Khu đô thị phía Bắc đường mới thị trấn Quảng Hà: Dân khổ vì dự án bị... "ngâm"

Hơn 10 năm nay, nhiều hộ dân ở khu phố Hoàng Hoa Thám, thị trấn Quảng Hà, huyện Hải Hà (nằm trong Dự án khu đô thị phía Bắc, đường mới thị trấn Quảng Hà) phải sống trong cảnh nhà xập xệ, dột nát mà không được xây mới, sửa chữa. Và cứ mỗi lần trời đổ mưa, họ lại phải chịu cảnh ô nhiễm, ngập úng, đi lại vô cùng khó khăn...

Dù đã được UBND tỉnh phê duyệt từ năm 2004, nhưng đến nay, Dự án Khu đô thị phía Bắc, đường mới thị trấn Quảng Hà mới dừng lại ở phần san gạt mặt bằng và làm được một số đoạn cống thoát nước.

Bức xúc của người dân

Chỉ cho chúng tôi xem bức tường nhà bong tróc vì ngấm nước mưa, ông Đinh Như Nhình hậm hực: Thế này thì ở sao được. Cứ mưa đến nhà lại dột. Muốn xây lại để ở cho đàng hoàng cũng không được vì chúng tôi thuộc diện phải giải toả để thực hiện dự án (Dự án khu đô thị phía Bắc, đường mới thị trấn Quảng Hà - PV). Đến ngay như phương án tái định cư ra sao, đến nay chúng tôi cũng không biết cụ thể. Nhà của anh Phạm Văn Thắng, cũng trong vùng ảnh hưởng của dự án thì thảm hại hơn, bởi cứ trời mưa, trong nhà lại bị dột như ngoài trời. Anh phải mua vải bạt về chăng khắp mái.

Còn gia đình anh Vũ Văn Hùng phải dời tạm sang nhà bố mẹ đẻ gần đó ở tạm vì nhà dột quá, không ở được. Ông Vũ Văn Khang, bố của anh Hùng cho biết: Từ cuối năm 2007, huyện và chủ đầu tư dự án đã tiến hành kiểm đếm hiện trạng nhà, diện tích đất ở, đất nông nghiệp... của các hộ dân. Đồng thời, huyện thông báo cho các hộ không được sửa chữa, cơi nới, xây dựng... vì chỉ đền bù theo thực trạng đã kiểm đếm... Thế nhưng đến năm 2011, chúng tôi mới được nhận bồi thường đất nông nghiệp. Lúc đó, chủ đầu tư hứa sau ba tháng sẽ hoàn thành khu tái định cư để di dời các hộ về đó, nhưng đến nay vẫn chưa thực hiện.

Ông Trần Văn Thường, nguyên Trưởng khu phố Hoàng Hoa Thám, cho biết: Trước đây, xung quanh khu dân cư này là đất nông nghiệp, có hệ thống mương máng dẫn nước đầy đủ nên không bao giờ bị úng ngập. Nhưng từ khi chủ đầu tư dự án tiến hành san gạt mặt bằng dự án; hệ thống cống thoát nước đầu tư cầm chừng từng đoạn một đã khiến cả khu vực này đều ngập ngụa, phải lội nước vào nhà mỗi khi trời đổ mưa. Năm nào chúng tôi cũng 2-3 lần lên huyện kiến nghị. Chủ đầu tư cứ hứa đền bù, di dời cho các hộ nhiều lần rồi lại để đó. Từ năm 2014 đến nay, chủ đầu tư còn né tránh, không gặp mặt chúng tôi. Phần lớn các hộ nơi đây sống bằng nghề nông nghiệp. Với số tiền đền bù từ năm 2011, trong tình hình giá cả ngày một tăng, liệu đợi được chủ đầu tư bố trí tái định cư, chúng tôi có còn đủ tiền để xây nhà hay không?.

