Hiệu quả mô hình cấy lúa kết hợp với khai thác cáy

Mô hình khai thác con cáy của gia đình bà Nguyễn Thị Chúc (khu Xuân Cầm, phường Xuân Sơn, TX Đông Triều) thực hiện từ năm 2008. Nhờ nước thuỷ triều lên xuống đều đặn, diện tích đất bãi của gia đình bà Chúc ở ven sông Cầm luôn được bồi đắp phù sa, tạo điều kiện thuận lợi cho cây lúa phát triển và là môi trường phát triển tốt cho con cáy. Tận dụng nguồn tài nguyên thiên nhiên ban tặng, nhiều năm qua gia đình bà Chúc đã đánh bắt cáy bằng mồi rọ, thu về nguồn lợi đáng kể.

Hộ bà Nguyễn Thị Chúc (khu Xuân Cầm, phường Xuân Sơn, TX Đông Triều) hiện thu nhập 15-20 triệu đồng/tháng từ mô hình khai thác cáy kết hợp với cấy lúa.

Với người dân phường Xuân Sơn và phường Hưng Đạo (TX Đông Triều), nghề bắt cáy có từ lâu, nhưng trước kia do bắt bằng thủ công, lại đầu tư ít, nên sản lượng không nhiều, lợi nhuận thấp. Trong khi đó, nhu cầu tiêu dùng cáy ngày càng lớn, vừa dùng làm mắm, vừa là món ăn giàu chất dinh dưỡng, nên người dân địa phương đã kết hợp trồng lúa xen nuôi cáy để có sản phẩm bán ra thị trường. Hiện dọc hai bên ven sông Cầm có trên 100 hộ vừa trồng lúa vừa rọ cáy trên đất bồi bãi nhà mình; trong đó riêng khu Xuân Cầm có hơn 50 hộ làm nghề rọ cáy. Do đặc thù, con cáy thường sống và phát triển ở các vùng bãi triều ven sông phù sa, nơi có nước thuỷ triều lên xuống thường xuyên; thức ăn của cáy chủ yếu là các mùn chất hữu cơ chứa trong đất. Vì vậy, khi trồng lúa sẽ làm tăng lượng mùn hữu cơ làm thức ăn cho cáy. Ngược lại các loại chất thải của cáy có tác dụng như phân bón làm tăng độ mùn, độ xốp cho ruộng lúa. Từ đó sẽ giảm chi phí đầu tư và tăng lợi nhuận cao hơn gấp 10 lần. So với cấy lúa, mô hình kết hợp này sẽ cho thu nhập gấp tới 40 lần.

Bà Chúc cho biết, gia đình thường khai thác cáy trong thời gian từ tháng 2 đến tháng 9 dương lịch, sau đó chuyển sang khai thác con rươi. Gia đình bà chủ yếu dùng cây mạ đã đủ ngày tuổi để cấy, nhằm hạn chế sự cắn phá của cáy. Đến khi thu hoạch lúa xong, phải cày bừa kết hợp với bón phân hữu cơ để tạo độ tơi xốp cho đất, cung cấp dinh dưỡng cho lúa cũng như nguồn thức ăn nuôi cáy. Sau đó, tận dụng các sản phẩm dư thừa từ nuôi cáy và cấy lúa để chăn nuôi gia cầm.

Hiện gia đình bà Chúc có 3ha ruộng bãi, đều được be bờ cẩn thận để làm nơi ở cho cáy. Với hơn 500 rọ cáy, gia đình bà Chúc mỗi ngày có thể thu được 10kg cáy. Bên cạnh cung cấp con cáy ra thị trường, gia đình bà Chúc còn chế biến sản phẩm mắm cáy để bán cho nhiều khách ở TP Hà Nội và Hải Phòng. Từ đầu năm đến nay, gia đình bà Chúc  thu nhập từ 15-20 triệu đồng/tháng.

Với hiệu quả thu được từ mô hình khai thác cáy, nhiều năm qua gia đình bà Chúc được công nhận là hộ sản xuất kinh doanh giỏi cấp tỉnh. Mô hình nuôi cáy kết hợp với cấy lúa của gia đình bà Chúc hiện là một trong những mô hình kinh tế điển hình, là hướng đi mới mang lại hiệu quả kinh tế cao mà nhiều hộ gia đình có diện tích đất bãi nằm ven sông Cầm có thể tham khảo và ứng dụng vào phát triển kinh tế của gia đình.  

Trần Thuyết
(Trung tâm TT-VH Đông Triều)