Móng Cái - Cửa ngõ thông thương

Trong xu thế mở cửa và hội nhập, Móng Cái là điểm hội tụ, là cửa ngõ thông thương giao lưu kinh tế chính giữa các tỉnh, thành phố của Việt Nam với các tỉnh, thành phố miền Duyên hải phía Nam Trung Quốc cũng như trong tiến trình hợp tác của khu vực thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc. Do đó, Móng Cái đã  được Trung ương và tỉnh Quảng Ninh xác định là một trong 2 mũi đột phá phát triển của tỉnh Quảng Ninh.

Thành tựu lớn trong bối cảnh khó khăn

Từ sau công cuộc đổi mới, Móng Cái đã có những bước phát triển nhanh, toàn diện trên nhiều lĩnh vực, trở thành một trong những trung tâm kinh tế lớn của tỉnh và cả nước. Kinh tế tiếp tục phát triển đúng hướng, tốc độ tăng trưởng đạt khá, bình quân 5 năm (2010-2015) đạt 16,4%/năm, gấp 1,23 lần so với giai đoạn 2006-2010 (13,3%/năm), vượt 1,9% so chỉ tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XXII đề ra; thu nhập bình quân đầu người năm 2014 đạt 3.107 USD/người (gấp 1,82 lần so với năm 2010). Tổng thu ngân sách nhà nước 5 năm đạt 5.806 tỷ đồng, tăng bình quân 4,5%/năm và tăng 1,07 lần, trong đó, thu nội địa đạt 2.818 tỷ đồng, tăng 2,07 lần so với giai đoạn 2006-2010, tăng bình quân 12,3%/năm (thu nội địa không bao gồm tiền sử dụng đất đạt 2.478 tỷ đồng, tăng bình quân 14,6%/năm). Các ngành dịch vụ phát triển đa dạng, với giá trị tăng thêm bình quân đạt 11,2%/năm. Mặc dù gặp nhiều khó khăn nhưng hoạt động thương mại - xuất nhập khẩu cơ bản được duy trì. Tổng giá trị hàng hoá qua cửa khẩu Móng Cái trong 5 năm đạt trên 23,136 tỷ USD, tăng 1,8 lần so với nhiệm kỳ trước. Ngành du lịch có bước phát triển khá, khẳng định là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn trong cơ cấu kinh tế; tổng lượng khách du lịch qua cửa khẩu quốc tế Móng Cái đạt 3,08 triệu lượt, tăng bình quân gần 16,1%/năm; doanh thu từ du lịch - dịch vụ đạt 2.877 tỷ đồng, tăng 3,7%/năm.

Phối cảnh Trung tâm Hành chính Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái.

Trong năm 2015, Móng Cái tiếp tục thực hiện nhiệm vụ trong bối cảnh và điều kiện vẫn còn nhiều khó khăn do tác động của nhiều yếu tố khách quan như: Thay đổi của cơ chế chính sách kinh tế biên mậu, tình hình kinh tế suy thoái chậm hồi phục... song Đảng bộ, chính quyền TP Móng Cái đã tập trung đoàn kết, quyết liệt, đổi mới, đột phá tư duy, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tạo sự đồng thuận trong các cơ quan, tổ chức, các tầng lớp nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp. Trong năm, nhiều chỉ tiêu quan trọng đã vượt và đạt kế hoạch đề ra. Tổng giá trị hàng hoá xuất nhập khẩu qua địa bàn đạt 5,2 tỷ USD, tăng 52,5% so với cùng kỳ; khách du lịch vượt ngưỡng con số 1 triệu khách, tăng 80,1% so với cùng kỳ; giá trị sản xuất công nghiệp tăng 25,9%; doanh thu giao thông vận tải bốc xếp tăng 22,1%; sản lượng ngành thuỷ sản tăng 32,5%; thu ngân sách nội địa (bao gồm cả chỉ tiêu tăng thu) đạt 1.403,55 tỷ đồng, trong đó thu nội địa đạt 681,575 tỷ đồng, tăng 19,9% so với cùng kỳ cao nhất từ trước đến nay... Cùng với đó thành phố đã đa dạng hoá các hình thức huy động vốn theo hướng giảm tỷ trọng đầu tư từ ngân sách, tăng hiệu quả đầu tư công; tập trung thu hút vốn FDI; bước đầu triển khai thành công hình thức hợp tác công - tư (PPP) trong lĩnh vực đầu tư hạ tầng, trọng tâm là các công trình động lực, tạo sức lan toả. Nhờ đó mà hệ thống kết cấu hạ tầng được đầu tư theo hướng đồng bộ, gồm: Hệ thống kho, bến, bãi bốc xếp hàng hoá với tổng diện tích trên 50.000m2; 7 bến cảng, 9 bến thuỷ nội địa, 15 điểm kiểm tra hàng hoá xuất khẩu, với giá trị gần 10.000 tỷ đồng, chủ yếu huy động từ các thành phần kinh tế. Kết cấu hạ tầng giao thông phát triển đa dạng, nhiều công trình trọng điểm được triển khai thực hiện như cầu Bắc Luân II và đường dẫn; đường ngã ba Trà Cổ - Bình Ngọc đi Mũi Ngọc, đường ngã năm Ninh Dương đi Cầu Voi…

