Tích cực phục hồi môi trường khai thác than

Trong thời gian vừa qua, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã tích cực cải tạo phục hồi môi trường trong khai thác than. Đến nay, 100% dự án khai thác mỏ đang hoạt động của TKV đã thực hiện cải tạo phục hồi môi trường mỏ.

Những năm gần đây, tình hình tài chính không còn thuận lợi như những năm trước đó nhưng TKV vẫn duy trì việc trích lập Quỹ môi trường tập trung với giá trị từ 600-700 tỷ đồng/năm để có nguồn vốn thực hiện các dự án bảo vệ môi trường, trong đó có các dự án cải tạo phục hồi môi trường. Theo đó, Tập đoàn là doanh nghiệp đầu tiên trong cả nước thành lập Quỹ môi trường. Từ nguồn quỹ này môi trường vùng mỏ, an toàn lao động và phòng chống thiên tai trong quá trình sản xuất kinh doanh không ngừng được cải thiện theo hướng tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.

Trạm xử lý nước thải mỏ Hà Tu do Công ty Môi trường - Vinacomin quản lý, vận hành đã góp phần bảo vệ môi trường Vịnh Hạ Long. Ảnh: Dương Phượng Đại (CTV)

Trao đổi với phóng viên Báo Quảng Ninh, ông Lê Minh Chuẩn, Chủ tịch HĐTV Tập đoàn cho biết: Do nhận thức sâu sắc rằng hoạt động khai thác, chế biến than - khoáng sản là ngành lao động nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm đối với sức khoẻ, an toàn của người lao động và có tác động không tốt đến môi trường nên ngay từ đầu mới thành lập, ngành Than đã rất quan tâm đến công tác BVMT, đảm bảo an toàn và chăm sóc sức khoẻ người lao động. Chiến lược phát triển của Tập đoàn đã đề ra phương châm phát triển: “Thân thiện với môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu” với mục tiêu “Mỏ xanh - Mỏ sạch - Mỏ an toàn”, trong đó về ATLĐ kiên trì phấn đấu thực hiện mục tiêu “Tai nạn bằng không”. Để đạt mục tiêu này, TKV đã thành lập các quỹ tập trung của Tập đoàn bao gồm: Quỹ môi trường, Quỹ cấp cứu mỏ, Quỹ đào tạo, chăm sóc sức khoẻ và phục hồi chức năng.

Đặc biệt, để có nguồn vốn cho công tác bảo vệ môi trường, TKV đã trích lập Quỹ môi trường tập trung bằng 1,0-1,5% chi phí sản xuất để đầu tư các công trình bảo vệ môi trường (trong đó có cải tạo phục hồi môi trường), đồng thời cho phép các đơn vị thành viên chi 0,3-0,5% chi phí sản xuất cho các công việc bảo vệ môi trường thường xuyên. Với sự nỗ lực, quyết liệt của toàn bộ hệ thống chính trị trong Tập đoàn, trong đó các đơn vị và lực lượng chuyên trách môi trường làm nòng cốt, các hoạt động bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai đã từng bước đi vào nền nếp và chiều sâu, phòng ngừa và khắc phục kịp thời nhiều sự cố cũng như hậu quả ô nhiễm môi trường trong quá khứ để lại. Đến nay, tất cả các đơn vị đã lập và thực hiện ĐTM, cam kết BVMT, hoàn thành nhiều dự án cải tạo, phục hồi môi trường như nạo vét, xây kè hệ thống sông suối thoát nước, hồ chứa nước, xây đập chắn đất đá ở chân bãi thải, xây dựng các tuyến đường vận tải chuyên dụng, xây dựng hệ thống xử lý nước thải, dập bụi, thu gom, tái chế chất thải... Nhờ đó tình hình môi trường vùng mỏ, an toàn và sức khoẻ người lao động từng bước được cải thiện đáng kể, trên cơ sở đó các hoạt động SXKD của Tập đoàn đang phát triển theo hướng an toàn, thân thiện với môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và bền vững. Trong những năm vừa qua, các đơn vị thành viên TKV tại Quảng Ninh đã hoàn thành cải tạo phục hồi môi trường được 800ha bãi thải kết thúc hoạt động với tổng số tiền đã chi 471 tỷ đồng. 

Theo kế hoạch, từ nay đến năm 2020, Tập đoàn tiếp tục cải tạo phục hồi môi trường khoảng 837ha các bãi thải, khai trường đã kết thúc hoạt động với số tiền 753 tỷ đồng. Trong đó, những khu vực gần dân cư, đô thị, nhìn được từ Quốc lộ 18A, các bãi thải và lộ vỉa đã kết thúc sẽ được ưu tiên cải tạo phục hồi trước. Tuy nhiên, hiện nay do phụ thuộc vào tiến độ khai thác, đổ thải nên một số khu vực gần đô thị, nhìn được từ Quốc lộ 18A (phía đông bãi thải Đông Cao Sơn, phía bắc bãi thải Chính Bắc Núi Béo...) chưa thực hiện cải tạo phục hồi môi trường được, các khu vực đã cải tạo phục hồi môi trường phải sau 3-5 năm mới có hiệu quả nên trước mắt vẫn còn những ảnh hưởng nhất định đến môi trường, cảnh quan khu vực.

Bên cạnh đó, việc thực hiện cải tạo phục hồi môi trường mỏ của TKV cũng gặp nhiều khó khăn do “vướng” về chính sách. Theo quy định hiện hành, đối với những diện tích đất rừng sử dụng cho khai thác mỏ, các đơn vị thành viên TKV phải chi 3 lần tiền cho việc đền bù và trồng lại cây. Đó là: Tiền đền bù cây trên đất rừng khi giải phóng mặt bằng; tiền trồng cây cải tạo phục hồi môi trường; tiền trồng rừng thay thế. Điều này đã làm tăng giá thành sản xuất và gây khó khăn về tài chính cho doanh nghiệp. Do đó, Tập đoàn cũng mong muốn các cơ quan chức năng cho phép Tập đoàn khi thực hiện trồng cây cải tạo phục hồi môi trường thì không phải thực hiện trồng rừng thay thế nữa.

Lê Hải