã Thanh Lâm, huyện Ba Chẽ, người dân đang trông mong nước về từng ngày, từng giờ.

Vụ lúa năm nay, xã Thanh Lâm được mùa, nhưng thay vì mừng rỡ, gương mặt ai cũng lo lắng. Bởi bà con nơi đây đang thấp thỏm lo vụ lúa sắp tới sẽ thiếu nước trầm trọng. Chị Đặng Thị Bảy, thôn Đông Thầm, than thở: “Đến nước sinh hoạt còn không có thì lấy đâu ra nước sản xuất. Hiện nước còn hiếm hơn cả thóc gạo. Các khe suối đều cạn nước hết cả. Tháng trước, cả huyện đều mưa, chỉ có Thanh Lâm là nắng to. Khô hạn kéo dài, may sao lúa đang vào vụ thu hoạch nên không cần tưới nước. Chỉ lo mùa sau, nếu cứ hạn hán kéo dài thế này, người dân lại... đói thôi”.

Lãnh đạo xã Thanh Lâm kiểm tra nguồn nước tại Khe Váp.

Không chỉ thiếu nước sản xuất, nước sinh hoạt còn là bài toán khó đối với Thanh Lâm. Chỉ vào công trình dẫn nước sinh hoạt khô cong, anh Vũ Văn Hoàn, thôn Đồng Thầm, không khỏi ngán ngẩm: “Gia đình cũng không khá giả gì, nhưng vì muốn có nguồn nước đảm bảo nên cố gắng đầu tư 4-5 triệu đồng để xây dựng công trình nước. Nhưng từ tháng 9 đến nay, công trình này bỏ ngỏ, vì các khe không có nước về. Gia đình lại phải cố gắng dẫn nước từ nhà họ hàng cách đó gần 1km nhưng cũng hôm có, hôm không”. Không được may mắn như nhà anh Hoàn, các hộ khác trong thôn chỉ còn biết trông cậy duy nhất vào nguồn nước ở Khe Váp. Nếu không có nước, họ phải chạy xe rất xa, đến cả chục cây số để đến sông Ba Chẽ lấy nước. Dù vậy, nhiều khi nước sông đục, không thể dùng được.

Dẫn chúng tôi đến Khe Váp, cách trung tâm xã khoảng 5km, Chủ tịch UBND xã Trần Văn Lộc chia sẻ: “Khe Váp là một trong những nguồn chính cung cấp nước sinh hoạt và sản xuất cho 3 thôn Đồng Thầm, Khe Nháng, Pha Lán. Trước đây khe lúc nào cũng đầy nước, nhưng kể từ tháng 9 năm ngoái đến nay, dòng suối thường xuyên bị khô hạn, lượng nước cũng giảm hẳn. Mọi hoạt động trong UBND xã chỉ trông cậy vào bể nước mưa dự trữ. Mặc dù xã đã nhiều lần đề xuất xây dựng đập dâng nước Khe Váp và hệ thống cấp nước sản xuất, sinh hoạt lên huyện, nhưng đến nay công trình vẫn chưa được xây dựng”. Lý giải nguyên nhân tình trạng thiếu nước, ông Lộc cho biết, ngoài việc khô hạn kéo dài, nguyên nhân còn do nhiều hộ dân dẫn ống nước trực tiếp từ tận đầu nguồn khiến lượng nước suy giảm. Người dân sử dụng không hết, nước chảy liên tục lênh láng, gây lãng phí. Trong khi đó, nước chảy về hạ lưu ít, nhiều bà con ở xa lại thiếu nước sạch trầm trọng.

3 thôn Đồng Thầm, Khe Nháng, Pha Lán có tất cả 178 hộ/725 nhân khẩu; dự kiến sau 10 năm sẽ lên đến 1.250 nhân khẩu, nhu cầu sử dụng nước tăng cao. Phần lớn kinh tế của người dân phụ thuộc vào sản xuất nông nghiệp với 73ha đất, nên công trình đập nước Khe Váp có ý nghĩa rất lớn. Việc xây dựng đập nước Khe Váp sẽ tạo nguồn cấp nước cho phòng, chống cháy rừng cũng như cắt giảm lũ cho vùng hạ lưu dự án. Theo ông Trần Trọng Tường, Phó Giám đốc Ban Quản lý Dự án công trình huyện, hiện công trình đập dâng nước Khe Váp và hệ thống cấp nước sản xuất, nước sinh hoạt xã Thanh Lâm đã được xây dựng kế hoạch, với nguồn kinh phí khoảng 39 tỷ đồng. Tuy nhiên, do nguồn kinh phí xây dựng khá lớn, huyện chưa cân đối được, nên chưa thể triển khai. Vì thế, người dân và chính quyền địa phương cần chủ động thực hiện các biện pháp tiết kiệm nước, khắc phục tình trạng thiếu nước hiện nay.

Thiết nghĩ, để đảm bảo nguồn nước sản xuất và sinh hoạt của người dân, chính quyền xã cần chủ động quy hoạch hệ thống nguồn cấp nước trong xã, phân bố nguồn nước hợp lý để tất cả người dân có nước sử dụng. Bên cạnh đó, có các biện pháp trồng và bảo vệ rừng để duy trì nguồn sinh thủy cho các khe suối.

Dương Hà