Nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm: Hướng đi mới của chương trình OCOP

Thay vì sản xuất những sản phẩm dưới dạng chế biến thô, hiện một số doanh nghiệp, HTX tham gia chương trình OCOP trên địa bàn tỉnh đã mạnh dạn đầu tư trang thiết bị, ứng dụng KHCN để sản xuất ra các sản phẩm chế biến sâu, nhằm nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm. Đây được coi là hướng đi mới của chương trình OCOP trong giai đoạn 2 (2017-2020).

Tỏi đen một sản phẩm có giá trị cao do HTX Nông - Lâm - Ngư nghiệp Thái An (TP Móng Cái) sản xuất được bày bán tại Hội chợ Thương mại quốc tế Việt - Trung 2015, tổ chức tại tỉnh Lào Cai. Ảnh: Ngô Thắng (CTV)

Đa dạng hoá sản phẩm

Là một trong những loại cây dược liệu quý, cây ba kích thường được nhiều người tìm mua vì mang lại khá nhiều tác dụng cho sức khoẻ, nhất là với những bệnh nhân tuổi già, suy nhược cơ thể, ăn ngủ kém, bệnh nhân đau khớp, yếu sinh lý... Phương thức được mọi người sử dụng nhiều nhất đối với dược liệu này vẫn là ngâm rượu hoặc nấu nước uống. Ngay cả đối với chương trình OCOP, một số địa phương trên địa bàn tỉnh cũng đã đăng ký sản xuất rượu ba kích như Ba Chẽ, Cẩm Phả, Uông Bí. Tuy nhiên, nhận thấy sản phẩm rượu ba kích vẫn còn nhiều hạn chế (không phù hợp với mọi đối tượng, nhất là trẻ em và phụ nữ; không sử dụng được mọi lúc, mọi nơi...), HTX Dược liệu xanh Đông Triều đã lựa chọn hướng liên kết "4 nhà" để sản xuất các sản phẩm chế biến sâu từ nguồn dược liệu này. Với mục tiêu hình thành vùng trồng và sản xuất hàng hoá dược liệu an toàn, có chất lượng cao, năm 2014 HTX đã triển khai dự án trồng 8 loại cây dược liệu tại thôn Năm Giai (xã Tràng Lương, TX Đông Triều) theo các tiêu chí GAP-WHO (thực hành tốt trồng trọt cây thuốc). Đồng thời, đầu tư một loạt các trang thiết bị từ nước ngoài để phục vụ cho công tác sơ chế, chiết xuất và phối hợp với Công ty TNHH MTV Dược khoa - Trường Đại học Dược Hà Nội (DK Pharma) trong tư vấn, chuyển giao công nghệ để cho ra đời sản phẩm cao ba kích. Đây cũng là sản phẩm đầu tiên trong cả nước được chiết xuất từ cây ba kích. Với dòng sản phẩm này, người dùng chỉ việc pha 1 thìa cao ba kích cùng với nước ấm nên rất tiện lợi, dễ uống và thích hợp cho mọi đối tượng. Từ thành công ban đầu, HTX Dược liệu xanh Đông Triều tiếp tục cho ra đời sản phẩm cao trà hoa vàng và ký hợp đồng với Công ty Vĩnh Tiến, doanh nghiệp lớn nhất tại tỉnh Bến Tre để sản xuất kẹo dừa ba kích. Ông Mai Thành Trung, Giám đốc HTX Dược liệu xanh Đông Triều, chia sẻ: Mặc dù các sản phẩm trên đang trong giai đoạn sản xuất thử nghiệm nhưng đều nhận được tín hiệu phản hồi rất tốt từ người tiêu dùng. Chúng tôi đang tiếp tục hợp tác với đơn vị tư vấn là DK Pharma để hoàn thiện mẫu mã, nâng cao chất lượng của sản phẩm một cách tốt nhất và trong thời gian tới sẽ cho ra đời thêm các sản phẩm nước đóng chai, viên nang, trà túi lọc từ những nguồn dược liệu quý này.

