Bài 2: Nâng cao chất lượng quản lý đầu tư công

Những năm qua, nguồn lực dành cho đầu tư phát triển của tỉnh liên tục tăng nhanh, hoạt động đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh diễn ra sôi động; công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) được tỉnh quan tâm chỉ đạo từ quy hoạch, xây dựng kế hoạch, phân bổ vốn, quản lý đầu tư... Nhiều dự án, công trình hoàn thành đưa vào khai thác sử dụng, phát huy hiệu quả đầu tư góp phần phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.[links()]

Các nhà thầu đang đẩy nhanh tiến độ thi công Cảng hàng không Quảng Ninh (huyện Vân Đồn). Ảnh: Thu Trang

Giải bài toán nợ đọng XDCB

Không riêng gì ở Quảng Ninh mà ở nhiều địa phương trong cả nước, từ năm 2012 trở về trước, thanh toán vốn đầu tư phát triển luôn là bài toán khó. Bởi ảnh hưởng từ suy thoái kinh tế, ngân sách tỉnh gặp nhiều khó khăn, hỗ trợ đầu tư từ nguồn vốn trung ương cho tỉnh giảm. Đồng thời nợ XDCB luỹ kế từ năm 2012 trở về trước chưa được giải quyết triệt để ảnh hưởng tới khả năng bố trí vốn cho các dự án, dẫn tới việc cân đối vốn chưa đáp ứng được nhu cầu thanh toán nợ đọng XDCB... Bên cạnh đó, do phải hoàn thành nhiều mục tiêu trong thời gian ngắn, trong khi nguồn vốn còn rất hạn hẹp nên số nợ XDCB còn lớn. Tổng số nợ XDCB của tỉnh đến hết năm 2013 là 3.313,947 tỷ đồng.

Bám sát các chỉ đạo của Trung ương, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo nhằm chấn chỉnh công tác đầu tư XDCB và xử lý nợ đọng XDCB, phân định rõ nhiệm vụ chi, phân cấp đầu tư, quy định rõ trách nhiệm của người đứng đầu. UBND tỉnh tạm dừng phê duyệt dự án, công trình; tập trung ưu tiên vốn thanh toán cho các công trình hoàn thành, chuyển tiếp; thực hiện rà soát trên địa bàn toàn tỉnh, cắt giảm, đình hoãn, giãn tiến độ, xác định điểm dừng kỹ thuật hợp lý các công trình chưa cần thiết hoặc dẫn đến khả năng vượt cân đối ngân sách, góp phần giảm áp lực lên ngân sách nhà nước, hạn chế tối đa nợ XDCB phát sinh. Hết năm 2013, tỉnh đã đình hoãn, giãn tiến độ, xác định điểm dừng kỹ thuật 309 dự án với tổng mức đầu tư 9.737,478 tỷ đồng; số vốn cắt giảm là 8.341,120 tỷ đồng (bằng 85,66% tổng mức đầu tư). Số dự án khởi công mới tiếp tục giảm: Năm 2012 khởi công mới là 276 dự án, năm 2013 khởi công mới 140 dự án, năm 2014 khởi công mới 96 dự án. Với những biện pháp đó, đã giúp cho tỉnh chi hiệu quả hơn, tránh dàn trải, giảm nợ đọng XDCB, quyết toán nhanh gọn các công trình. Qua đó, nợ XDCB toàn tỉnh năm 2014 là 2.544,6 tỷ đồng, đến năm 2015 đã thanh toán 1.357,8 tỷ đồng, nợ còn lại 1.186,8 tỷ đồng.

