Quảng Ninh làm thế nào để thu hút đầu tư nông nghiệp?

Quảng Ninh đang hội tụ nhiều yếu tố để phát triển nông nghiệp một cách toàn diện. Tuy nhiên cho đến nay, nông nghiệp của tỉnh vẫn sản xuất theo quy mô nhỏ lẻ, trên 60% sản phẩm nông nghiệp của tỉnh vẫn phải nhập từ tỉnh ngoài và nơi khác đến... Theo các chuyên gia kinh tế, vốn và hạ tầng chính là "điểm nghẽn" quan trọng gây ra trở ngại về thu hút đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn của tỉnh.

Quang cảnh buổi tọa đàm

Trên thực tế, Quảng Ninh là tỉnh công nghiệp có cơ cấu kinh tế công nghiệp, dịch vụ chiếm tỷ trọng lớn, nông nghiệp chỉ chiếm 6% trong GDP của tỉnh. Tuy vậy, nông nghiệp đã mang lại việc làm và thu nhập ổn định cho gần 50% dân cư khu vực nông thôn của tỉnh. Theo chiến lược phát triển KT-XH của tỉnh giai đoạn 2015-2020 và định hướng đến năm 2030,  tái cơ cấu ngành nông nghiệp được xác định là một nhiệm vụ cấp bách trong chiến lược an ninh lương thực cũng như phát triển bền vững. Do đó, ngoài các chính sách ưu đãi đầu tư chung của Trung ương, tỉnh đã ban hành chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn, như: ưu đãi về tiền thuê đất, chính sách hỗ trợ GPMB, hỗ trợ xúc tiến thương mại… 

Tại các Khu công nghiệp, Khu kinh tế, các nhà đầu tư lĩnh vực nông nghiệp được hỗ trợ 50% chi phí GPMB và hỗ trợ 50% tiền thuê đất, thuê mặt nước cho 3 năm đầu tiên; nếu nhà đầu tư có dự án theo chuỗi liên kết giá trị từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ sản phẩm được hỗ trợ 100% lãi suất/số dư nợ thực tế; hỗ trợ tối đa 70% kinh phí đào tạo nghề trong nước đối với doanh nghiệp nhỏ; thủ tục về đầu tư nhanh gọn, minh bạch, đảm bảo thuận tiện nhất cho các nhà đầu tư…

Trong thời gian qua, Quảng Ninh đã đạt được nhiều kết quả đột phá trong thu hút đầu tư vào nông nghiệp. Giai đoạn 2010-2015, trung bình mỗi năm tỉnh thu hút 15 doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, trong đó năm 2014 và 2015, con số này tăng lên gấp đôi, đưa tổng số doanh nghiệp đầu tư sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp của tỉnh là gần 100 đơn vị. Giai đoạn 2010-2015, trung bình mỗi năm Quảng Ninh thu hút 15 doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, trong đó năm 2014 và 2015, con số này tăng lên gấp đôi, đưa tổng số doanh nghiệp đầu tư sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp của tỉnh là gần 100 đơn vị.

Tuy nhiên, theo nhận định của ông Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam tại phiên tọa đàm với nội dung tăng cường đầu tư của doanh nghiệp vào lĩnh vực nông nghiệp tỉnh Quảng Ninh (nằm trong khuôn khổ Hội nghị tăng cường đầu tư của doanh nghiệp vào lĩnh vực nông nghiệp tỉnh Quảng Ninh diễn ra vào sáng 7/5): Mặc dù thời gian qua, tỉnh Quảng Ninh đã trở thành địa chỉ rất hấp dẫn, là điểm đến của nhiều nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước, nhưng số doanh nghiệp quan tâm, đầu tư đến lĩnh vực nông nghiệp vẫn còn khá ít ỏi. Vấn đề vốn và hạ tầng có thể chính là những điểm yếu của Quảng Ninh trong thu hút đầu tư lĩnh vực nông nghiệp.

Đồng quan điểm với Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam Trần Đình Thiên, TS. Đặng Kim Sơn, Nguyên Viện trưởng Viện Chính sách chiến lược, Bộ NN&PTNT cho rằng: Đã là doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ thì vốn là vấn đề rất quan trọng. Các cơ quan cấp vốn chính là nhà đầu tư đồng hành cùng doanh nghiệp. Nhưng làm thế nào doanh nghiệp xây dựng phương án đầu tư an toàn đối ngân hàng để có được nguồn vốn thì cần phải có sự tham gia của nhà khoa học, nhà kinh tế trong việc xây dựng các đề án và sự "yểm trợ" của chính quyền,nhà nước giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn. Cùng với đó, tỉnh Quảng Ninh cũng cần quan tâm đến quan hệ giữa nông dân và doanh nhân và cần xây dựng các quỹ khởi nghiệp.