Cũng như HTX Dược liệu xanh Đông Triều, sau một thời gian "bén duyên" với chương trình OCOP và gặt hái thành công, anh Nịnh Văn Trắng, Giám đốc Công ty CP Kinh doanh lâm sản Đạp Thanh (huyện Ba Chẽ) đã quyết định, thay vì chỉ sản xuất trà hoa vàng khô đơn thuần, cần phải hướng đến chế biến sâu để đa dạng hoá sản phẩm. Công ty CP Kinh doanh lâm sản Đạp Thanh đã phối hợp với Công ty DK Pharma triển khai xây dựng dự án trung tâm sơ chế, chế biến và nhân giống với diện tích khoảng 5ha tại Ba Chẽ. Hiện hai bên đã nghiên cứu thành công và phát triển 3 sản phẩm từ cây trà hoa vàng là hoa đóng gói, lá đóng gói và trà túi lọc. Trong đó sản phẩm trà túi lọc đã được cấp số đăng ký lưu hành và cung ứng trên thị trường theo chương trình OCOP; Công ty DK Pharma đang thực hiện đề tài nghiên cứu chứng minh công dụng và tác dụng của trà hoa vàng, dự kiến hoàn thành trong năm 2016 để khẳng định chất lượng và công dụng của loại dược liệu này.

Cao ba kích - sản phẩm của HTX Dược liệu xanh Đông Triều.

Gia tăng giá trị

Việc thực hiện chế biến sâu các sản phẩm OCOP không chỉ góp phần đa dạng hoá sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ, mà hướng đi mới này là giải pháp cốt lõi nhất để người dân, tổ chức gia tăng giá trị sản phẩm, từ đó nâng cao thu nhập. Một trong những sản phẩm có bước đột phá trong chương trình OCOP thời gian qua chính là tỏi đen của HTX Nông - Lâm - Ngư nghiệp Thái An (TP Móng Cái). Thực hiện nhiệm vụ "Ứng dụng công nghệ sản xuất tỏi đen tại Móng Cái" do Sở KH&CN giao, HTX đã mạnh dạn đối ứng 200 triệu đồng để triển khai dự án. Đến nay, các kỹ thuật viên của HTX đã tiếp nhận và làm chủ 5 quy trình công nghệ do Công ty TNHH Phát triển thương hiệu Brandwork (Hà Nội) chuyển giao: Lựa chọn quy mô và công nghệ sản xuất; thiết kế nhà xưởng; chọn lọc và sơ chế nguyên liệu; ủ tỏi đen; lựa chọn, đóng gói tỏi đen thành phẩm. Ông Phạm Hồng Thái, Giám đốc HTX Nông - Lâm - Ngư nghiệp Thái An, cho biết: Tỏi đen là sản phẩm được tạo ra sau quá trình lên men, có các tác dụng sinh học hơn hẳn so với tỏi thông thường. Chúng vừa khắc phục được mùi khó chịu của tỏi thông thường, vừa làm tăng tác dụng chống oxy hoá của tỏi lên gấp nhiều lần. Do đó, nếu như giá thành tỏi làm gia vị thông thường chỉ khoảng 50.000 đồng/kg thì tỏi đen có giá bán tới 1 triệu đồng/kg. Hiện sản phẩm tỏi đen của HTX được Công ty TNHH Phát triển thương hiệu Brandwork ký hợp đồng bao tiêu để xuất sang thị trường Nhật Bản. Để bảo đảm nguồn nguyên liệu phục vụ chế biến, HTX đã cung cấp giống, phân bón, chỉ đạo kỹ thuật canh tác và thu mua sản phẩm cho hơn 10 hộ dân tại xã Vĩnh Thực (TP Móng Cái).

Các sản phẩm OCOP được chế biến sâu, giá bán thường cao hơn sản phẩm thô từ 20-50%, chinh phục được đông đảo người tiêu dùng. Do đó, không chỉ có tỏi đen, cao ba kích, kẹo dừa ba kích, cao trà hoa vàng, mà một loạt các sản phẩm khác trong chương trình OCOP hiện cũng đã đi theo hướng này, như: Viên nang giảo cổ lam, cao thiên đông, long thiên huyết, tinh dầu sở, tinh dầu bạc hà, trà túi lọc chùm ngây...

Như vậy, từ những sản phẩm chế biến ở dạng thô ban đầu, sau hơn 3 năm triển khai, việc nhiều cá nhân, tổ chức kinh tế đã mạnh dạn đi vào chế biến sâu đã ngày càng khẳng định được hướng đi đúng đắn và thành công của chương trình OCOP. Đây cũng là cách thức để nâng tầm thương hiệu nông sản Quảng Ninh tại thị trường trong nước và quốc tế.

Hoàng Nga