Quả thực, cuộc sống của 45 hộ dân của khu vực bị ảnh hưởng bởi dự án đang gặp rất nhiều khó khăn. Tuy nằm ở thị trấn nhưng nhiều hộ vẫn đang sử dụng nhà vệ sinh 2 ngăn. Khi trời đổ mưa, cả khu dân cư bị bủa vây và bị “ngâm” bởi thứ nước ô nhiễm, bốc mùi hôi thối. Tìm hiểu thêm, được biết, khu dân cư này được hình thành từ năm 1978. Hầu hết các hộ là dân xây dựng kinh tế mới. Khi mới thành lập, nơi đây thuộc thôn 11, xã Quảng Chính, huyện Quảng Hà (nay là huyện Hải Hà). Năm 1994, khu dân cư này được cắt về thị trấn Quảng Hà. Cuộc sống của hầu hết các hộ dân chủ yếu trông vào vài sào ruộng. Từ khi đất nông nghiệp bị thu hồi, người còn sức lao động thì phải tha phương làm thuê, làm mướn; người hết tuổi lao động chỉ biết quanh quẩn ở nhà nên số tiền đất nông nghiệp được chủ đầu tư đền bù trước đó cũng dần bị hao hụt đi để chi trả sinh hoạt phí.

Dự án 10 năm... vẫn “giậm chân tại chỗ”

Dự án Khu đô thị phía Bắc đường mới thị trấn Quảng Hà, huyện Hải Hà do Công ty CP xây dựng Đặng Đức (nay là Công ty TNHH Xây dựng và Đầu tư Đặng Đức) làm chủ đầu tư, được UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/500 tại Quyết định số 1472/QĐ-UB ngày 7-5-2004 với diện tích 10,4ha. Đồng thời, UBND tỉnh cũng có Quyết định số 4920/QĐ-UB ngày 31-12-2004 phê duyệt Dự án. Tuy nhiên, từ khi được phê duyệt đến nay, Dự án đã phải qua rất nhiều lần điều chỉnh. Điển hình là ngày 11-9-2007, UBND tỉnh có Quyết định số 3298/QĐ-UBND phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng Khu dân cư đô thị này với quy mô tăng lên là 10.945ha. Tiếp đến, ngày 18-12-2013, UBND tỉnh lại tiếp tục ban hành Quyết định số 3435/QĐ-UBND về việc điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 Khu dân cư phía Bắc đường mới thị trấn Quảng Hà, huyện Hải Hà với diện tích 10.582ha.

Theo Phó Giám đốc Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Hải Hà Lê Quang Hiệp, ngay từ thời điểm Dự án được phê duyệt (năm 2007), huyện Hải Hà và chủ đầu tư đã tiến hành kiểm đếm diện tích đất ở, đất nông nghiệp, đất vườn và tài sản trên đất của các hộ dân để GPMB. Tuy nhiên, mãi đến năm 2011, chủ đầu tư mới đồng ý thu hồi đất nông nghiệp nên huyện chỉ phê duyệt được phương án đền bù  đất nông nghiệp và thực hiện đền bù đất nông nghiệp cho 47 hộ dân. Còn việc thu hồi diện tích đất ở, đất vườn và một phần đất nông nghiệp còn lại của các hộ dân trong khu vực này đến nay chưa thấy nhà đầu tư có kế hoạch gì.

Ông Lê Quang Hiệp cho biết: Để có thể di dời các hộ dân nằm trong vùng dự án, nhà đầu tư phải xây dựng hoàn thiện hạ tầng khu tái định cư cho các hộ dân nhưng đến nay nhà đầu tư mới dừng lại ở phần san gạt mặt bằng và hệ thống đường giao thông. Còn hệ thống cống thoát nước vẫn còn dang dở, đứt đoạn. Toàn bộ dự án cũng chưa có hệ thống điện, nước sinh hoạt nên chắc chắn chưa thể bố trí tái định cư cho các hộ.

