Quản lý các công trình thuỷ lợi: Hiệu quả từ xoá bỏ cơ chế bao cấp

Từ năm 2015 trở về trước, công tác quản lý, vận hành các công trình thuỷ lợi tưới, tiêu phục vụ sản xuất nông nghiệp và cấp nước của 3 công ty TNHH MTV thuỷ lợi trên địa bàn tỉnh được thực hiện theo phương thức giao kế hoạch. Với quyết tâm nâng cao hiệu quả các công trình thuỷ lợi, từ tháng 12-2016, UBND tỉnh đã chính thức áp dụng phương án đặt hàng tưới, tiêu cho 3 doanh nghiệp trên. Việc chấm dứt cơ chế bao cấp này đã giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với các công trình thuỷ lợi và tính tự chủ của doanh nghiệp.

Cán bộ Công ty TNHH MTV Thuỷ lợi Đông Triều kiểm tra hệ thống vận hành cống tưới tiêu của hồ Khe Chè.

Thực hiện phương án đặt hàng tưới, tiêu, đầu năm 2016, các công ty TNHH MTV thuỷ lợi đã phối hợp với địa phương tiến hành rà soát cụ thể lại diện tích miễn thuỷ lợi phí và giao thêm diện tích quản lý. Cụ thể: Công ty TNHH MTV Thuỷ lợi Đông Triều tăng 302,34ha (do nhận thêm 2 hồ Linh Sơn và Gốc Thau); Công ty TNHH MTV Thuỷ lợi Yên Lập tăng 1.306ha (tăng do sau khi rà soát lại chính xác hơn); Công ty TNHH MTV Thuỷ lợi Miền Đông tăng trên 4.077,85ha (tăng do nhận thêm 2 hồ Chúc Bài Sơn và Đầm Hà Động). Áp dụng phương án này, trên cơ sở định mức kỹ thuật mới, các cơ quan chức năng đã tính thành đơn giá cụ thể cho từng diện tích để từ đó đưa ra tổng giá trị hợp đồng theo năm. Vì vậy, mặc dù diện tích miễn phí thuỷ lợi năm 2016 tăng gần 5.700ha so với năm 2015 nhưng tổng kinh phí đặt hàng đã giảm gần 300 triệu đồng so với năm 2015. Theo ông Đoàn Mạnh Phương, Chi cục trưởng Chi cục Thuỷ lợi tỉnh, cho biết: Phương thức giao kế hoạch như trước đã thiếu công cụ giám sát quản lý nên chất lượng quản trị của các doanh nghiệp thấp, bộ máy cồng kềnh. Hệ lụy là dẫn tới sự xuống cấp nhanh của các công trình thuỷ lợi mà chất lượng dịch vụ lại thấp. Qua công tác đặt hàng đã cơ bản khắc phục những điểm yếu, tồn tại, đưa công tác quản lý, vận hành khai thác công trình thuỷ lợi hiệu quả, sát thực tế hơn. Cùng với việc giảm kinh phí, quy trình thẩm định, phê duyệt quyết toán việc đặt hàng tưới, tiêu đã được thực hiện chặt chẽ, chi tiết, cụ thể từng phần việc khi có sự tham gia giám sát, ký nhận của người dân và chính quyền địa phương.

Thực hiện công tác đặt hàng đã giúp các công ty TNHH MTV thuỷ lợi tự chủ hơn trong công tác quản lý khai thác công trình, linh hoạt trong bố trí đủ lực lượng quản lý nhằm vận hành tốt công trình đảm bảo đúng theo yêu cầu của định mức kinh tế, kỹ thuật được phê duyệt. Theo đó, các công trình đầu mối hồ chứa cũng được các đơn vị chủ động tiến hành đầu tư, nâng cấp an toàn, lắp đặt các thiết bị cảnh báo lũ nguy hiểm; hệ thống vận hành cống tưới, tiêu, tràn xả lũ được đầu tư bằng hệ thống tời điện, đảm bảo công tác vận hành nhanh chóng thuận lợi, giảm nhiều công vận hành quản lý so với trước đây vận hành bằng thủ công. Đồng thời, các công ty đã có sự chủ động trong công việc, bố trí lực lượng lao động phù hợp theo thời gian mùa vụ và nhất là đã nâng cao tính năng động trong việc tìm kiếm khách hàng. Đơn cử như, Công ty TNHH MTV Thuỷ lợi Đông Triều, hiện được giao quản lý khai thác 20 hồ đập lớn nhỏ, với tổng dung tích trữ nước là 41,1 triệu m3; quản lý gần 150km kênh tưới, tiêu các loại. Hàng năm, Công ty  đảm bảo cung cấp nguồn nước tưới cho gần 5.800ha diện tích gieo trồng và tiêu thoát nước cho 4.048ha diện tích lưu vực; phục vụ tưới, tiêu cho 19 xã, phường và một số doanh nghiệp trên địa bàn TX Đông Triều. Ngay sau khi được giao quản lý theo phương án đặt hàng, để nâng cao thu nhập cho người lao động, Công ty tiếp tục tận dụng lợi thế đất đai, mặt nước của các công trình thuỷ lợi để đẩy mạnh việc cung cấp nước thô cho các đơn vị, doanh nghiệp; cho thuê mặt nước của các hồ đập để nuôi trồng thuỷ sản; liên doanh, liên kết để phát triển khu lịch sinh thái... Với sự năng động này, cuối năm 2016, Công ty đã ký hợp đồng cung cấp nước thô từ hồ Khe Chè cho Xí nghiệp Nước sạch Mạo Khê với số lượng 4,5 triệu m3/năm. Như vậy trong năm 2017, hồ Khe Chè sẽ giải quyết hiệu quả bài toán thừa nước, đồng thời mang lại giá trị không nhỏ cho doanh nghiệp.

Với những hiệu quả bước đầu của phương án đặt hàng cho thấy, cơ chế mới này đã giảm gánh nặng đè lên vai nhà nước trong suốt nhiều năm qua, tăng tính tự chủ cho các doanh nghiệp khi không còn trông chờ, ỷ lại vào “bầu sữa” ngân sách.

Hoàng Nga