Thực hiện Chương trình 135 ở Ba Chẽ: Cần được ưu tiên nguồn lực

Huyện Ba Chẽ hiện có 5/8 xã thuộc khu vực III (xã thuộc diện đặc biệt khó khăn (ĐBKK)). Trong lộ trình đưa 5 xã ra khỏi diện ĐBKK giai đoạn 2016-2020, Ba Chẽ đã đặt ra mục tiêu đưa Thanh Lâm ra khỏi danh sách vào năm 2018; Đạp Thanh, Thanh Sơn, Nam Sơn năm 2019; Đồn Đạc năm 2020. Để thực hiện mục tiêu này, các xã phải hoàn thành 3 tiêu chí: Đời sống, hạ tầng, văn hoá xã hội. Tuy nhiên, thực hiện các tiêu chí này, đối với 5 xã là điều không dễ dàng.

Nhìn từ các xã đặc biệt khó khăn

Theo ông Nịnh Văn Quang, Trưởng Phòng Dân tộc huyện Ba Chẽ, để hoàn thành mục tiêu Chương trình 135 (về hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ phát triển sản xuất cho các xã ĐBKK xã biên giới, xã an toàn khu, các thôn, bản đặc biệt khó khăn) cần đạt đủ cả 3 tiêu chí: Đời sống, hạ tầng, văn hoá - xã hội. Tuy nhiên, qua kết quả rà soát thực trạng tại các xã ĐBKK trên cho thấy, kết thúc Chương trình 135 giai đoạn 2012-2015, cả 5 xã trên vẫn chưa thoát khỏi diện ĐBKK. Nguyên nhân do trong 3 tiêu chí trên cả 5 xã mới hoàn thành được 2 tiêu chí là đời sống, văn hoá - xã hội, còn tiêu chí hạ tầng chưa đạt.

Nhiều tuyến đường nội thôn của xã Thanh Lâm chưa được đầu tư. Trong ảnh: Tuyến đường nội thôn Đồng Loóng do người dân tự đắp, rộng chưa đầy 1m.

Tại xã Thanh Lâm - xã có tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 99%, cũng là xã theo lộ trình phải ra khỏi diện ĐBKK sớm nhất trong 5 xã trên, chúng tôi nhận thấy trong tiêu chí đời sống còn vướng nhất là điều kiện tỷ lệ hộ nghèo. Hiện tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo chiếm 60,92% (279/458 hộ), trong đó hộ nghèo 29,26%, cận nghèo 31,65%. Như vậy, để hoàn thành tiêu chí Chương trình 135 vào năm 2018, xã phải giảm ít nhất 142 hộ nghèo và cận nghèo, trong đó số hộ nghèo cần giảm là 66 hộ.

Ông Trần Văn Lộc, Chủ tịch UBND xã Thanh Lâm cho biết, việc giảm tỷ lệ hộ nghèo là một thách thức lớn của xã. Đối với tiêu chí hạ tầng, hầu hết các đường trục thôn, xóm chưa được cứng hoá theo chuẩn cấp kỹ thuật của Bộ GT-VT, chiều rộng mặt đường của các thôn không đủ từ 3m, chiều rộng nền đường không đủ từ 4m. Hiện xã còn 2,16/4,12km đường ngõ xóm lầy lội vào mùa mưa, còn 2,71/6,15km đường nội đồng chưa được cứng hoá, đường trục thôn còn 11,1/13,1km chưa được cứng hoá. Về thuỷ lợi, xã còn 9/23 công trình xuống cấp, hư hỏng không đảm bảo nhu cầu tưới tiêu, 7,9/16,5km đường trên mương do xã quản lý chưa được cứng hoá. Còn 69/459 hộ (15%) chưa được sử dụng điện an toàn. Hiện xã mới có 1 trường đạt chuẩn quốc gia là trường mầm non, còn 1 trường (Trường Phổ thông dân tộc nội trú tiểu học và THCS) chưa đạt chuẩn quốc gia, do thiếu cơ sở vật chất, thiếu 4 phòng học bộ môn, 4 phòng làm việc khác và 1 nhà để xe, 1 phòng bảo vệ. Toàn xã mới có 677/973 lao động trong độ tuổi lao động có việc làm thường xuyên (69,5%). Về nhà ở, thì lộ trình 3 năm 2016-2018 phải xây mới 45 nhà với tổng số tiền gần 3,4 tỷ đồng.