Cũng theo phản ánh của các hộ dân, việc chậm trễ của chủ đầu tư khi triển khai dự án hiện đã làm phát sinh vướng mắc về chính sách bồi thường GPMB đối với diện tích đất nông nghiệp. Bởi lẽ, với 47 hộ dân đã nhận tiền đền bù ở thời điểm năm 2011, 2012 được áp giá bồi thường là hơn 200.000 đồng/m2 (đất nông nghiệp) và khoảng 300.000 đồng/m2 (đất vườn) theo các văn bản quy định có hiệu lực tại thời điểm đó và Luật Đất đai năm 2003, nhưng 24 hộ còn lại chưa được đền bù nếu áp dụng giá bồi thường theo các văn bản quy định hiện hành và Luật Đất đai năm 2013, thì đơn giá đền bù cho mỗi mét vuông đất nông nghiệp và đất vườn đã bị giảm đi từ 2-3 lần so với thời điểm năm 2011, 2012 (theo phương án đền bù gần đây nhất do huyện Hải Hà lập, đất vườn và đất nông nghiệp trong khu dân cư chỉ còn được đền bù, hỗ trợ với mức 90.000 đồng đến hơn 130.000 đồng/m2). Điều này, đã gây nên bức xúc cho người dân. Hệ lụy là công tác GPMB đối với dự án sẽ gặp không ít khó khăn, khi mà sự chênh giá này hoàn toàn do lỗi của huyện và chủ đầu tư vì đã “ngâm” dự án.

Sớm ổn định cuộc sống người dân

Theo Trưởng Phòng Kinh tế - Hạ tầng huyện Hải Hà Vũ Đức Triệu, Dự án khu đô thị phía Bắc đường mới thị trấn Quảng Hà, huyện Hải Hà do UBND tỉnh ra quyết định phê duyệt đầu tư nên huyện cũng chỉ có thể báo cáo tình hình dự án và tham mưu với tỉnh phương án giải quyết chứ không thể quyết định được. Huyện Hải Hà cũng đã nhiều lần có văn bản báo cáo xin ý kiến chỉ đạo của tỉnh và các sở, ngành liên quan. Theo Điều 64, điểm i, Luật Đất đai năm 2013 (có hiệu lực 1-7-2014) về thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai: Đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đưa đất vào sử dụng, trường hợp không đưa đất vào sử dụng thì chủ đầu tư được gia hạn sử dụng 24 tháng và phải nộp cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với thời gian chậm tiến độ thực hiện dự án trong thời gian này, hết thời hạn được gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất và tài sản gắn liền với đất, trừ trường hợp do bất khả kháng. Theo Quyết định 4662/QD-UBND ngày 14-12-2007 của UBND tỉnh về việc phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng kinh doanh hạ tầng kỹ thuật Khu dân cư đô thị phía Bắc đường mới, thị trấn Quảng Hà, huyện Hải Hà có quy định Dự án phải hoàn thành trong năm 2010. Gần đây nhất, ngày 8-10-2015, UBND tỉnh có Quyết định 2999/QĐ-UBND về việc phê duyệt điều chỉnh Dự án đầu tư xây dựng kinh doanh hạ tầng khu dân cư phía Bắc đường mới thị trấn Quảng Hà, huyện Hải Hà. Trong quyết định này, UBND tỉnh cũng đã gia hạn cho chủ đầu tư thực hiện dự án theo các mốc thời gian cụ thể sau: Thi công hoàn thành hạ tầng giai đoạn I trước ngày 31-12-2015. Đền bù GPMB giai đoạn II (đền bù, di dời, bố trí tái định cư cho các hộ trong vùng dự án - PV) trước ngày 31-12-2015, thi công hoàn thành và bàn giao các hạng mục cho UBND huyện Hải Hà trong quý IV-2016... Đối chiếu các mốc thời gian này với thực tế triển khai dự án của chủ đầu tư, dư luận đang đặt ra câu hỏi, Luật quy định là vậy, tại sao đến thời điểm này, dự án vẫn chưa bị thu hồi?!.

Được biết, ngày 6-5-2016, UBND huyện Hải Hà đã gửi văn bản đề nghị chủ đầu tư là Công ty TNHH Xây dựng và Đầu tư Đặng Đức đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án nhưng đến nay, phía chủ đầu tư vẫn không có hồi âm.

Cầm Khuê