Định vị một cửa ngõ mở ra thế giới

Để phát huy hết tiềm năng, lợi thế, mới đây TP Móng Cái đã công bố quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 và Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Theo quy hoạch, Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái gồm toàn bộ TP Móng Cái và 9 xã, thị trấn của huyện Hải Hà. Khu kinh tế cửa khẩu này sẽ trở thành một cực tăng trưởng kinh tế năng động và bền vững của tỉnh Quảng Ninh và vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ; là khu kinh tế có hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ và hiện đại, có mạng lưới dịch vụ hoàn thiện; đời sống vật chất, văn hoá và tinh thần của nhân dân ngày càng được nâng cao; quốc phòng - an ninh được đảm bảo, là phòng tuyến vững chắc bảo vệ chủ quyền biên giới quốc gia. Bên cạnh việc tiếp tục phát triển khu trung tâm đô thị hiện hữu thành khu trung tâm dịch vụ thương mại cửa khẩu, sẽ hình thành các tuyến phố dịch vụ thương mại, tài chính ngân hàng, nối kết hai bên sông Ka Long cùng với hệ thống công viên, cây xanh; mở rộng không gian đô thị phát triển TP Móng Cái về phía Tây, Đông và Nam, lấy sông Ka Long làm trục cảnh quan chính của đô thị. Không gian chính TP Móng Cái tập trung tại khu trung tâm; khu vực phía Nam chủ yếu phát triển du lịch Trà Cổ, Bình Ngọc và du lịch cao cấp đảo Vĩnh Trung, Vĩnh Thực; khu vực phía Tây (giữa trung tâm Hải Hà và trung tâm Móng Cái) phát triển đô thị trung tâm Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái (đây sẽ là trung tâm hành chính, hạt nhân của khu kinh tế). Khu trung tâm đô thị tích hợp mới dự kiến tại xã Hải Đông, đây là khu vực ở giữa Móng Cái và Hải Hà, đáp ứng được yêu cầu về quỹ đất cho việc phát triển, thuận lợi trong việc kết nối với hệ thống giao thông. Khu đô thị này bao gồm các chức năng chính: Trung tâm tài chính thương mại; hành chính khu kinh tế; công nghiệp công nghệ cao; đô thị mới...

Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái sẽ phát triển dựa trên 3 trụ cột chính là: Thương mại biên giới, du lịch và công nghiệp chế biến, chế tạo và  phát triển không gian sau năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 theo định hướng: Một trục - hai vùng - ba trung tâm. Trong đó thương mại và dịch vụ vận tải được xác định là những hoạt động cốt lõi trong định hướng phát triển của Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái. Phát triển du lịch thành một trung tâm du lịch trọng điểm của tỉnh Quảng Ninh và cả nước, với trọng tâm là phát triển du lịch biển, đảo, du lịch văn hoá kết hợp mua sắm, du lịch biên giới, du lịch sinh thái, du lịch nghỉ dưỡng; phấn đấu đến năm 2020, Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái đón khoảng 1,4 triệu lượt khách du lịch, đóng góp khoảng 115 triệu USD trong GDP. Công nghiệp phát triển bền vững, có chọn lọc một số ngành công nghiệp, với các trụ cột chính là dệt may, chế biến thực phẩm, đồ uống và công nghiệp ô tô với mục tiêu phấn đấu nâng tổng giá trị ngành dệt may của Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái lên 114 triệu USD vào năm 2020 và đến năm 2020 ngành chế biến thực phẩm đóng góp khoảng 29 triệu USD vào GDP. Phấn đấu đến năm 2020, tăng trưởng GDP bình quân đạt 17,7%/năm. Tốc độ tăng trưởng bình quân ngành dịch vụ từ 18-20%/năm; công nghiệp từ 20-22%/năm; nông nghiệp 6-8%/năm. Thu nhập bình quân đầu người khoảng 10.000 USD. Đến năm 2030, Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái phát triển thành một trung tâm kinh tế hiện đại, năng động trên vành đai kinh tế Vịnh Bắc Bộ; là một trong những trung tâm du lịch, thương mại, dịch vụ tài chính trọng điểm của tỉnh Quảng Ninh và cả nước.

Niềm tin năm mới

Năm 2016 là năm đầu thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XXIII và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016-2020, với các quy hoạch chiến lược Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái đã được Chính phủ phê duyệt mở ra nhiều cơ hội mới cho việc thu hút đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội. Do đó, mục tiêu của Móng Cái đặt ra trong năm 2016 là đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả ba đột phá chiến lược gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng; tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp; huy động mọi nguồn lực và đẩy mạnh hình thức hợp tác, thu hút đầu tư để nâng cấp đầu tư hạ tầng trên cơ sở phát huy tiềm năng lợi thế, giá trị tạo ra từ các Quy hoạch của Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái đã được Chính phủ phê duyệt, trong đó ưu tiên phát triển các ngành, lĩnh vực có lợi thế thương mại, du lịch, dịch vụ, sản phẩm công nghiệp xanh, sạch, có hàm lượng khoa học công nghệ và giá trị gia tăng cao; tập trung chỉ đạo quyết liệt trong công tác quản lý điều hành ngân sách, tổ chức khai thác tốt các nguồn thu, tận thu và tăng thu từ phí, lệ phí, thuế đối với các lĩnh vực dịch vụ, triển khai các biện pháp mạnh để thu nợ đọng thuế; nâng cao hiệu quả công tác cải cách hành chính, thực hiện tinh giản biên chế theo tinh thần Đề án 25 đảm bảo lộ trình, kế hoạch đã đề ra; tiếp tục mở rộng và nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế; xây dựng biên giới hoà bình, hữu nghị, ổn định, hợp tác và phát triển.

Tin tưởng rằng, với tinh thần đoàn kết, chủ động vượt qua khó khăn, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân các dân tộc TP Móng Cái sẽ hoàn thành toàn diện, vượt mức các chỉ tiêu, kế hoạch đặt ra, xây dựng Móng Cái trở thành trung tâm kinh tế phát triển năng động, đô thị loại II trước năm 2020 như Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XXIII đặt ra.

Quang Huy