TS. Đặng Kim Sơn, Nguyên Viện trưởng viện chính sách chiến lược, Bộ NN&PTNT phát biểu tại buổi tọa đàm

Tại phiên tọa đàm, ông Phạm Ngọc Thạch, Giám đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Chi nhánh Quảng Ninh cũng thẳng thắn thừa nhận: Hiện nay, vốn của ngân hàng thực tế không thiếu, nhưng ngân hàng chưa mặn mà và thực lòng ngân hàng chưa có niềm tin vào doanh nghiệp. Bởi lẽ, bản thân các ngân hàng khi thẩm định, đánh giá các dự án đều cảm thấy chưa ổn và sợ mất vốn nên yêu cầu doanh nghiệp phải thế chấp. Do đó, các nhà khoa học nên giúp doanh nghiệp xây dựng được dự án để thuyết phục, chứng minh được tính hiệu quả. 

GS.TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội DN Đầu tư nước ngoài (VAFIE) cho rằng: Quan điểm đầu tư vào nông nghiệp cần có cách tiếp cận toàn diện hơn.

Để làm rõ hơn nguyên nhân tại sao đầu tư nói chung, đặc biệt là đầu tư FDI vào nông nghiệp gặp khó khăn, GS.TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội DN Đầu tư nước ngoài (VAFIE) đã cho biết: Trong quá trình nhận cấp phép đầu tư, chúng tôi đã tổng kết và nhận thấy rằng, đầu tư vào nông nghiệp không thành công như công nghiệp, thậm chí thất bại vì Việt Nam không nghiên cứu được sự khác nhau giữa đầu tư nông nghiệp và công nghiệp. Trong khi đó, chúng tôi sang Đài Loan và nhận thấy, họ đầu tư cho nông nghiệp rất bài bản, gắn tiêu thụ nông nghiệp với thị trường thế giới bởi, người nông dân không phải làm gì trên mảnh đất của mình mà chỉ góp đất và có thể trực tiếp tham gia sản xuất. Do đó, quan điểm đầu tư vào nông nghiệp trong nước cần có cách tiếp cận toàn diện hơn.

Đối với câu chuyện thu hút đầu tư vào nông nghiệp ở Quảng Ninh, GS.TSKH Nguyễn Mại cũng nêu quan điểm, bên cạnh việc tận dụng lợi thế, thời kỳ đầu, Quảng Ninh không nên quan tâm nhiều đến lợi ích tài chính, bởi lẽ, như nếu chúng ta đòi hỏi doanh nghiệp thuế này, thuế khác sẽ làm mất đi tính hấp dẫn. Mặt khác, địa phương cũng cần vào cuộc, ngồi với các doanh nghiệp vừa và nhỏ để gắn kết với ngân hàng, điều hành như thế nào để tổ chức có hiệu quả hơn.

Đồng chí Đặng Huy Hậu, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh khẳng định: Quảng Ninh rất kỳ cầu thị và sẵn sàng ngồi với doanh nghiệp để giải quyết những khó khăn trong quá trình triển khai.

Khẳng định cam kết đồng hành cùng với doanh nghiệp, tại phiên tọa đàm, đồng chí Đặng Huy Hậu, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh khẳng định: Thời gian qua, tỉnh Quảng Ninh đã tập trung giải quyết các khó khăn về hạ tầng giao thông bằng việc hoàn thành một loạt các dự án giao thông trọng điểm và phủ kín lưới điện quốc gia đến 100% các xã đảo. Đồng thời, ban hành nhiều chính sách hỗ trợ và đưa ra các cơ chế ưu đãi để thu hút doanh nghiệp. Những chính sách này được đề ra trên cơ sở chính sách của nhà nước kết hợp chính sách riêng của tỉnh.

Đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh khẳng định, với những doanh nghiệp có tâm huyết, có năng lực, thì tỉnh luôn tạo điều kiện tối đa nhất, và không sẽ không để có bất cứ trở ngại nào về thủ tục hành chính. Quảng Ninh cực kỳ cầu thị và sẵn sàng ngồi với doanh nghiệp để giải quyết những khó khăn trong quá trình triển khai. Bởi lẽ, thành công của doanh nghiệp cũng chính là thành công của tỉnh.

Hoàng Nga