Theo đồng chí Vũ Văn Diện, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, để đảm bảo việc quản lý, sử dụng nguồn vốn đầu tư hiệu quả, từ cuối năm 2015, tỉnh đã yêu cầu các địa phương, ngành phân bổ kế hoạch vốn đầu tư phát triển năm 2016 phải tuân thủ các nguyên tắc: Lập kế hoạch đầu tư phát triển phải phù hợp với phát triển kinh tế - xã hội năm và của địa phương, các quy hoạch ngành, lĩnh vực đã được phê duyệt; phù hợp với khả năng cân đối nguồn vốn đầu tư công và thu hút các nguồn vốn đầu tư của các thành phần kinh tế khác; chỉ bố trí vốn cho các chương trình, dự án đã được cấp có thẩm quyền đưa vào trong kế hoạch đầu tư công trung hạn 5 năm 2016-2020; tập trung bố trí vốn đầu tư để hoàn thành và đẩy nhanh tiến độ chương trình, dự án trọng điểm; tập trung nguồn lực để xử lý nợ đọng XDCB, quán triệt và thực hiện nghiêm túc các quy định của Luật Đầu tư công, tuyệt đối không để phát sinh thêm nợ đọng XDCB. Việc phân bổ kế hoạch vốn đầu tư phát triển năm 2016 phải sắp xếp theo thứ tự ưu tiên. Bố trí vốn cho các công trình theo hướng phải tập trung vốn để hoàn thành cơ bản, dứt điểm các công trình. Không bố trí vốn dàn trải, kéo dài làm chậm hoàn thành các dự án đưa vào khai thác, sử dụng giảm hiệu quả đầu tư. Đối với việc khởi công các công trình mới, các dự án khởi công mới phải được Chủ tịch UBND tỉnh đồng ý bằng văn bản mới được triển khai thực hiện; sau khi hoàn thành công tác chuẩn bị đầu tư, phê duyệt dự án phải căn cứ khả năng nguồn vốn cân đối cho dự án mới được triển khai đấu thầu, tổ chức thi công.

Đối với công tác quyết toán các công trình, với sự vào cuộc chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh, cơ quan tài chính và sự tích cực của các chủ đầu tư đã thanh quyết toán đối với các dự án đã hoàn thành. Theo báo cáo của Kho bạc Nhà nước tỉnh, từ đầu năm đến 20-12-2016, đã phê duyệt 1.894/1.926 dự án; công tác thu hồi vốn tạm ứng và quyết toán dự án hoàn thành có nhiều chuyển biến tích cực, đặc biệt là thu hồi vốn tạm ứng của các dự án nhóm A, B, C trên địa bàn tỉnh quản lý từ năm 2015 trở về trước chuyển sang đầu năm 2016 là 1.627 tỷ đồng thì đã thu hồi được trên 1.276 tỷ đồng, còn dư 351 tỷ đồng. Năm 2016, UBND tỉnh đã bố trí kế hoạch vốn để trả nợ đọng đối với các công trình có quyết toán XDCB đã hoàn thành 336 tỷ đồng. Như vậy, năm 2016, về cơ bản đã giải quyết thanh toán được nợ đọng XDCB, các dự án hoàn thành được quyết toán nhanh chóng, đưa công trình vào sử dụng có hiệu quả, tiết kiệm vốn NSNN.

Các nhà thầu đang đẩy nhanh tiến độ thi công Cảng hàng không Quảng Ninh (huyện Vân Đồn).

Tập trung cho các công trình trọng điểm

Những năm gần đây, tỉnh đã tập trung thu ngân sách, dành nguồn lực cho chi đầu tư phát triển. Năm 2015, tỉnh đã dành 9.389 tỷ đồng, chiếm 52,6% tổng chi ngân sách địa phương; năm 2016, dự kiến chi từ nguồn vốn ngân sách tỉnh là 12.306,8 tỷ đồng. Các nguồn vốn được giao sớm và bố trí tập trung, không dàn trải; việc phân bổ vốn đã ưu tiên thanh toán nợ XDCB; các công trình đã được bố trí vốn mà chưa giải ngân được, UBND tỉnh sẽ cương quyết thu hồi vốn để điều chuyển sang thực hiện các công trình khác, không để tình trạng chuyển vốn đầu tư năm 2016 sang năm 2017.