Theo ông Trần Văn Lộc, để đưa xã ra khỏi diện ĐBKK vào năm 2018, xã cần tổng vốn hỗ trợ đầu tư là trên 56,980 tỷ đồng. Trong đó vốn Chương trình 135 là 22,744 tỷ đồng, còn lại là vốn chương trình nông thôn mới và các nguồn vốn khác. Khó nhất để thực hiện Chương trình 135 của xã hiện vẫn là nguồn ngân sách.

Cần được ưu tiên nguồn lực hỗ trợ

Những khó khăn, hạn chế đó có nguyên nhân từ xuất phát điểm của các xã, thôn ĐBKK thấp; đặc thù về vùng miền núi địa hình bị chia cắt, mật độ dân cư thưa thớt nên việc đầu tư tập trung phát triển hạ tầng gặp nhiều khó khăn; cơ sở hạ tầng tại một số thôn, bản chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến sinh hoạt và sản xuất của người dân; hệ thống thuỷ lợi còn hạn chế, nhiều nơi chưa chủ động được nguồn nước. Cơ sở vật chất một số điểm trường, trang thiết bị dạy học chưa đảm bảo; hệ thống lưới điện nông thôn còn hạn chế về hạ tầng, một số hộ dân ở phân tán xa trung tâm thôn chưa có điện lưới. Việc chuyển dịch cơ cấu sản xuất còn chậm, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất còn rất khó khăn. Huy động nguồn lực và thu hút đầu tư vào các xã ĐBKK còn thấp nên nhìn chung, nguồn vốn đầu tư cho các xã ĐBKK theo Chương trình 135 và chương trình xây dựng nông thôn mới chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Việc thu hút doanh nghiệp đầu tư vào các xã còn rất ít, chưa có đầu tư của các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế lớn. Một bộ phận người dân còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước...

Từ thực trạng trên, để sớm đưa các xã, thôn ra khỏi diện ĐBKK, hoàn thành mục tiêu Chương trình 135 giai đoạn 2016-2020, từ cấp huyện đến xã đã xây dựng Đề án nhiệm vụ và giải pháp đưa các xã ra khỏi diện ĐBKK, hoàn thành mục tiêu Chương trình 135 giai đoạn 2016-2020 với quan điểm huy động nguồn lực của Nhà nước, của xã hội và của người dân để khai thác có hiệu quả tiềm năng, lợi thế của huyện, nhất là sản xuất lâm, nông nghiệp để giảm nghèo, phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Ưu tiên tập trung đầu tư trọng điểm vào những xã và nhóm dân cư khó khăn nhất, khuyến khích sự tham gia trợ giúp của các doanh nghiệp, đơn vị, tổ chức, cá nhân đối với các xã có tỷ lệ hộ nghèo cao. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền nhằm hạn chế tư tưởng trông chờ, ỷ lại, mong muốn được nghèo để thụ hưởng các chính sách ưu đãi của Nhà nước.

Tuy nhiên, theo ông Nịnh Văn Quang, để Ba Chẽ sớm đưa 5 xã trên ra khỏi diện ĐBKK, huyện đề nghị tỉnh ưu tiên nguồn lực cho Ba Chẽ, quan tâm giải quyết cơ chế chính sách đặc thù cho huyện. Hàng năm đề nghị tỉnh ưu tiên dành thêm 2% trên tổng vốn đầu tư phát triển từ nguồn ngân sách của tỉnh cho huyện để đầu tư hoàn thành nhanh các công trình hạ tầng trọng điểm, động lực của huyện. Với các dự án hạ tầng nông thôn mới có mức đầu tư lớn vượt khả năng cân đối ngân sách huyện, đề nghị tỉnh hỗ trợ đầu tư 100% vốn để thực hiện.

Thanh Hằng[links()]