Nhờ sử dụng hiệu quả nguồn lực đầu tư, tỉnh đã bố trí vốn giải phóng mặt bằng các dự án có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh như: Cảng hàng không Quảng Ninh, đường cao tốc Hạ Long - Vân Đồn và cải tạo QL18 đoạn Hạ Long - Mông Dương, Nhà thi đấu 5.000 chỗ... Ưu tiên bố trí vốn cho các công trình trọng điểm như: Công trình xây dựng Cung quy hoạch, hội chợ và triển lãm tỉnh; Bảo tàng - Thư viện tỉnh, cầu Bắc Luân II; các công trình cầu Đá Vách - đường 188, cầu Bang, đường 336 Hà Lầm - Cầu Trắng, đường ga Hạ Long - Cái Dăm... Đặc biệt, tuyến đường giao thông huyết mạch đang được tỉnh gấp rút chỉ đạo hoàn thành là Dự án đường nối TP Hạ Long với cầu Bạch Đằng được phân bổ vốn năm 2016 là 865 tỷ đồng đã giải ngân đạt 100% kế hoạch năm. Ngoài ra, nhiều dự án đã được các đơn vị đẩy nhanh tiến độ, hoàn thành giải ngân và còn được cấp vốn bổ sung...

Một số công trình dự án đầu tư từ ngân sách tỉnh đến nay đã đi vào hoạt động và đem lại hiệu quả như Bảo tàng - Thư viện tỉnh (tổng mức đầu tư 900 tỷ đồng). Kể từ khi đi vào hoạt động từ tháng 10-2013, đến nay, công trình Bảo tàng - Thư viện tỉnh đã trở thành một điểm đến hấp dẫn của du khách trong nước và quốc tế khi đến Quảng Ninh. 10 tháng đầu năm 2016, công trình này đã thu hút gần 100.000 lượt du khách đến tham quan, tăng 30% so với cùng kỳ năm ngoái. Dự án Cung quy hoạch, hội chợ và triển lãm tỉnh có tổng mức đầu tư 1.051 tỷ đồng, chuẩn bị được đưa vào hoạt động. Đây sẽ là nơi trưng bày các đồ án quy hoạch của tỉnh, góp phần giới thiệu, quảng bá, xúc tiến, kêu gọi đầu tư vào các lĩnh vực kinh tế - xã hội của tỉnh. Đồng thời là nơi giao lưu văn hoá, tổ chức hội chợ, xúc tiến thương mại trong nước và quốc tế; là điểm nhấn kiến trúc đô thị, gắn với các công trình quảng trường, bảo tàng, thư viện, công viên Lán Bè thành một quần thể du lịch thống nhất, tạo ra một sản phẩm du lịch mới, độc đáo cho Quảng Ninh.

Ngoài các nguồn vốn trong kế hoạch đầu năm, UBND tỉnh đã linh hoạt, chủ động trong việc huy động các nguồn vốn để tập trung đầu tư các công trình trọng điểm, cũng như giải quyết các nhu cầu cấp bách về an sinh xã hội phát sinh; tiếp tục thực hiện có hiệu quả đầu tư và quản lý theo hình thức đối tác công - tư (PPP) nhằm tái cơ cấu đầu tư, góp phần thực hiện có hiệu quả ba đột phá chiến lược, đổi mới mô hình tăng trưởng và thu hút các nguồn lực của xã hội tham gia đầu tư.

Như vậy, có thể thấy, để sử dụng hiệu quả nguồn chi đầu tư phát triển, tỉnh đã tuân thủ các nguyên tắc, kế hoạch đầu tư phát triển để tổ chức chỉ đạo, điều hành, triển khai thực hiện dự án có hiệu quả. Trong lựa chọn phương thức đầu tư, huy động nguồn lực và triển khai thực hiện các dự án đã đề cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu, gắn với trách nhiệm trong việc huy động nguồn lực, quản lý đầu tư, quản trị dự án sau đầu tư. Đồng thời, hạn chế thấp nhất việc phát sinh các nhu cầu vốn làm tăng áp lực cho ngân sách; quyết liệt trong chỉ đạo, điều hành và tăng cường công tác thanh, kiểm tra, giám sát các dự án đầu tư để khắc phục kịp thời những hạn chế, yếu kém, tiêu cực trong lĩnh vực đầu tư XDCB.

Thanh Hằng - Thu Trang

Bài 3: Huy động nguồn lực đầu tư